Glaucoma là một tình trạng phá hủy thần kinh thị giác tiến triển, thường kèm theo với nhãn áp bình thường hoặc cao nhưng không thường xuyên. Tình trạng đáp ứng sự ổn định hoặc tiến triển chậm ở hầu hết bệnh nhân có điều trị. Bệnh nhân có nhãn áp thấp cũng có thể phát triển thành glaucoma. Phần lớn các dạng “góc mở mạn tính”, tiến triển nặng khi áp l ực mắt đạt mức độ quá cao đối với thị thần kinh bình thường. Do đó thị thần kinh bị tổn hại và thậm chí có thể gây mù lòa. Thị thần kinh tương tự như sơi cáp ti vi mang những hình ảnh từ mắt đến não. Áp lực nội nhãn cao gây chèn ép, làm tổn hại lớp sợi thần kinh và mạch máu thị thần kinh. Khi thần kinh tổn hại liên tục, trước tiên, thị lực mất khả năng nhận cảm sau đó tăng dần tốc độ tiến triển. Trong phân loại khác, glaucoma góc hẹp, có thể xuất hiện đột ngột hoặc từ từ và gây ra tổn hại thị lực tương tự. Thường áp lực tiến triển rất cao.
Các loại Glaucoma
Glaucoma có thể được phân chia thành 2 dạng, glaucoma góc mở và glaucoma góc đóng (góc hẹp). Glaucoma góc mở, tình trạng chung thường xuất hiện khi đường dẫn lưu bên trong mắt bình thường (mạng lưới bè) bị suy giảm và tạo nên áp lực. Glaucoma góc mở thường tiến triển chậm và thường không có triệu chứng đến khi một phần lớn thị trường bị tổn thương vĩnh viễn.
Glaucoma góc đóng hay glaucoma góc hẹp, mống mắt sinh lý làm tắc nghèn đường dẫn lưu trong mắt. Dạng glaucoma này thường xuất hiện đột ngột. Tình trạng cấp tính và thường gây đau đớn này đòi hỏi phải điều trị cấp cứu. Một vài trường hợp được phòng ngừa khi góc hẹp được xác định trong quá trình kiểm tra mắt thường qui, trước khi xuất hiện các triệu chứng. Điều trị laser phòng ngừa đợt glaucoma cấp tính
Chẩn đoán Glaucoma như thế nào?
Kiểm tra mắt thường xuyên! Phần lớn các trường hợp glaucoma không được quan tâm! Chúng thường được xác định khi thực hiện kiểm tra mắt hoặc vì vài lý do khác, như kiểm tra thường qui, đánh giá đục thủy tinh thể, thậm chí theo dõi bệnh nhân thoái hóa hoàng điểm (một tình trạng không liên quan). Đây là sự phát hiện có lợi vì các trường hợp glaucoma trầm trọng thường không được xác định và không được điều trị. Đó cũng là một trong những lý do chúng tôi khuyến cáo thực hiện kiểm tra mắt định kỳ, thậm chí cho những người xem như có “đôi mắt khỏe mạnh
Kiểm tra về Glaucoma bằng thiết bị
Không có một kiểm tra đơn độc về glaucoma. Chẩn đoán được thực hiện bằng cách đánh giá bệnh nhân từ một số mặt, sử dụng các dụng cụ chuyên biệt:
Nhãn áp kế đo áp lực mắt. Đây là phương pháp chính xác nhất. Nhãn áp kế loại đè bẹpnhanh và không đau.
Máy đo độ dày giác mạc và độ sâu tiền phòng, siêu âm đo độ dày giác mạc. Giác mạch mỏng có thể dẫn đến khả năng bị glaucoma, trong khi giác mạc dày có thể đôi khi xem như yếu tố bảo vệ.
Soi góc tiền phòng: Soi góc tiền phòng được bác sĩ nhãn khoa thực hiện để đánh giá mức độ sậm màu của sắc tố có thể gây tắc nghẽn lưới bè như thế nào và mức độ hẹp của tiền phòng gây glaucoma góc đóng. Sử dụng kính soi đặc biệt với thuốc gây tê bề mặt giác mạc.
Kiểm tra độ giãn lớn của gai thị Bác sĩ nhãn khoa sẽ soi đáy mắt để kiểm tra mức độ tổn thương của gai thị nếu có, dù bệnh nhân có thể hoàn toàn không có triệu chứng gì.
Kiểm tra thị trường Hình ảnh thị trường bên cạnh cho thấy sự tổn thương gai thị tương ứng. Kiểm tra thị trường giúp đánh giá thị lực ngoại biên. Tổn thương glaucoma sớm thường được xác định bằng xét nghiệm này. Cả 2 mắt được kiểm tra chỉ trong vòng 10 đến 20 phút. Kiểm tra thị trường nên được làm thường qui mỗi năm để đánh giá mức độ tổn thương tiến triển của glaucoma.
Phân tích sợi thần kinh: Hệ thống máy sử dụng ánh sáng năng lượng thấp dùng đo lường độ dày lớp sợi thần kinh và gai thị (thần kinh truyền tín hiệu thị giác từ mắt đến não). Có sự tổn thương của sợi thần kinh trong glaucoma. Sử dụng thiết bị OCT để xử lý và phân tích hình ảnh vi tính hóa. Khảo sát này nên được thực hiện lặp lại mỗi năm.
BS Lê Hồng Hà
