Có thể nói làng nhạc Việt thời gian qua liên tục khiến dư luận dậy sóng khi những người được mệnh danh là “ông hoàng, nữ hoàng showbiz Việt” có những ứng xử gây sốc và họ không cần biết có văn hóa hay không, bỏ qua những hình ảnh tốt đẹp mà họ đã dày công gây dựng trước đó.
Cú sốc đầu tiên đến từ vụ giành “gà” giữa ca sĩ Quang Lê và Đàm Vĩnh Hưng đối với anh chàng “kẹo kéo” có chất giọng ngọt ngào Đan Nguyên. Trong trận chiến giữa hai nam ca sĩ vốn được mệnh danh là “ngôi sao sáng” trong làng nhạc Việt đương đại, công chúng thấy hai nam ca sĩ đã phần nào làm lụi đi hình ảnh của mình vì không nghĩ những từ ngữ chợ búa lại được “nhả” ra từ miệng họ. Trên khắp diễn đàn mạng, Quang Lê và Đàm Vĩnh Hưng lời qua tiếng lại, thậm chí bôi nhọ, dọa nạt nhau với giọng chợ búa. Đành rằng chửi ai, chửi như thế nào là “quyền” của mỗi cá nhân, nhưng chửi rủa, lăng mạ nhau trên không gian mạng như thế cũng chỉ là...ảo mà thôi. Có người cho đó là một “chiêu” để cả hai tự nâng độ “nổi tiếng”?!
Sau vụ ứng xử được cho là không đẹp với ca sĩ Đàm Vĩnh trong vụ Đan Nguyên, nam ca sĩ Quang Lê tiếp tục làm xấu đi hình ảnh của mình chỉ vì “ứng xử bất kính” với người quá cố sau khi post lên mạng tấm hình mắt đeo kính mát, miệng cười mỉm ngồi ghé mông lên lưng mộ cố nhạc sĩ Nhật Ngân tại một nghĩa trang ở Mỹ. Dù ngay sau đó, nam ca sĩ được biết đến với nhiều ca khúc trữ tình lãng mạn Cô hàng xóm, Đập vỡ cây đàn... có lời giải thích trên trang cá nhân, thậm chí làm cả “thông cáo báo chí” gửi đi khắp nơi để giải thích về hình ảnh kỳ quặc ngồi lên mộ người đã khuất, song tất cả đã quá muộn.
Hành động này của Quang Lê khiến chúng ta nhớ đến hình ảnh của một nam sinh sau khi thi đại học đã tới Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội) chụp ảnh đứng, ngồi trên đầu rùa đội bia tiến sĩ; một cô gái ngồi lên mộ liệt sĩ hay gần đây nhất là hình ảnh một nam thanh niên ngồi “thiền” và nằm ngả ngốn trên mộ phần của người đã khuất gây bức xúc dư luận. Nhiều người cho rằng những trường hợp “trẻ trâu” khoe ảnh phản cảm như vừa dẫn ở trên là do có những suy nghĩ lệch lạc và nông nổi trong việc chứng tỏ mình và muốn được “nổi tiếng”. Tuy nhiên, Quang Lê đâu phải là “trẻ trâu” và chưa có tiếng? Vậy thì Quang Lê “thượng mông” lên mộ người quá cố để được gì? Câu trả lời không gì khác, đó chính là: Tai tiếng!
Tiếp sau Quang Lê, Đàm Vĩnh Hưng là nam ca sĩ Hà thành Tuấn Hưng với những lời lẽ thô tục dành cho một chương trình và đồng nghiệp, bị không ít người “ném đá” cả trên mạng và đời thực là vô văn hóa. Rất may là sau khi đón nhận dư luận, lắng nghe phản biện, cựu thành viên ban nhạc Quả dưa hấu đã quyết định “nước sông không phạm nước giếng”, xóa những chia sẻ trước đó đã “văng” ra trên mạng.
Tất cả những vụ việc trên (đó là chưa kể thêm những vụ “hoa hậu ngủ ngày” và người của công chúng cho con tè vào túi nôn trên máy bay) đều khiến dư luận chú ý. Nhưng không phải chú ý xem ai đanh đá hơn ai, ai văng tục hơn ai, ai thắng, ai thua mà là chú ý đến ứng xử văn hóa của những người làm nghệ thuật, hay nói cho hàn lâm hơn là chú ý đến trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân của người làm nghệ thuật.
Vì rằng, hoạt động nghệ thuật cũng mang tính xã hội rất cao và những người làm nghệ thuật cũng là những người hoạt động xã hội. Vì rằng, một tác phẩm nghệ thuật, sáng tạo nghệ thuật và cả những phát ngôn, ứng xử của người làm nghệ thuật có thể mang lại hiệu ứng tích cực, góp phần nâng cao tình cảm, nhận thức, lòng tin và định hướng hành động cho công chúng, nhưng cũng có thể làm suy giảm lòng tin, làm sai lệch nhận thức và dẫn đến làm lệch lạc về hành động cho cả một cộng đồng.
Chính vì vậy, làm nghệ thuật không chỉ đòi hỏi trách nhiệm của người nghệ sĩ đối với... nghệ thuật mà còn phải có ý thức trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân của mình. Đây là hai phạm trù mà bất kể ai cũng thấy rằng nó sẽ là nội dung, là phẩm chất có mối liên hệ chặt chẽ với nhau mà nếu không ý thức được thì ắt sẽ chỉ khiến cho đời sống giải trí, nghệ thuật Việt ngày càng tụt hậu.
Hay nói cách khác, giới nghệ sĩ là một trong những nguồn lực văn hóa quan trọng để xây dựng và phát triển cho bức tranh toàn cảnh về văn hóa, nghệ thuật nước nhà. Nhưng nếu lẫn trong bức tranh văn hóa toàn cảnh ấy vẫn còn những mảng màu tối, không phù hợp thì dẫu công chúng vẫn ngắm nhìn thật đấy, nhưng khó lòng có thể tẩy xóa được những ấn tượng không đẹp...
Phạm Huy Ngọc
