Ở cái xã dưới chân núi Đán Khì ấy, nhắc đến cái tên y tá Lò Văn Tuấn là hầu như tất cả mọi người từ cụ già cho đến em nhỏ không ai là không biết đến anh. Người ta biết đến anh không chỉ là một người thầy thuốc luôn tận tụy, chu đáo, hết lòng với người bệnh mà anh còn là một con người bình dị, gần gũi với nhân dân trong công tác tuyên truyền, vận động bà con đến khám chữa bệnh góp phần bài trừ cúng bái, mê tín dị đoan.
Chúng tôi đến trạm y tế xã Tà Hừa vào những ngày cuối mùa hè. Có lẽ khối núi đá vôi sừng sững bao bọc bởi một màu xanh um tùm của tán lá rừng xào xạc trong gió phía trước cổng trạm y tế cũng không đủ để làm dịu bớt đi cái nóng oi bức của mùa hè. Trong căn phòng cấp bốn chật hẹp hừng hực hơi nóng, có một người y tá với cử chỉ nhẹ nhàng, thái độ ân cần, chu đáo đang khám bệnh cho bà con. Mặc cho hơi nóng khiến hai bên má, trên trán rồi dưới cằm từng giọt mồ hôi thi nhau lăn xuống, thế nhưng ánh mắt hiền từ, nụ cười trong sáng của "thiên thần áo trắng" ấy được trao đến người bệnh vừa đủ và đúng lúc như để truyền thêm sức mạnh, giúp họ vơi đi nỗi đau đớn về thể xác nhanh chóng chiến thắng bệnh tật. Người đó là y tá Lò Văn Tuấn ở Bản Khì, xã Tà Hừa, huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu.
Vượt lên từ nỗi đau mất mát
Sinh năm 1978 ở một vùng quê miền núi thuộc xã Tà Hừa, Tuấn là con thứ tư trong một gia đình gồm sáu anh chị em, gia đình đông con, chỉ biết trông cậy vào nương rẫy, dù khó khăn nhưng gia đình lúc nào cũng rộn rã tiếng cười vui và hạnh phúc. Rồi một ngày mẹ Tuấn ra đi đột ngột vì căn bệnh ung thư máu, khi ấy cậu bé Tuấn mới được 8 tuổi. Mẹ mất, cuộc sống gia đình càng khó khăn hơn, dù bố Tuấn có gồng mình lên vắt đến kiệt sức để làm việc thì cũng không đủ nuôi đàn con no ấm. Cũng vì thương con nhưng nhìn đàn con nheo nhóc đói khát, bố Tuấn đành dứt ruột trao đứa con trai út mới được 2 tuổi cho người khác làm con nuôi.
Mẹ mất sớm, em trai cho người khác nuôi, nhiều đêm không ngủ được, cậu bé Tuấn khóc nức lên gọi mẹ, rồi lại nằm thiếp đi mơ hồ về những tháng ngày hạnh phúc khi có mẹ và em.
Cuộc sống khó khăn, tuổi thơ đầy bất hạnh nhưng nghĩ đến những cơn đau vật vã mẹ phải chịu đựng vì căn bệnh ung thư, Tuấn luôn chăm chỉ học tập với một niềm mơ ước là trở thành y, bác sĩ về khám bệnh cho những người thân và bà con trong bản. Học hết lớp 9, khi tất cả bạn bè đều nghỉ ở nhà thì chỉ riêng mình Tuấn làm hồ sơ xin đăng ký dự thi vào ngành y. Điều may mắn đã đến với chàng trai người dân tộc Thái khi cậu nhận được giấy báo thi đỗ vào Trường trung cấp Y Lào Cai năm 1998.
 |
Niềm vui ấy chẳng được bao lâu. Khi Tuấn lên nhập trường được mấy tháng thì một lần nữa, nỗi đau mất mát lại ập đến với cậu khi nhận được tin bố mất. Về quê lo ma chay cho bố, Tuấn đau đớn gần như muốn buông xuôi tất cả mọi thứ, ngay cả với ước mơ của mình. Đã có lần anh nghĩ mình sẽ nghỉ học ở nhà vì hoàn cảnh gia đình lúc đó quá khó khăn. Song, vì đã tự hứa với lòng mình là dù thế nào thì cũng sẽ cố gắng vượt qua tất cả để ước mơ được làm thầy thuốc thành hiện thực. Chàng thanh niên Tuấn đã cố gạt nỗi đau và nước mắt lên trường tiếp tục thực hiện ước mơ của mình. Trong suốt bốn năm học, Tuấn vừa học nghề vừa học thêm văn hóa rồi tự xoay sở làm thêm để có thêm chi phí ăn học.
Trồng cây rồi cũng đến lúc có ngày hái quả, đến tháng 4/2004, Tuấn đã tốt nghiệp ra trường với tấm bằng loại khá rồi được phân công vào công tác tại xã Tà Mít của huyện Than Uyên.
Thuyết phục dân từ việc làm cụ thể
Y tá Tuấn ngẫm lại: lần đầu tiên vào nhận công tác, hồi đó xe chưa vào được trong xã, anh phải trèo đèo lội suối hơn 30 cây số mãi đến gần tối mịt cũng đến được với xã Tà Mít. Gọi là trạm y tế xã nhưng thực ra nó chỉ có 3 căn phòng lợp bằng tấm prô xi măng tuềnh toàng, chỉ cần một cơn bão nhẹ cũng có thể làm cho những tấm prô trên mái tốc đi, phên nứa bung ra. Tính cả anh nữa thì cả Trạm y tế xã Tà Mít lúc đó mới chỉ có hai cán bộ công tác, điều kiện để khám chữa bệnh hết sức khó khăn, thiếu thốn.
Dù đi đường mệt nhọc nhưng ngày hôm sau anh đã phải bắt tay ngay vào công việc. Ngày làm việc đầu tiên của người y tá trẻ mới ra trường là đến bản Pắc-Sỏ phun thuốc phòng bệnh sốt rét cho người dân. Nhưng chuyện phun thuốc không hề đơn giản như ban đầu anh nghĩ vì có một số gia đình kiên quyết cấm cổng không cho anh vào phun thuốc. Họ sợ rằng phun thứ nước ấy quanh nhà sẽ làm cho "phi hươn" - tổ tiên trong nhà giận dữ rồi làm cho con cháu bị ốm. Khuyên giải thế nào cũng không được, mặt trời đã khuất sau đỉnh núi nhưng không chịu bó tay, anh liền mày mò đến nhà trưởng bản tít bên kia suối Tà Mít nhờ trưởng bản đến nói giúp, rồi cuối cùng mấy hộ dân đó cũng chịu nghe lời cho anh phun thuốc.
Xã Tà Mít chỉ có dân tộc Mán và Khơ-mú, cuộc sống của người dân khó khăn, không được học hành nên trình độ hiểu biết thấp kém, còn tồn tại nhiều tập tục lạc hậu. Họ cho rằng ốm đau là do con "ma rừng" làm hại đến bắt hồn, vía đi nên mỗi khi có người ốm lại mổ lợn, gà rồi mời thầy về làm cúng gọi hồn, vía về.
Bao nhiêu năm công tác trong nghề, anh nhớ nhất lần một bệnh nhân là ông Quàng Văn Sứn ở bản Phiêng Giường, xã Tà Mít bị đau bụng dữ dội, đã cúng từ hôm trước nhưng con "ma rừng" vẫn không chịu buông tha. Bất đắc dĩ người con trai mới chạy đến trạm y tế nhờ y tá Tuấn đến xem cho bố. Bữa cơm tối đang ăn dở, anh bỏ đũa vội vàng cùng chàng thanh niên chạy về ngôi nhà phía cuối bản nơi có người đàn ông đang quằn quại trong cơn đau đớn. Với kinh nghiệm, kiến thức đã được học ở trường, anh chẩn đoán bệnh nhân đã bị thủng dạ dày và yêu cầu gia đình phải đưa ông Sứn đi bệnh viện gấp. Lúc đó trời đã tối, gia đình lại không có xe, y tá Tuấn đành chạy vội về trạm y tế lấy xe mình chở bệnh nhân xuống huyện. Trời mùa đông, sương đêm phủ kín cả con đường ghập ghềnh đất đá, bàn tay anh tê cứng lại như mất hết cảm giác tưởng chừng không thể còn tiếp tục lái xe được nữa. Nhưng anh vẫn cố bình tĩnh và gắng hết sức mình vì đằng sau lưng là một sinh mạng đang thoi thóp chờ được cứu chữa. Rồi cuối cùng đến 11 giờ đêm anh cũng xuống đến bệnh viện huyện. Đến nơi, bệnh nhân được đưa lên bàn mổ ngay vì thủng dạ dày đúng như chẩn đoán của anh. Cũng may là bệnh nhân đã được cứu sống kịp thời.
Lại có lần trong bản Na-ke có người bị bệnh tiêu chảy cấp, người dân vẫn tin vào tục cúng bái nên đến mời thầy về cúng. Cúng xong, tất cả mọi người cùng ăn cơm thì bị đau bụng dữ dội, ngay cả người "thầy đuổi ma" cũng bị mắc. Có nhà 2 - 3 người đều bị, nằm la liệt trong nhà, khiến cho bản Na-ke lúc đó nhao nhác, tá hỏa.
Khi đó y tá Tuấn cùng với đồng nghiệp của mình kết hợp với y tế thôn bản chủ động khoanh vùng, thực hiện đúng phác đồ điều trị, nhanh chóng dập dịch và ngăn chặn không để lây lan sang các bản khác.
Qua những lần như thế, rồi dần dần bà con trong các bản cũng hiểu được và không còn tin vào thầy cúng nữa. Hễ có ốm đau là đi đến trạm y tế khám chữa. Bà con nói: "Thầy cúng đau cũng chẳng tự đuổi "ma" được cho mình mà phải đến xin viên thuốc y tá Tuấn. Giờ mình đau cũng phải đi trạm y tế thôi, chỉ có viên thuốc của thầy Tuấn mới giữ được hồn, vía ở lại, không đi thầy cúng nữa".
Nghe được những lời nói đó xuất phát từ bà con trong bản, lòng anh ngập tràn niềm hạnh phúc vì cuối cùng người dân cũng chịu hiểu ra và nghe theo.
 Y tá Tuấn khám bệnh cho bà con. |
Luôn hết lòng với người bệnh
Tháng 10/2006, anh được phân công về công tác nơi quê nhà với chức danh là Trạm trưởng Trạm y tế xã Tà Hừa. Tháng 9/2008, y tá Tuấn được vinh dự đứng trong hàng ngũ của Đảng.
Từ khi học tập cho đến khi nhận công tác, ở bất cứ cương vị nào anh cũng luôn nỗ lực phấn đấu hết mình, tự rèn luyện bản thân, trau dồi kiến thức để nâng cao trình độ chuyên môn nghề nghiệp. Là trạm trưởng, dù bận rộn với công tác quản lý nhưng y tá Tuấn vẫn hàng ngày khám chữa bệnh cho bà con, thường xuyên đến các thôn bản để tuyên truyền, vận động nhân dân không tin vào cúng bái, thực hiện ăn chín, uống sôi, vệ sinh nhà cửa, chuồng trại sạch sẽ...
Đánh giá về sự tận tụy trong công việc của y tá Tuấn, Phó Chủ tịch UBND xã Tà Hừa, đồng chí Lò Văn Mảu cho biết: "Y tá Tuấn là người luôn gương mẫu trong công việc cũng như trong cuộc sống, được người dân tin yêu, quý trọng. Sự tận tụy hết lòng với người bệnh của anh đã góp phần giảm tải số bệnh nhân phải đưa lên tuyến trên. Y tá Tuấn luôn là một tấm gương sáng đối với Trạm y tế xã Tà Hừa nói riêng và trong ngành y tế nói chung".
Có rất nhiều người được y tá Tuấn khám và điều trị. Cho đến nay, nhiều bệnh nhân vẫn nhớ sự ân cần, chu đáo hết lòng với người bệnh của anh. Chị Lò Thị Thạnh ở bản Khì Dưới, xã Tà Hừa là một trong số hàng trăm người bệnh được y tá Tuấn khám, chữa trị đã xúc động nói: "Nếu không có y tá Tuấn khám, điều trị ở đây thì tôi sẽ phải chuyển lên bệnh viện huyện, như vậy chi phí sẽ tốn kém hơn rất nhiều. Những ngày nằm ở trạm y tế, tôi luôn được y tá Tuấn cùng các y tá khác ở đây thăm hỏi, chăm sóc tận tình chu đáo".
Trạm y tế xã Tà Hừa còn thiếu thốn về cơ sở vật chất cũng như cán bộ nhân viên. Y tá Tuấn luôn chia sẻ, động viên đồng nghiệp của mình cố gắng khắc phục những khó khăn thiếu thốn, nhắc nhở cán bộ nhân viên phải luôn thực hiện đúng 12 điều y đức để phục vụ, khám chữa bệnh tốt nhất cho người dân. Trong những năm qua, Trạm y tế xã Tà Hừa dưới sự quản lý của y tá Tuấn luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, thực hiện tốt các phong trào của ngành y tế. Bản thân anh trong nhiều năm liền đã được các cấp ủy Đảng, chính quyền biểu dương, khen thưởng như: Giấy khen của UBND huyện Than Uyên, Ban chấp hành lao động huyện Than Uyên, Sở Y tế tỉnh Lai Châu...
Không ngừng học tập và rèn luyện để nâng cao trình độ chuyên môn, hết lòng hết sức khám chữa bệnh, chăm lo sức khỏe cho nhân dân là con đường mà anh luôn hướng tới để thực hiện tốt bổn phận của một cán bộ y tế.
Tòng Thị Ngơi