Tháp chuông nhà thờ Tam Tòa, Đồng Hới chứng tích tội ác chiến tranh đã được xếp hạng di tích lịch sử, được bảo vệ theo Luật Di sản văn hóa. Bên cạnh đó giáo hội và chính quyền tỉnh cũng đã ký Bản ghi nhớ nêu rõ hai bên (chính quyền và giáo hội) sẽ cùng giữ nguyên và tôn tạo di tích này. Thế nhưng ngày 20/7 vừa qua một số kẻ cực đoan đã ngang nhiên phá hoại di tích này bằng cách xây nhà trái phép ngay trước di tích.
Nhà thờ Tam Tòa thị xã Đồng Hới (nay là thành phố Quảng Bình) do Giáo hội Công giáo ở đây xây dựng từ thời Pháp thuộc (1886) để giáo dân địa bàn Đồng Hới sinh hoạt tôn giáo.
Năm 1954, sau Hiệp định Geneve quân Pháp rút hết khỏi miền Bắc, hầu hết giáo dân ở Đồng Hới và lân cận đã di cư vào Nam. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân ta, thị xã Đồng Hới là một mục tiêu đánh phá liên tục của không quân Mỹ, hủy hoại thành bình địa. Riêng đối với nhà thờ Tam Tòa, Mỹ đã oanh tạc 46 lần và đến trận ném bom ngày 11/2/1965 bị đánh sập hoàn toàn, chỉ còn lại tháp chuông với chi chít vết bom đạn Mỹ cho đến nay vẫn còn dấu tích tội ác đó.
 Chứng tích tội ác chiến tranh - Tháp chuông Tam Tòa - Đồng Hới. Phía trước là khung nhà mới dựng trái phép. (Ảnh chụp sáng 20/7/2009). |
Sau khi tái lập tỉnh Quảng Bình qua chia tách từ tỉnh Bình Trị Thiên trước đó, thể theo nguyện vọng của đông đảo đồng bào lương, giáo, ngày 26/2/1997, UBND tỉnh Quảng Bình đã ra Quyết định 143/QĐ-UB công nhận Tháp chuông nhà thờ Tam Tòa là di tích lịch sử văn hóa, chứng tích tội ác chiến tranh cần được bảo vệ, tôn tạo.
Để tiếp tục bảo vệ chứng tích tội ác chiến tranh Tháp chuông Tam Tòa - Đồng Hới, ngày 23/10/2008, với sự đồng thuận chung, thay mặt chính quyền, ông Phan Công Thuật, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình và đại diện giáo dân - ông Cao Đình Thuyên, Giám mục giáo phận Vinh (bao gồm địa phận Quảng Bình) đã thống nhất cùng ký "Bản ghi nhớ" nêu rõ: Khuôn viên của nhà thờ Tam Tòa cũ là chứng tích tội ác chiến tranh, hai bên cùng thống nhất sẽ giữ nguyên và tôn tạo nhằm bảo vệ cũng như phục vụ cho việc nghiên cứu, giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Như vậy là khuôn viên chứng tích tội ác chiến tranh Tháp chuông Tam Tòa đã được xếp hạng di tích chiến tranh cấp tỉnh, theo Luật Di sản văn hóa và phù hợp với Luật đất đai hiện hành, đồng thời chính quyền tỉnh và giáo hội đã thỏa thuận giữ nguyên để tu bổ, bảo quản di tích, không đặt vấn đề xây dựng lại nhà thờ Tam Tòa trên nền đất cũ nữa. Qua đó chính quyền luôn tôn trọng và đã cấp đất cho 76/76 xứ họ đạo xây nhà thờ để việc hoạt động tôn giáo ở địa phương của giáo dân được sinh hoạt bình thường, sống tốt đời đẹp đạo.
Thế nhưng đúng vào tuần lễ cả nước - trong đó có các tỉnh miền Trung - đang cử hành đại lễ cầu siêu tại Quảng Trị cho anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh vì nước nhân kỷ niệm 62 năm Ngày thương binh liệt sĩ 27/7, thì một số giáo dân quá khích, lấy cớ đòi đất để xây cất nhà thờ với sự kích động của một nhóm cầm đầu cực đoan, hung hãn đã huy động gần 200 người là giáo dân các huyện trong tỉnh Quảng Bình và các tỉnh Nam Định, Thanh Hóa đang cư trú ở Quảng Bình đã ùn ùn kéo tới trong đêm, đưa theo khung nhà sắt, tấm lợp, vật liệu xây dựng, thợ xây - ngang nhiên đào móng dựng nhà trái phép ngay tại khu chứng tích tội ác chiến tranh Tháp chuông Tam Tòa. Đến 5 giờ sáng ngày 20/7, họ đã dựng xong ngôi nhà tôn nhựa với 4 vì kèo sắt (xem ảnh). Hành vi coi thường pháp luật này của số giáo dân quá khích đã gây nhiều bức xúc, bất bình, phẫn nộ đối với nhân dân TP. Đồng Hới và cả tỉnh Quảng Bình, cũng như nhiều địa phương khác.
Để vãn hồi trật tự, giữ nghiêm phép nước, UBND TP. Đồng Hới và cơ quan chức năng cùng các đoàn thể nhân dân đã đến ngay hiện trường vận động, giải thích việc làm trái pháp luật và trái với nội dung "Bản ghi nhớ" đã được ký kết giữa chính quyền và Tòa giám mục. Nhiều người dân đã tham gia tháo dỡ khung nhà vừa xây dựng trái phép nói trên ngay trong ngày 20/7/2009, nhưng đã bị một số kẻ cầm đầu hung hãn tấn công làm hai chiến sĩ cảnh sát tham gia giữ trật tự bị thương phải nhập viện điều trị.
Đại tá Từ Hồng Sơn, Phó Giám đốc công an tỉnh Quảng Bình cho biết: để giữ kỷ cương phép nước, chiều ngày 21/7/2009 Cơ quan cảnh sát điều tra CATP Đồng Hới đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự "Gây rối trật tự công cộng" tại khu chứng tính tội ác chiến tranh Tam Tòa, đồng thời khởi tố, bắt khẩn cấp 7 bị can về tội kích động gây rối trật tự công cộng theo Điều 243 Bộ luật Hình sự - trong đó có người làm linh mục là Lê Thanh Hồng và đối tượng Võ Thị Thu Thủy ở Đồng Hới là kẻ trực tiếp vạch kế hoạch, điều khiển, đôn đốc xây nhà trái phép trên khu chứng tích này. Các bị can khai báo thừa nhận hành vi phạm pháp và xin pháp luật khoan hồng.
Sự việc diễn ra rõ ràng là như vậy. Những người dân tự nguyện tham gia bảo vệ khu chứng tích này sáng 20/7 trước sự xâm hại của những kẻ gây rối, coi thường luật pháp, đó là thể hiện trách nhiệm công dân, hoàn toàn chính đáng, đúng pháp luật. Không hề có chuyện Công an Quảng Bình đánh giáo dân như sự vu cáo của linh mục Phạm Đình Phùng - Chánh văn phòng Tòa giám mục xứ Đoài, mà sự thật chính là một số kẻ quá khích gây gổ tấn công người thi hành công vụ và bà con tham gia bảo vệ khu chứng tích này. Thế nhưng những ngày qua trên một số báo, đài nước ngoài và các trang web đen đã đăng, phát làm cái loa khuếch đại, xuyên tạc, bịa đặt vu cáo chính quyền, kích động giáo dân "can đảm hơn nữa" và rêu rao kêu gọi giáo dân Thái Hà - Hà Nội cầu nguyện ủng hộ xứ Tam Tòa!