Rượu bia không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe mà còn là nguyên nhân trực tiếp gây tai nạn giao thông (TNGT) dẫn đến tử vong. Thống kê của Tổng Cục Đường bộ Việt Nam cho biết, 7 tháng đầu năm 2011 toàn quốc đã có hơn 12.000 người chết và bị thương do tai nạn giao thông, trong đó có khoảng 40% số vụ liên quan rượu, bia. Tình trạng này đã diễn ra rất nhiều năm và mức độ nghiêm trọng của nó chưa được cộng đồng nhận thức một cách đúng mức.
Hại mình, hại người...
Dù đã hai năm trôi qua nhưng vụ tai nạn thảm khốc ở Quốc lộ 2, địa phận thôn 11, xã Tiêu Sơn, Đoan Hùng, Phú Thọ làm 6 người chết và 61 người bị thương vẫn còn là nỗi ám ảnh với thầy trò trường Chu Văn An, xã An Bình, Văn Yên, Yên Bái. Chiếc xe khách chở 43 học sinh và 5 thầy cô giáo đi thăm đền Hùng về đã đâm trực diện xe chở khách chạy ngược chiều gây tai nạn. Trước đó, lái xe đã uống rượu lúc ăn trưa, không làm chủ được tay lái dẫn đến hậu quả thảm khốc trên.
 Rượu bia là nguyên nhân của 40% các vụ TNGT. Ảnh: MH |
Gần đây nhất, ngày 5/9, lái xe Lâm Văn Mướt (32 tuổi, trú tại ấp Tân Xuân, xã Tân Phú, huyện Tân Châu Tây Ninh) điều khiển xe máy chạy tốc độ nhanh đã va quệt vào xe máy của một phụ nữ chạy cùng chiều khiến xe người phụ nữ văng vào bờ đường, còn Mướt và xe văng vào giữa lòng đường. Ngay lúc đó, một chiếc xe tải chạy tới cán Mướt chết tại chỗ. Trong khi đó, người phụ nữ bị thương nặng phải đi cấp cứu. Người dân địa phương cho biết, trước đó Mướt đã uống rất nhiều rượu...
Đây chỉ là 2 trong số hàng trăm ngàn vụ TNGT nghiêm trọng liên quan đến rượu, bia. Điều đáng nói là người lái xe uống rượu bia không chỉ gây tai nạn cho mình mà còn “cướp” đi sinh mạng của rất nhiều người khác, gây tổn thất nặng nề cho gia đình và xã hội. Tình trạng này diễn ra hàng ngày và đang có dấu hiệu gia tăng ở khắp các địa phương trong cả nước, từ thành phố đến nông thôn, miền núi.
Theo thống kê của Bệnh viện Việt Đức, trong số 20.000 ca cấp cứu mỗi năm vì tai nạn giao thông (TNGT), có đến gần 50% bệnh nhân uống bia rượu. Cụ thể, xét nghiệm trên 3.239 trường hợp bị TNGT gần đây, có 1.375 bệnh nhân (chiếm 42,4%) có nồng độ cồn trong máu.
Tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đắc Nông thì từ đầu năm đến nay đã tiếp nhận hơn 1.000 ca cấp cứu do TNGT; trong đó, có 236 trường hợp bị chấn thương do người điều khiển phương tiện đã sử dụng rượu bia khi tham gia giao thông. Điều đáng nói là nhiều người đưa vào viện vẫn trong tình trạng say xỉn, mùi bia, rượu nồng nặc, có nồng độ cồn cao vượt quá mức cho phép, nếu không được cấp cứu kịp thời thì sẽ dễ dẫn đến tử vong hoặc để lại các di chứng nặng nề.
Uống rượu, bia... chuyện thường ngày
TNGT do ôtô, xe máy gây ra chiếm tỉ lệ cao và thời gian xảy ra tai nạn thường từ 18h đến 23h trong ngày, thường sau các cuộc “chè chén”. Đối tượng gây tai nạn tập trung nhiều ở những đối tượng nghiện rượu, bia như: các lái xe đường dài, người làm nghề xe ôm, người lao động, cán bộ, công chức nhà nước, trong đó không ít người hiểu được tính nghiêm trọng của việc lái xe khi say rượu, bia, nhưng khi vào cuộc thì khó lòng khước từ vì trăm nghìn lý do khác nhau. Có khi chỉ là: bạn bè mới nhau chả nhẽ không uống? đã uống là phải “hết mình” hay phong tục ở địa phương đã đến nhà là phải mời nhau uống rượu,... Khi đã uống rượu, dù uống ít người điều khiển phương tiện đều trong tình trạng không tỉnh táo, dẫn đến không làm chủ được bản thân: đi xe lạng lách, đánh võng, chạy tốc độ cao, tránh vượt sai quy định, đi sai làn đường, khả năng phán đoán tình huống kém hơn so với lúc bình thường. Bởi vậy TNGT do rượu, bia gây ra thường rất nghiêm trọng.
 Bệnh nhân bị TNGT được điều trị tại BV Việt Đức. Ảnh: TL |
Phải nâng cao ý thức của người tham gia giao thông
Nguyên nhân gây TNGT vẫn không nằm ngoài hai vấn đề cơ bản là ý thức của người tham gia giao thông và hạ tầng cơ sở giao thông. Trong đó, ý thức chấp hành Luật Giao thông của người dân còn rất yếu, thậm chí coi thường tính mạng của bản thân và gây tổn hại cho người khác.
Xử lý vi phạm uống say rượu bia đối với người tham gia giao thông là một trong những chuyên đề được Cục CSGT đường bộ - đường sắt chú trọng trong thời gian qua. Tuy nhiên trên thực tế thì con số xử lý thấp, hiệu quả đem lại chưa như mong muốn. Trong tháng an toàn giao thông năm nay (tháng 9/2011) Ủy ban ATGT Quốc gia đã lấy chủ đề “Phòng, chống uống rượu, bia đối với người điều khiển phương tiện giao thông” nhằm mục đích từng bước nâng cao nhận thức của nhân dân về hiểm họa của việc lạm dụng rượu, bia khi điều khiển phương tiện giao thông và ý thức chấp hành Luật Giao thông của người tham gia giao thông. Các địa phương tổ chức đợt cao điểm tuyên truyền, phổ biến rộng rãi quy định của pháp luật về nồng độ cồn, các mức xử phạt vi phạm nồng độ cồn đối với lái xe, các nguy cơ gây tai nạn và hậu quả tai nạn giao thông do lái xe uống rượu, bia... Các cơ quan chức năng sẽ được bổ sung lực lượng, trang thiết bị đo nồng độ cồn, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Ðây sẽ là giải pháp quan trọng có tính răn đe cao nhằm tạo thói quen tự giác chấp hành pháp luật, không uống rượu, bia trước khi lái xe.
Tuy nhiên để ngăn chặn hiệu quả, ngoài giáo dục quản lý và xử lý nghiêm khắc đối với các trường hợp vi phạm cần phải nâng cao hơn nữa nhận thức của cộng đồng về tác hại của rượu bia đối với sức khỏe. Điều này cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cá nhân, gia đình, địa phương và các cơ quan chức năng. Nhưng trên hết, ý thức người tham gia giao thông là yếu tố quan trọng hàng đầu. Mỗi người tham gia giao thông nếu không nhận thức rõ được hậu quả của bia rượu, không tự chủ được bản thân, kiên quyết không uống rượu nếu phải điều khiển phương tiện giao thông để bảo vệ chính mình và mọi người thì cho dù các cơ quan, ban, ngành có vào cuộc quyết liệt hơn nữa thì cũng không mang lại hiệu quả bền vững.
Hà Anh