Theo thống kê của Viện dinh dưỡng Việt Nam năm 2010, cứ gần 5 trẻ dưới 5 tuổi thì có 1 trẻ bị thiếu cân. Cứ 3 trẻ dưới 5 tuổi thì có 1 trẻ bị thấp còi. Hơn nửa thế kỷ qua, chất lượng dân số Việt Nam có sự tăng trưởng nhưng vẫn còn khá thấp so với mặt bằng chung của khu vực và thế giới. Tầm vóc của người Việt Nam còn thua kém rất nhiều so với một số quốc gia khu vực Đông Nam Á, châu Á và càng xa hơn với các quốc gia châu Âu, châu Mỹ.
Hơn nửa thế kỷ, trẻ Việt Nam vẫn thấp
Tỉ lệ suy dinh dưỡng trẻ em, đặc biệt là suy dinh dưỡng thể thấp còi vẫn còn cao. Ước tính đến năm 2010, nước ta còn gần 1,3 triệu trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng nhẹ cân, khoảng 2,1 triệu trẻ em suy dinh dưỡng thấp còi và khoảng 520.000 trẻ em gầy còm. (số liệu Viện Dinh dưỡng 2010). So với thế giới, chỉ số phát triển con người của Việt Nam mặc dù tăng nhưng hiện chỉ đạt mức trung bình thấp, xếp thứ 128 trong số 182 quốc gia được khảo sát (số liệu trích Đề án tổng thể phát triển thể lực, tầm vóc người Việt Nam giai đoạn 2011 - 2030). Điều này cho thấy nhận thức của các ông bố bà mẹ về việc chăm sóc cho các bé có một thể chất và tầm vóc tương xứng cần phải được nâng cao nhiều hơn nữa.
BS. Đỗ Thị Ngọc Diệp, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM, đã phân tích các yêu tố ảnh hưởng đến tầm vóc của trẻ em, bao gồm dinh dưỡng, môi trường, di truyền, thể dục vận động. Trong đó, yếu tố di truyền chiếm 20% trong việc phát triển tầm vóc của trẻ, còn lại là các yếu tố dinh dưỡng, thể dục vận động và môi trường bên ngoài. Như vậy, các bậc phụ huynh hoàn toàn có thể tác động đến tầm vóc của con thông qua việc chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ hàng ngày. Khi yếu tố dinh dưỡng tác động tích cực đến chiều cao của trẻ cũng đồng nghĩa với việc tầm vóc của người Việt Nam sẽ được cải thiện hơn khi được di truyền qua thế hệ sau.
Giải pháp nâng cao chất lượng tầm vóc cho trẻ
Theo thống kê của tổ chức UNICEF, nguyên nhân thiếu dinh dưỡng, bao gồm năng lượng, vitamin, khoáng chất là do chế độ ăn thiếu; bệnh tật gây mất/ tăng nhu cầu. Hai điều này xuất phát từ 3 nguyên nhân chính: thành phần đậm độ chất dinh dưỡng trong thức ăn thấp; chăm sóc bà mẹ và trẻ em không đầy đủ, vệ sinh cá nhân và môi trường không đảm bảo.
Để cải thiện điều này, ngoài việc phân bổ bữa ăn hợp lý (bữa sáng 25 - 30% năng lượng cả ngày; bữa trưa 30 - 40%; bữa phụ 5 - 10%; bữa chiều tối 25 - 30%), các ông bố bà mẹ còn cần lưu ý đến các giải pháp can thiệp khác liên quan đến việc tăng trưởng chiều cao, tầm vóc của trẻ như: lựa chọn thực phẩm giàu dinh dưỡng, bổ sung vi chất vào thực phẩm, uống bổ sung vi chất, vận động ngoài trời, tập thể dục, chích ngừa.
Ngoài ra, việc cải thiện và tăng trưởng chiều cao của trẻ được chứng minh có hiệu quả hơn khi trẻ em trước lứa tuổi học đường được bổ sung các vi chất dinh dưỡng. Để các dưỡng chất có tác dụng khi đi vào cơ thể, trong một số trường hợp các nhà khoa học cũng khuyến nghị các bậc cha mẹ nên cho con sử dụng men vi sinh phù hợp, có thành phần là sữa non chuẩn hóa (CBP), bổ sung 5 loại lợi khuẩn Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus plantarum, Lactobacilluss acidphilus, Bifidobacteriumlongum và Streptococcus faecalis theo khuyến cáo của WHO để trẻ hấp thu tối đa, tăng trưởng và bảo vệ xương. Chiều cao của trẻ bắt nguồn từ một thực đơn hấp dẫn và việc lựa chọn những sản phẩm hỗ trợ hấp thu dinh dưỡng một cách thông minh của các bậc cha mẹ.
MINH THƯ