Để cụ thể hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước về vấn đề dân số, các cấp, các ngành trong tỉnh đã và đang thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng dân số - đây chính là chìa khóa vàng để mở ra cánh cửa phát triển bền vững.
Những kết quả đáng khích lệ
Theo bà Trần Thị Huyền - Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Phú Thọ, nhờ việc tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng dân số cả về thể chất, trí tuệ và tinh thần, nâng cao chất lượng cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và KHHGĐ, tăng tỷ lệ trẻ sơ sinh được sàng lọc, tăng tuổi thọ bình quân, chỉ số phát triển con người (HDI)... đã góp phần tích cực vào việc cải thiện chất lượng dân số của Phú Thọ. Cụ thể, tuổi thọ bình quân trên địa bàn đạt 73,1 tuổi, tỷ lệ tử vong mẹ và con trong quá trình sinh nở được giảm thiểu, tỷ lệ sử dụng dịch vụ tầm soát trước sinh và sau sinh ngày càng tăng, tỷ lệ tăng dân số tự nhiên đã được khống chế, tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh được kiểm soát, chất lượng dân số được nâng lên, chỉ số phát triển con người (HDI) đạt 0,72%...
Tập trung mọi nguồn lực nâng cao chất lượng dân số, đảm bảo phát triển đất nước nhanh và bền vững.
Vẫn còn nhiều thách thức
Bà Trần Thị Huyền cho biết, kết quả đạt được trong lĩnh vực dân số đã góp phần tích cực vào công cuộc xóa đói giảm nghèo, cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân tạo điều kiện thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, đây mới là kết quả bước đầu, chưa ổn định, công tác dân số của tỉnh vẫn đang phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức phát sinh từ thực tế như: Quy mô dân số lớn, Phú Thọ hiện có số dân đông thứ 2/11 tỉnh thuộc vùng Đông Bắc Bộ, chiếm 1,6% dân số cả nước; mật độ dân số lên tới 388 người/km2 (gấp khoảng 10 lần mật độ dân số chuẩn), kết quả giảm sinh chưa thực sự bền vững, tổng tỷ suất sinh (số con bình quân của 1 phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ) còn ở mức 2,56 con; chưa đạt mức sinh thay thế, sức khỏe sinh sản của vị thành niên, thanh niên còn nhiều hạn chế, đặc biệt tỷ lệ trẻ sơ sinh mắc các bệnh di truyền bẩm sinh có xu hướng tăng. Với số sinh hàng năm hiện nay của tỉnh, ước tính tỷ lệ trẻ sơ sinh mắc các bệnh dị tật bẩm sinh chiếm 3,6% trẻ đẻ ra sống/năm.
Nhiều giải pháp được thực hiện
Nhằm mục đích nâng cao chất lượng dân số, Sở Y tế tỉnh Phú Thọ đã triển khai và thực hiện Đề án Nâng cao chất lượng dân số thông qua tuyên tuyền vận động phát hiện, can thiệp sớm tật, bệnh ở thai nhi và trẻ sơ sinh giai đoạn 2011-2015, tiếp tục triển khai thực hiện giai đoạn 2016-2020. Kết quả triển khai đến năm 2016 đã siêu âm sàng lọc trước sinh được hơn 41 nghìn trường hợp, lấy mẫu máu gót chân sàng lọc sơ sinh cho 11.065 trẻ, phát hiện 588 trẻ dương tính với bệnh thiếu men G6PD, tư vấn chuyển tuyến trên cho tất cả các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh để được theo dõi và xử lý kịp thời, góp phần giảm tỷ lệ người tàn tật, người thiểu năng trí tuệ.
Để giảm được tỷ lệ khuyết tật, dị tật bẩm sinh nhằm nâng cao chất lượng dân số, Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII chỉ đạo: Phát triển mạng lưới cung cấp dịch vụ tầm soát, chẩn đoán sớm bệnh tật trước sinh, sơ sinh, hỗ trợ sinh sản, tư vấn kiểm tra sức khỏe sinh sản trước hôn nhân. Từ đó, Phú Thọ luôn xác định giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố, chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ tác động qua lại với phát triển kinh tế - xã hội. Tiếp tục nỗ lực giảm mức sinh, tiến tới đạt và duy trì mức sinh thay thế; đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý; nâng cao chất lượng dân số, góp phần vào công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững của tỉnh. Tại mỗi địa phương, chính quyền đã chủ động khắc phục những khó khăn, củng cố đội ngũ cán bộ làm công tác dân số, y tế chăm sóc sức khỏe nhân dân ngay từ cơ sở, đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền vận động và truyền thông chuyển đổi hành vi bằng nhiều hình thức trực tiếp, gián tiếp để nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, của toàn thể nhân dân; lồng ghép giữa tuyên truyền với các dịch vụ KHHGĐ, chăm sóc sức khỏe sinh sản... Một trong những giải pháp được triển khai trên phạm vi toàn tỉnh chính là thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng dân số cả về thể chất, trí tuệ và tinh thần ngay từ giai đoạn đầu đời của một con người, ngay từ khi còn trong bào thai. Các bà mẹ thường xuyên được cán bộ trạm y tế xã kiểm tra sức khỏe, được theo dõi tiêm phòng đầy đủ, siêu âm để theo dõi tầm soát phát hiện sớm các dị tật bẩm sinh. Trẻ sơ sinh được lấy mẫu máu gót chân để phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh thiếu men G6DP, suy giáp trạng bẩm sinh...; 100% trẻ được tiêm chủng phòng chống các bệnh lây và không lây, được uống đầy đủ vitamin A, phòng chống suy dinh dưỡng nhằm đảm bảo sức khỏe trong giai đoạn đầu đời, từ đó tạo nền tảng cho việc nâng cao chất lượng nòi giống, ươm mầm cho tương lai, mở ra cánh cửa phát triển bền vững, hòa nhập với thế giới.