Tại Hà Nội, Chương trình phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) vừa công bố một báo cáo mới nhất cho thấy, năm 2011 là một năm bước ngoặt cho ứng phó toàn cầu với AIDS, với những bước tiến chưa từng thấy trong nghiên cứu khoa học, vai trò lãnh đạo chính trị và các kết quả trong phòng, chống HIV/AIDS...
Gần 50% bệnh nhân đã được điều trị
Theo báo cáo này, các ca nhiễm mới HIV và số người tử vong do AIDS đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ đỉnh của dịch. Số người nhiễm mới HIV đã giảm 21% kể từ năm 1997 và số người tử vong do AIDS đã giảm 21% kể từ năm 2005.
Ước tính của UNAIDS và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng cho thấy, tới năm 2010 đã có 47% (tức 6,6 triệu người trong số 14,2 triệu người) đủ điều kiện điều trị bằng thuốc kháng virut tại các nước có thu nhập ở mức thấp và trung bình đã được điều trị để kéo dài cuộc sống, tăng 1,35 triệu người so với năm 2009. Những dấu hiệu ban đầu cho thấy, điều trị HIV có tác động tốt giúp làm giảm số ca nhiễm mới HIV.
Việc mở rộng đáng kể độ bao phủ của chương trình điều trị, ngay cả trong cuộc khủng hoảng tài chính đã cho thấy cam kết của các quốc gia về thực hiện khung đầu tư mới cho HIV sẽ giúp các quốc gia tiết kiệm được nhiều tiền hơn và đồng thời cứu được nhiều người hơn.
 Ngày càng có nhiều bệnh nhân được tiếp cận với thuốc ARV.Ảnh: TH |
Cứu 2,5 triệu người khỏi tử vong
Những người sống với HIV đang sống lâu hơn và số người tử vong do AIDS đang giảm nhờ hiệu quả của việc điều trị bằng thuốc kháng virut. Ước tính trên toàn thế giới có khoảng 2,5 triệu người sống với HIV ở các nước có mức thu nhập thấp và trung bình đã được cứu sống nhờ việc mở rộng chương trình điều trị này kể từ năm 1995 đến nay.
Giảm số người nhiễm mới HIV
Số người nhiễm mới HIV đã giảm đáng kể hoặc đã ổn định trên hầu khắp thế giới. Ở khu vực cận Sahara thuộc châu Phi, số người nhiễm mới HIV đã giảm hơn 26% kể từ cao trào dịch năm 1997 đến nay. Còn ở Nam Phi, quốc gia có số người nhiễm mới HIV nhiều nhất trên thế giới, con số này đã giảm đi 1/3. Ở khu vực Ca-ri-bê, số người nhiễm mới HIV cũng đã giảm 1/3 so với mức năm 2001. Tương tự, số người nhiễm mới HIV ở Nam và Đông Nam Á cũng giảm hơn 40% trong thời gian từ năm 2006 - 2010. Còn ở Ấn Độ, số người nhiễm mới HIV đã giảm tới 56%.
Số người nhiễm mới HIV giảm xuống là do đã có thay đổi trong hành vi tình dục, đặc biệt là trong giới trẻ, với việc giảm số bạn tình, tăng sử dụng bao cao su... Số hiện nhiễm HIV trong thanh thiếu niên đã giảm tại ít nhất là ở 21 quốc gia trong số 24 quốc gia có số hiện nhiễm HIV toàn quốc ở mức 1% hay cao hơn.
Ước tính đến năm 2010 có khoảng 400.000 ca nhiễm mới HIV ở trẻ em đã được ngăn chặn kể từ năm 1995 nhờ mở rộng việc sử dụng các phác đồ điều trị kháng virut hiệu quả tại các nước có thu nhập ở mức thấp và trung bình. Gần một nửa (48%) số phụ nữ mang thai sống với HIV đã được sử dụng các phác đồ điều trị hiệu quả để dự phòng lây truyền HIV sang con.
Cần tiếp tục đầu tư hiệu quả hơn
UNAIDS đã xây dựng một khung đầu tư mới cho Chương trình phòng chống HIV/AIDS, tập trung vào các tiêu chí đầu tư để tạo ra tác động lớn: đầu tư dựa trên bằng chứng và đầu tư định hướng theo các chiến lược có giá trị cao.
Cách tiếp cận chiến lược mới trong đầu tư cho phòng, chống AIDS này ít nhất sẽ ngăn chặn được 12,2 triệu ca nhiễm mới HIV, trong đó có 1,9 triệu ca nhiễm mới trong trẻ em kể từ nay đến năm 2020; và cũng trong thời gian này sẽ ngăn chặn được 7,4 triệu người tử vong do AIDS.
Khung đầu tư mới được xây dựng dựa trên 6 chương trình hoạt động thiết yếu: can thiệp có trọng tâm dành cho những nhóm người chính có nguy cơ lây nhiễm cao (đặc biệt là người mua bán dâm, nam giới có quan hệ tình dục với nam giới và những người tiêm chích ma túy); dự phòng các ca nhiễm mới HIV trong trẻ em; các chương trình thay đổi hành vi; quảng bá và phân phối bao cao su; điều trị, chăm sóc và hỗ trợ dành cho những người sống với HIV; và cắt bao quy đầu tự nguyện tại các cơ sở y tế ở các quốc gia có số hiện nhiễm cao.
Để khung đầu tư đạt được hiệu quả, các chương trình hoạt động phải nhìn nhận được những yếu tố mang tính quyết định trong việc tạo ra môi trường thuận lợi cho hoạt động như giảm kỳ thị, tôn trọng các quyền con người, xây dựng môi trường pháp lý không mang tính trừng phạt mà mang tính bảo vệ và xây dựng năng lực cho các tổ chức dựa vào cộng đồng. Đây là những yếu tố vô cùng quan trọng cần có để có thể vượt qua những rào cản và đạt được kết quả của chương trình. Và, trong bối cảnh kinh tế khó khăn thì tương lai của việc huy động đầu tư cho Chương trình phòng chống HIV/AIDS tùy thuộc vào khả năng đầu tư một cách khôn ngoan của từng quốc gia.
Thu Hương