Mụn nhọt là bệnh nhiễm trùng ngoài da và tổ chức dưới da do vi khuẩn gây nên. Đây là bệnh thường gặp ở mọi đối tượng, nhất là trẻ em. Đôi khi chỉ là cái mụn nhỏ nhưng nếu không xử lý đúng cách có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong.
Nguy kịch vì cái mụn nhỏ
Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương ngày 4/9 tiếp nhận một bệnh nhân ở Phú Xuyên, Hà Nội trong tình trạng bị sốc nhiễm trùng máu. Nguyên nhân do bệnh nhân bị nhọt ở mông, khi chưa hình thành mủ nhưng bệnh nhân đã tự ý nặn. Sau khi nặn, chỗ nặn sưng tấy lan rộng khiến bệnh nhân không đi lại được, sốt cao liên tục, hôn mê và được đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện Việt Đức. Tại đây các bác sĩ cho chụp CT scanner phát hiện nhiều ổ tổn thương di bệnh ở gan, lách, não. Bệnh nhân được chuyển sang Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương. Do tình trạng bệnh quá nặng và tiên lượng xấu nên gia đình bệnh nhân đã xin cho bệnh nhân về.
Khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Nhi Trung ương thường xuyên điều trị nhiều trường hợp bệnh nhi bị biến chứng do bị mụn nhọt. Mới đây, khoa tiếp nhận một bệnh nhi 1,5 tuổi, ở Hà Nam nhập viện trong tình trạng sốt cao và phát ban đỏ toàn thân. Nguyên nhân là bé có một mụn nhỏ ở khuỷu tay, mẹ bé nhìn thấy có đầu trắng nên nặn ra, ngay sau đó trẻ sốt cao, mệt mỏi, nôn trớ... Khi điều trị tại Khoa Truyền nhiễm, bé xuất hiện tình trạng khó thở tăng dần, hình ảnh chụp phổi cho thấy bé bị tràn mủ màng phổi và màng tim do vi khuẩn vào máu và gây bệnh ở phổi. Bé phải mổ dẫn lưu mủ ra khỏi màng phổi và điều trị tích cực, sức khỏe mới được cải thiện.
Một trường hợp khác, bệnh nhi 5 tuổi, ở Yên Bái có ổ viêm vùng cổ. Theo mách bảo, mẹ bé tự đi xin “cao dán” là 1 miếng mềm màu đen, không rõ tên gọi, không rõ nơi sản xuất, không ghi cách dùng về dán cho con. 3 ngày sau bệnh không những không thuyên giảm mà vùng da bị mụn còn lan rộng, sưng nề to lên, chảy mủ. Khi nhập viện, cháu đã bị nhiễm trùng máu rất nặng, tràn mủ màng phổi, màng tim và phải nằm viện điều trị tích cực trong thời gian dài.
Mụn nhọt có nguy hiểm?
Bình thường trên da cũng có một số loài vi khuẩn sinh sống nhưng không gây bệnh và cơ thể có thể tự có phản ứng chống lại được vi khuẩn gây bệnh. Mụn nhọt thường do tụ cầu gây ra. Nếu vệ sinh da không tốt, gây ngứa ngáy, gãi nhiều gây trầy xước hoặc viêm da thì vi khuẩn đó sẽ xâm nhập vào cơ thể qua nơi tổn thương và gây bệnh, trong đó có mụn nhọt. Nếu cơ thể khỏe mạnh, hệ miễn dịch tốt thì có thể tạo ra vỏ bọc khu trú vùng tổn thương có vi khuẩn và tạo ra mụn nhọt nhỏ. Nếu cơ thể suy yếu hoặc chích nặn mụn quá mạnh, quá sớm sẽ làm vỡ vỏ bọc, vi khuẩn từ đó có thể xâm nhập vào máu gây nhiễm trùng máu. Nếu vi khuẩn vào máu sẽ đi khắp cơ thể và có thể gây bệnh ở bất kỳ cơ quan nào như phổi, tim, gan, mạch máu… Khi các cơ quan này bị nhiễm khuẩn thì có thể gây rất nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời tại những cơ sở y tế có đủ điều kiện.
Một số biến chứng thường gặp
Viêm phổi do tụ cầu: Là tình trạng tổn thương viêm do vi khuẩn tại phổi với đặc điểm là có thể tạo ra các bóng khí trong phổi. Các bóng khí này có thể vỡ ra khi trẻ ho hoặc tự nhiên sẽ gây khó thở và rất khó điều trị, để lại những di chứng nặng nề.
Lời khuyên của thầy thuốc
Muốn có khả năng chống lại bệnh tật tốt thì cần cơ thể khỏe mạnh, nhất là đối với trẻ nhỏ. Do đó, cha mẹ cần chú ý chăm sóc trẻ tốt. Thường xuyên vệ sinh môi trường sống cho trẻ, vệ sinh cá nhân sạch sẽ giúp làm giảm tối thiểu số lượng vi khuẩn trên da và hạn chế nguy cơ gây bệnh. Phòng tránh các viêm nhiễm ngoài da: Không để trẻ bị côn trùng đốt gây ngứa, không để trẻ gãi gây trầy xước da để giảm nguy cơ vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể.
Tràn mủ màng tim: Là tình trạng viêm màng tim do vi khuẩn. Bệnh diễn biến rất nhanh, gây chèn ép làm cho tim không co bóp được dẫn đến không đưa được máu đi nuôi cơ thể. Do đó, các cơ quan quan trọng như não, tim, gan không được nuôi dưỡng và suy giảm chức năng rất nhanh.
Viêm mủ màng phổi: Là tình trạng viêm màng phổi do vi khuẩn. Vi khuẩn có thể từ ngoài da xâm nhập vào cơ thể qua các mụn nhọt, sứt xát ngoài da gây nhiễm trùng máu. Khi máu đến các cơ quan nuôi dưỡng sẽ mang theo vi khuẩn đến và gây bệnh. Khi màng phổi viêm sẽ tiết dịch và lượng dịch tăng lên sẽ gây tình trạng khó thở tăng dần lên. Nếu lượng dịch viêm này nhiều lên sẽ gây khó thở và có thể để lại di chứng là viêm dích màng phổi gây khó thở kéo dài và ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của trẻ.
Xử trí khi có mụn nhọt
Khi bị mụn nhọt trên da, trước hết cần vệ sinh sạch sẽ cơ thể, đặc biệt là vùng da có mụn nhọt bằng các chất có khả năng sát trùng nhẹ như nước lá chè xanh... Sau đó lau khô và có thể dùng cồn iod bôi lên vùng da có mụn nhọt. Nếu sau 1 - 2 ngày mà tình trạng bệnh không thuyên giảm thì nên đi khám tại cơ sở y tế để các bác sĩ khám và có thể được chỉ định sử dụng kháng sinh. Nếu mụn nhọt to lên nhanh, vùng viêm lan rộng cần điều trị kháng sinh đường tiêm tại cơ sở y tế. Các mụn nhọt khi đang sưng tấy cần được điều trị bằng những kháng sinh phù hợp và chỉ khi hàng rào bảo vệ đã hình thành rõ và đã hình thành ổ mủ mới nên chích nặn. Không nên tự ý nặn mụn nhọt hoặc dán các loại cao dán không rõ nguồn gốc vì dễ gây viêm loét rộng ra, gây nhiễm trùng máu. Cần đặc biệt lưu ý với những mụn nhọt vùng mũi, miệng, thường được gọi là đinh râu. Đây là vùng có mạch máu nối thông với các mạch máu trong sọ não. Nếu nặn non làm tăng nguy cơ vi khuẩn xâm nhập có thể gây biến chứng nặng nguy hiểm đến tính mạng.
Bác sĩ Đỗ Thiện Hải
