Và có lẽ thế mà bác sĩ chuyên khoa “Răng - Hàm - Mặt” Nguyễn Vững hơn 30 năm nay cùng đồng nghiệp âm thầm xuôi ngược, mang tấm lòng, trái tim thiện nguyện và cả tài lực để “điều chỉnh” cái “góc con người”, đem niềm vui hạnh phúc cho đồng bào nghèo vùng sâu vùng xa.
BS. Nguyễn Vững trong chương trình “Nụ cười thân thương”.
Sinh ra ở vùng đất giới tuyến Quảng Trị khói lửa và cát nắng khô khát, hàng ngày đối diện với những mất mát vì đạn bom, bệnh tật vì nghèo khó của người dân, ngay từ nhỏ, cậu bé Nguyễn Vững đã ý thức và mơ ước được làm một bác sĩ và năm 1979, sau khi tốt nghiệp lớp 12, Nguyễn Vững đã thi đậu vào Trường đại học Y - Dược TP. Hồ Chí Minh, chuyên khoa Nha với số điểm rất cao.
Năm 1985, tốt nghiệp hạng ưu, bác sĩ trẻ Nguyễn Vững được phân công về Bệnh viện Quận 5, TP. Hồ Chí Minh... Và bắt đầu từ đây, người bác sĩ này đã tham gia vào những chuỗi hoạt động thiện nguyện vì sức khỏe cộng đồng của thành phố, của bệnh viện và các nhóm bác sĩ “Câu lạc bộ bác sĩ tình nguyện Sài Gòn” của TP. Hồ Chí Minh suốt hơn 30 năm nay, đi khắp cả ba miền Nam - Trung - Bắc, cả miền rừng Tây Nguyên lẫn miền Tây Bắc xa xôi.
20 chiếc xe đạp và những chuyến đi “nhổ răng dạo”
Không đợi đến khi tốt nghiệp bác sĩ Nha khoa Nguyễn Vững mới tham gia công tác thiện nguyện, mà ngay từ thời sinh viên đã có trong đội ngũ sinh viên tình nguyện, mỗi mùa hè lại đến các vùng sâu, vùng xa để làm công tác tuyên truyền giáo dục phổ thông chăm sóc sức khỏe ban đầu cho đồng bào. Đặc biệt trong 4 năm liền, từ mùa hè năm thứ hai, sinh viên Nguyễn Vững, cho dù không phải chuyên khoa mình học cũng xin được theo bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Phượng, Phó Giám đốc Bệnh viện Từ Dũ, đi đến các vùng sâu, vùng xa từ miền Đông Nam Bộ đến miền Trung Tây Nguyên, trong một dự án “Nữ hộ sinh bản làng” của bà, dự án này thành công và trở thành một trong những dự án của Bộ Y tế vào thời đó áp dụng rộng khắp cả nước.
Đây là một mùa hè không bao giờ có thể quên trong ký ức của bác sĩ Nguyễn Vững và cũng là đánh dấu mốc đầu tiên những góp sức của ông chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng. Không phải chuyên môn Sản khoa, nhưng có mặt trong đoàn công tác của bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Phượng, ông cùng các bạn tham gia vào việc tuyên truyền chăm sóc sức khỏe ban đầu, dạy ăn chín uống sôi, bệnh thì đến trạm y tế không cúng ma, sinh con thì ra nhà hộ sinh, không vào rừng đẻ con dưới suối cắt rốn bằng tre nứa...
Trong dự án “Nữ hộ sinh bản làng”, để tạo điều kiện cho các nữ hộ sinh người dân tộc có thể thuận tiện đi đến các làng xa, hay những gia đình có phụ nữ sắp sinh, cần phải có xe đạp. Và lúc ấy, cho dù hoàn cảnh gia đình không khá lắm, cậu sinh viên Nguyễn Vững đã tình nguyện góp vào dự án 20 chiếc xe đạp. Hỏi ông sao liều thế, lấy đâu ra tiền mà góp tới 20 chiếc xe, theo giá thời đó chừng 300.000đ/chiếc, vị chi là 6 triệu đồng, bằng giá trị 3 cây vàng vào thời điểm đó, một gia tài chứ không nhỏ. Ông kể: “Lúc đó, nghĩ trong nhà mình có thể góp được 10 cái, dù sẽ phải tiết kiệm trong chi tiêu nhiều hơn, nhưng sẽ vận động và xin thêm ở bạn bè, người quen... Và cho tới giờ, tôi vẫn rất biết ơn doanh nhân xe đạp, anh Thi, lúc ấy đã không ngần ngại và hào phóng tặng xe cho dự án và tôi đã có 20 chiếc xe đạp để các nữ hộ sinh bản làng “thêm chân”…
BS. Nguyễn Vững khám cho bệnh nhân.
Thế còn chuyện “nhổ răng dạo” là sao?
Tôi chọn Nha khoa mà không theo ngành y khác là theo lời khuyên của thầy chủ nhiệm lớp 12, thầy nói tôi khéo tay, có tính tỉ mỉ, lại rất có mắt thẩm mỹ, nên theo Nha khoa, đừng quan niệm là chỉ có nhổ răng trồng răng như thợ, mà là một bác sĩ không chỉ chữa răng mà còn là bác sĩ “thẩm mỹ”, tạo vẻ đẹp “góc con người”. Cho đến khi ra trường, sau 4 mùa hè đi cùng bác sĩ Phượng đến các vùng sâu vùng xa, tôi quan sát người dân ở các vùng này nói chung răng miệng đều có vấn đề, từ em nhỏ đến thanh niên, thiếu nữ, các ông bà già… Và tôi nghĩ, tại sao họ lại không có được quyền chăm sóc răng như người dân ở các thành phố, tại sao họ lại phải chịu những thiệt thòi bởi không có một bác sĩ Nha khoa...
Thế rồi ưu tư với câu hỏi do chính mình đặt ra, bác sĩ Nguyễn Vững đã tự lập một đội gồm các bác sĩ Nha và sinh viên tình nguyện, cứ cuối tuần là “xách balo lên mà đi”, theo ông nói vui là “nhổ răng dạo”, đến các vùng sâu vùng xa, đặc biệt là miền đất quê hương Hải Lăng, Quảng Trị của ông và “miền Đông gian lao mà anh dũng” như Bình Phước, sóc Bom Bo, Mã Đà, Trị An, hay lên Kon Tum, Đăk Lăk...
Lấy đúng mô hình hoạt động từ thời sinh viên cùng bác sĩ Phượng, ông cùng bạn bè và kêu gọi các “Mạnh Thường Quân” đóng góp để tổ chức nhiều cuộc đi “nhổ răng dạo”, chăm sóc, chữa răng cho đồng bào. Ông và các bác sĩ đồng nghiệp khám chữa răng, thậm chí còn làm một phòng chế tạo răng giả di động để có thể làm răng giả tại chỗ, trong ngày..., còn các sinh viên thì làm công tác tuyên truyền vệ sinh răng miệng, vệ sinh thân thể, chăm sóc sức khỏe ban đầu... Cứ như thế mà suốt bao nhiêu năm, không biết là bao nhiêu chuyến đi, khó đếm được… Và hạnh phúc nhất với bác sĩ Nguyễn Vững là lâu lâu có một người lên Sài Gòn, tới nhà tìm ông và hỏi bác sĩ còn nhớ tui không?, ngày đó các bác sĩ tới buôn tui chữa răng..., rồi nhe răng cười tươi...
Câu chuyện chiếc răng gỗ và hành trình không mỏi
Chuyện trò với ông tôi khám phá ra nhiều điều thú vị ở bác sĩ Nha khoa này. Ông rất có tính hài hước, không biết có phải vậy không, mà khi quan sát một lần khám chữa răng cho trẻ, tôi thấy ông pha trò liên tục và cô bé con lúc ban đầu rất sợ khi ngồi lên cái ghế, thì khi xong rồi, vẫn cứ đòi nằm đó, nghe bác sĩ kể chuyện.
BS. Nguyễn Vững cùng các đồng nghiệp trong CLB bác sĩ tình nguyện Sài Gòn.
Hỏi ông có kỷ niệm nào nhớ nhất và cảm thấy hạnh phúc nhất trong suốt mấy chục năm đi “nhổ răng dạo”. Ông kể về cái răng gỗ. Lần đó đoàn bác sĩ của Câu lạc bộ bác sĩ tình nguyện Sài Gòn về Hải Lăng, Quảng Trị, vào một buôn bà con dân tộc Vân Kiều khám chữa răng. Có một người đàn ông hàm sưng to, sau khi khám thì phát hiện ông có 3 cái răng gỗ, không biết vì sao nó làm nhiễm trùng, sưng mộng răng. Hỏi chuyện, người đàn ông này năm nay 46 tuổi, ngay từ nhỏ do một tai nạn bị gãy 3 cái răng và để nhai, ông đã tự tạo cho mình 3 chiếc răng gỗ cắm vào đó, suốt mấy chục năm nay, dù biết là rất xấu, nhưng không thể về thành phố thay răng vì quá nghèo, nghèo và xấu nên tời giờ vẫn thui thủi một mình, không gái nào chịu lấy vì chê răng gỗ... Thế là một cuộc “thẩm mỹ răng” cấp tốc, răng gỗ được nhổ ra, rồi đo đạc, đổ khuôn, rồi tạo hình... và chiều đó, người đàn ông Vân Kiều đã có mấy răng sứ đẹp nhất buôn, như một đứa trẻ tăng động, nhảy nhót reo hò, cười khóc, ôm vai các bác sĩ: “Ôi, tôi sắp lấy được vợ rồi, tôi có răng rồi, tôi không còn là thằng răng gỗ rồi..”. Sau này chúng tôi còn ghé cái buôn đó mấy lần và giờ thì người đàn ông răng gỗ đó cũng đang rất hạnh phúc bên cô vợ trẻ xinh đẹp và một đứa con khỏe mạnh...
Không chỉ đi “nhổ răng dạo”, bác sĩ Nguyễn Vững còn đỡ đầu cho nhiều ngôi chùa có nuôi dạy trẻ mồ côi, khuyết tật ở một số tỉnh thành lân cận TP. Hồ Chí Minh như Đồng Nai, Bình Phước, Tây Ninh... Hàng năm, ngoài việc tổ chức khám chữa bệnh cho bọn trẻ, ông còn vận động các tổ chức, cá nhân đóng góp thiện nguyện giúp cho các chùa đó chăm sóc bọn trẻ được tốt phần dinh dưỡng, cho đi học chữ ở trường lớp... Đặc biệt, vào dịp Tết Nguyên đán, ông đều tổ chức những chuyến xe “mang xuân đến các trẻ mồ côi”, cho ấm lòng các em nhỏ.
Và như một hành trình không mệt mỏi, như một nhu cầu từ trái tim nhân hậu và giống như một thời gian biểu ít thay đổi, cứ 1 tháng/2 lần là ông cùng các đồng nghiệp trong Câu lạc bộ bác sĩ tình nguyện Sài Gòn lại lên đường tới các vùng sâu, vùng xa khám chữa bệnh cho đồng bào nghèo, không chỉ là khám chữa bệnh thông thường, mà việc chăm sóc răng miệng với bác sĩ Nha khoa Nguyễn Vững là một phần quan trọng trong các chuyến đi thiện nguyện đó.
Năm 2004, ông đã tạo dựng cho mình một công ty nha khoa cùng với vợ cũng là bác sĩ Nha khoa, ngoài việc khám chữa bệnh về răng miệng, thì đây cũng là một cơ sở để giúp ông có thêm nguồn tài trợ cho những chuyến đi thiện nguyện “nhổ răng dạo” và giúp đỡ trẻ em mồ côi, khuyết tật ở các chùa.
Hỏi tâm nguyện của ông, ông cười rất hiền và nói một cách khiêm tốn: Ở cái tuổi gần 60, tôi chỉ mong có sức khỏe để có sức mà đi đến với đồng bào vùng sâu vùng xa nhiều hơn, đóng góp chút sức được bao nhiêu cho cộng đồng là niềm vui, là tâm nguyện, không mong gì hơn.