Mối nguy heo siêu nạc nuôi bằng thuốc trị suyễn

Thời gian này, báo chí đăng tin ở một số nơi thuộc miền Nam nước ta sử dụng thức ăn chăn nuôi chứa các chất được gọi là “hormone tăng trọng” hoặc “kích thích tăng trưởng” để gia cầm sinh sản nhiều, heo nuôi mau lớn và tăng khối lượng cơ tức “siêu nạc”. Thực ra, người chăn nuôi đã dùng chất clenbuterol…

Clenbuterol là gì ?

Đúng là clenbuterol bị cấm, nhưng đây không phải là hormone mà là hóa chất tổng hợp làm giãn phế quản do có tác dụng kích thích thần kinh giao cảm. Hormone còn gọi là nội tiết tố, là chất sinh học có trong cơ thể sống được tiết ra bởi tuyến nội tiết để theo máu đến nơi đáp ứng sinh ra một hiệu ứng sinh lý nào đó như hormone sinh dục nữ do tuyến nội tiết từ buồng trứng tiết ra để làm phát triển cơ quan sinh dục nữ. Clenbuterol bị gọi nhầm là hormone có thể do gà mái đẻ được cho ăn thức ăn có trộn clenbuterol sinh sản nhiều, đẻ đến 2 trứng trong một ngày và có khi một trứng có đến hai lòng đỏ (trông giống như được dùng hormone sinh dục để sinh sản nhiều).

Người tiêu dùng lo lắng vì thịt heo có chất tăng trọng

Thật ra, clenbuterol là hóa chất hoàn toàn được tổng hợp có tác dụng giãn phế quản, do đó được dùng làm thuốc điều trị hen suyễn, điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) nhờ làm cho người bệnh khó thở sẽ thở dễ dàng hơn. Clenbuterol được xếp vào nhóm thuốc chung với các thuốc trị hen suyễn phổ biến hiện nay là salbutamol, terbutalin. Clenbuterol đã được dùng cho người với tên biệt dược Broncodil, Clenbutol, Ventolax, Protovent. Trong thú y, clenbuterol cũng được dùng làm thuốc giãn phế quản trị bệnh cho heo. Tuy nhiên, trong chăn nuôi, người ta bắt đầu ghi nhận tác dụng làm tăng cơ, tăng trọng của clenbuterol đối với thú vật nuôi. Thậm chí, người ta tiến hành những công trình nghiên cứu về tác dụng này như công trình “Nghiên cứu tác dụng làm tăng cân của clenbuterol đối với cừu” được thực hiện tại khoa Thú y của Đại học tiểu bang Oklahoma (Mỹ) vào năm 1991. Không những thế, đã có những vận động viên thể thao “doping” bằng clenbuterol với hy vọng tăng khối lượng cơ nhằm đạt thành tích cao trong thi đấu và làm cho nhịp tim, nhịp thở tốt hơn.

Nguy hại khôn lường

Nhưng ngay từ khi phát hiện clenbuterol có tác dụng làm tăng cân, chất này bị cấm dùng trộn vào thức ăn cho gia súc, gia cầm. Bởi đây là thuốc chữa bệnh, phải dùng rất thận trọng, trộn vào thức ăn gia súc, gia cầm không chỉ gây hại cho thú vật nuôi mà còn cho người nếu ăn thú vật nuôi đó. Việc dùng clenbuterol trộn vào thức ăn gia cầm như thế có thể có tác dụng làm thay đổi chuyển hóa của thuốc (gây tăng cân cũng làm thay đổi chuyển hóa), nhưng điều rất đáng quan tâm là gà cho ăn đã bị chết một cách bất thường.

Còn đối với heo, clenbuterol có thể giúp nuôi mau lớn, tăng khối lượng cơ (gọi là “siêu nạc” tức có nhiều thịt nạc hơn so với bình thường) nhưng tác hại gây ra khó lường hết được, luôn có nguy cơ gây hại cho tim mạch như gây nhịp tim nhanh, làm tăng hoặc hạ huyết áp, gây rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, gây nhiễm trùng hô hấp. Vì liều lượng dùng clenbuterol trong chăn nuôi không lường được, cho nên con người dùng thịt heo bị nhiễm sẽ có nguy cơ tích lũy trong cơ thể và bị ngộ độc. Ngộ độc clenbuterol ở người cũng thế, sẽ làm cho nhức đầu, run tay chân, buồn nôn, gây nhịp tim nhanh, làm tăng hoặc hạ huyết áp, gây rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy. Hiện nay có nơi còn lạm dụng salbutamol là thuốc cùng nhóm giãn phế quản trị hen suyễn để chăn nuôi heo.

Việc trộn vào thức ăn gia súc, gia cầm những chất khác như kháng sinh, hormone, không vì lí do trị bệnh mà chỉ vì mục đích thúc cho mau lớn, tăng trọng là rất đáng báo động vì điều này dẫn đến việc đề kháng kháng sinh.

PGS.TS. NGUYỄN HỮU ĐỨC