Quy định là vậy, nhưng trên thực tế để xử phạt được những hành vi sai phạm liên quan đến hút thuốc lá lại rất khó và việc xử phạt hiện nay mới chủ yếu là ... nhắc nhở! Vì vậy, nhiều ý kiến cho rằng, để xây dựng môi trường không khói thuốc, điều quan trọng là nâng cao nhận thức, ý thức của mỗi người…
Cấm cứ cấm, hút thuốc vẫn cứ diễn ra
Việt Nam nằm trong nhóm 15 nước có số người hút thuốc cao nhất thế giới. Hiện có khoảng 15,3 triệu người đang hút thuốc lá. Trong đó 47,4% là nam giới hút thuốc. Theo ước tính của Tổ chức y tế thế giới, tại Việt Nam, có khoảng 40.000 người tử vong/năm vì các bệnh liên quan thuốc lá. Dự báo đến năm 2030, con số này sẽ tăng lên tới 70.000 người/năm tử vong vì thuốc lá.
Riêng tại bệnh viện K, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có hút thuốc lá chiếm tới 96,8%. Tại Viện chiến lược và chính sách y tế khảo sát năm 2011, từ 1976 tới năm 2006, Việt Nam đã có có 53.217 ca tử vong do đột quị vì hút thuốc lá ; 15.720 ca do ung thư phổi; 14.355 ca tử vong do bệnh COPD và 13.504 ca tử vong do bệnh mạch vành do thuốc lá. Năm 2012 khảo sát cũng cho biết, 23 tỉ đồng là tổng chi phí điều trị và chi phí do mất sức lao động vì ốm đau và tử vong sớm do thuốc lá gây ra tại Việt Nam.
Theo những quy định của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực từ ngày 1.5.2013, tại những nơi như bệnh viện, trường học là điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà và phạm vi khuôn viên; những địa điểm công cộng như nhà ga, bến xe, nơi làm việc... thì cấm hút thuốc lá hoàn toàn. Tuy nhiên, sau hơn 1 năm triển khai thực hiện luật trên, tình trạng người dân vi phạm, hút thuốc tại những nơi công cộng tại các bến xe, nhà ga, thậm chí ngay cả ở các bệnh viện vẫn diễn ra phổ biến hàng ngày, hàng giờ…
Trông chờ vào ý thức nói không với thuốc lá của mỗi người
Theo đánh giá của Chương trình điều tra toàn cầu về hút thuốc lá ở người trưởng thành tại Việt Nam, tỷ lệ người hút thuốc lá ở nước ta vẫn có xu hướng tăng lên. Một trong những nguyên nhân chủ quan là do nhận thức, ý thức của người dân về tác hại của khói thuốc còn hạn chế. Bên cạnh đó, là chúng ta chưa xây dựng được cơ chế pháp lý đồng bộ để xử lý các vi phạm liên quan đến việc sản xuất, mua bán và hút thuốc lá. Đồng thời, hiện nay thuế liên quan đến mặt hàng thuốc lá ở nước ta còn quá thấp.
Từ thực tế đó, nhiều ý kiến cho rằng, việc nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của thuốc lá là nhiệm vụ quan trọng, trong đó công tác truyền thông đóng vai trò nòng cốt để việc thực thi chính sách không khói thuốc tại Việt Nam đạt hiệu quả tích cực. Bộ Y tế cũng đã xác định, trong giai đoạn đầu ban hành luật sẽ tập trung vào công tác truyền thông để giáo dục, thuyết phục và trông chờ vào sự tự giác của mỗi người dân, để góp phần xây dựng một xã hội không khói thuốc.
Mọi cội nguồn của bệnh tật cộng đồng là ở vấn đề Y tế công cộng. Cục trưởng Cục quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế Lương Ngọc Khuê cho rằng, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá rất nhân văn, nên công tác vận động, thuyết phục vẫn là chủ yếu. Mỗi người dân có thể nhắc nhở khi phát hiện người vi phạm hút thuốc lá hoặc một người có ý định hút thuốc lá phải tự quan sát xung quanh xem có bảng cấm hút thuốc lá không…
Đồng quan điểm với PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Chủ tịch Hội Y tế Công cộng Việt Nam Lê Vũ Anh nhấn mạnh, nhiệm vụ phòng, chống tác hại của thuốc lá cần sự nhận thức và ý thứác của tất cả mọi người. Để nâng cao chất lượng sống, mỗi người dân cần tự giác thực hiện không hút thuốc những nơi công cộng; không hút nơi có trẻ em và người già; nhắc nhở người khác khi hút thuốc nơi công cộng, vì một cộng đồng không khói thuốc, vì sức khỏe của mỗi người
Khói thuốc lá chứa tới 7000 chất hóa học với 69 chất gây ung thư, chứa rất nhiều loại hóa chất độc hại như: Propylen Blycol; Benzopyren, chì Asen( cực độc), Axeton, Formoldehit, Toluen, Phenol Butan, …gây nên 25 nhóm bệnh tật cho con người gồm các bệnh về: Ung thư, các bệnh mãn tính như đột quị, mù, đục thủy tinh thể, phình động mạch chủ...
