Ông Jared Kushner, con rể và cố vấn của Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 03/12 cho biết ông Trump vẫn chưa quyết định có nên chính thức công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel hay không. Trước đó, phát biểu ngày 28/11 tại một sự kiện ở New York, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence cho biết việc chuyển Đại sứ quán Mỹ tại Israel về Jerusalem là một trong những cam kết chính trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016 của ông Trump. Tuy nhiên, hồi tháng 6 vừa qua, Tổng thống Trump đã ký một sắc lệnh tạm thời tiếp tục đặt Đại sứ quán Mỹ ở Tel Aviv thêm ít nhất 6 tháng nữa. Như vậy, khi sắc lệnh này hết hiệu lực, Tổng thống Trump sẽ phải đưa ra quyết định về việc có nên tiếp tục trì hoãn việc chuyển Đại sứ quán Mỹ tại Israel hay không.
Các nguồn tin chính phủ Mỹ cho biết Tổng thống Trump có thể sẽ đưa ra quyết định của mình trong tuần này. Ngay lập tức, Tổng thư ký Liên đoàn A-rập Ahmed Anoul Gheit đã lo ngại quyết định của chính quyền Mỹ công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel sẽ làm gia tăng chủ nghĩa cực đoan và bạo lực tại khu vực.
Vì sao Jerusalem gây tranh cãi?
Từ trước đến nay, chủ quyền tại Jerusalem luôn là vấn đề hết sức nhạy cảm và là tâm điểm của cuộc xung đột Israel- Palestine. Israel coi Jerusalem là thủ đô của mình, trong khi người Palestine muốn khu vực Đông Jerusalem là thủ đô của nhà nước tương lai của họ. Năm 1947 LHQ đề xuất trao 56,47% lãnh thổ Palestine thành lập nhà nước Do Thái và 43,53% để thành lập nhà nước Ả rập, còn Jerusalem nằm dưới sự quản lý của LHQ. Tuy nhiên, người Palestine đã không chấp nhận đề xuất trên và Jerusalem vẫn tiếp tục bị chia rẻ cho đến khi Israel chiếm hoàn toàn Jerusalem sau cuộc chiến tranh 6 ngày năm 1967.
Thủ đô Jerusalem sẽ biến thành một ngòi nổ xung đột mới ở Trung Đông?
Có thể nói, Jerusalem chính là điểm xung đột giữa các tôn giáo lớn với Israeal đại diện cho Do Thái Giáo và Thiên Chúa Giáo trong khi Palestine đại diện cho thế giới Hồi Giáo. Xung đột và bất đồng vẫn luôn tiếp diễn khi Palestine luôn đưa yêu sách Đông Jerusalem là thủ đô và đường biên giới 1967 vào vấn đề thành lập quốc. Trong khi đó, Israel tuyên bố sẽ không bao giờ chấp nhận từ bỏ Jerusalem. Chính vì thế, Jerusalem được coi là vấn đề gai góc nhất trong các hồ sơ Trung Đông.
Theo Washington Post, năm 1995, Quốc hội Mỹ đã thông qua luật chuyển Đại sứ quán nước này tại Tel Aviv về Jerusalem, một hành động mang tính tượng trưng thể hiện sự ủng hộ của Washington với Nhà nước Israel. Tuy nhiên, vì e ngại nhạy cảm chính trị nên luật trên đã cho phép các đời Tổng thống Mỹ được ban hành và cập nhật các lệnh trì hoãn thực thi luật này 6 tháng một lần. Những người tiền nhiệm của Tổng thống Trump luôn lựa chọn gia hạn sắc lệnh tiếp tục đặt Đại sứ quán Mỹ ở Tel Aviv để tránh gây thêm căng thẳng ở Trung Đông. Vì thế, nếu Tổng thống Donadl Trump quyết định di dời Đại sứ quán Mỹ về Jerusalem, điều đó sẽ đi chệch tiến trình của các đời Tổng thống Mỹ tiền nhiệm, những người luôn khẳng định rằng qui chế của Jerusalem cần phải được quyết định trong các cuộc đàm phán.
Ở thời điểm này, cộng đồng quốc tế vẫn không công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel. Nếu Mỹ thông báo công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, chắc chắn sẽ dập tắt mọi nỗ lực hóa giải hòa bình Trung Đông đồng thời có thể khơi mào cho một cuộc đối đầu mới.
Trong một diễn biến mới nhất, ngày 3/12, Ngoại trưởng Jordan Ayman Safadi cảnh báo Mỹ về những hậu quả nguy hiểm nếu Washington công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel. Ông Ayman Safadi đã nói với Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson rằng một tuyên bố như vậy sẽ gây ra sự giận dữ mạnh mẽ trong thế giới Hồi giáo và Arab. Trên mạng xã hội Twitter, ông Safadi nhấn mạnh quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô Israel sẽ gây ra sự tức giận trên khắp thế giới Hồi giáo và Arab, làm gia tăng căng thẳng và gây nguy hiểm cho các nỗ lực hòa bình Trung Đông.
Hiện, Palestine đang ráo riết tìm kiếm sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế nhằm ngăn chặn động thái công nhận Jerusalem từ phía Mỹ. Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas đã điện đàm với các nhà lãnh đạo trên thế giới, trong đó có Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đồng thời cảnh báo việc di dời này có thể đe dọa giải pháp hai nhà nước.
