“Chảy máu rừng” là một thực trạng đã được báo động từ hàng chục năm qua, cùng với đó là nạn chống người thi hành công vụ, có thể nói chưa có ngành nào mà người thi hành công vụ lại ở thế yếu như ngành kiểm lâm. Đặc biệt, trong thời gian gần đây liên tục xuất hiện các vụ hành hung kiểm lâm khiến nhiều cán bộ đổ máu, thậm chí mất mạng.
Mới đây nhất là vụ việc xảy ra ngày 23/10 tại xã Quảng Trực, huyện Tuy Đức (tỉnh Đăk Nông), trong lúc san ủi diện tích đất rừng bị xâm chiếm, nhiều đối tượng đã dùng súng hoa cải tấn công khiến 3 nhân viên bảo vệ rừng tử nạn và nhiều người khác bị thương rất nặng. Theo ông Đoàn Hồng Quân - Chủ tịch xã Quảng Trực, sáng 23/10, khi lực lượng cán bộ bảo vệ rừng của Công ty TNHH Long Sơn dùng máy ủi để san ủi đất rẫy tại tiểu khu 1535 (thuộc lâm phần của công ty) thì xảy ra tranh chấp với một số người dân địa phương. Khoảng một giờ sau, có thêm nhiều người kéo đến hiện trường, trong đó có một số người mang theo gậy gộc, dao, rựa và súng tự chế. Khi sự việc trở nên căng thẳng, một số người mang súng tự chế đã bắn đạn hoa cải vào lực lượng của Công ty TNHH Long Sơn. Sau khi gây án, nhóm người nổ súng đã trốn khỏi hiện trường. Liên quan đến vụ việc này, ngày 29/10, Công an tỉnh Đăk Nông xác nhận hai nghi can là Ninh Viết Thọ (SN 1980) và Ninh Viết Bình (SN 1982) cùng quê Thái Nguyên, trong vụ xả súng làm 3 người tử vong đã ra cơ quan công an đầu thú. Được biết, sau khi gây án, Thọ và Bình vào rừng lẩn trốn nhưng vẫn liên lạc với người nhà. Được sự vận động của gia đình và cán bộ điều tra, tối 28/10, hai anh em đã ra đầu thú trước cán bộ điều tra Bộ Công an. Trước đó, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Đăk Nông cũng xác nhận đối tượng Đặng Văn Hiến, (SN 1976, trú tại tiểu khu 1535, xã Quảng Trực, huyện Tuy Đức) đã ra đầu thú. Bước đầu, Đặng Văn Hiến khai mình là đối tượng trực tiếp bắn vào đoàn bảo vệ của Công ty Long Sơn vào sáng 23/10.
Các đối tượng uy hiếp tấn công cán bộ kiểm lâm Vườn Quốc gia Yók Đôn (tỉnh Đăk Lăk). Ảnh: CA
Trước đó, thông tin từ Hạt Kiểm lâm Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (Quảng Bình) cho biết, trên địa bàn xã Hóa Hợp (thuộc khu vực rừng đệm của vườn) vừa xảy ra vụ việc một nhóm côn đồ dùng hung khí xông vào cướp gỗ, hành hung kiểm lâm và chống lại tổ công tác đang thi hành công vụ. Cụ thể, vào chiều ngày 21/9, một chiếc xe ôtô 16 chỗ vận chuyển gỗ trái phép từ khu rừng thuộc xã Hóa Hợp về. Khi bị lực tổ kiểm lâm cơ động số 2 phối hợp với lực lượng của Trạm Kiểm lâm Hóa Sơn (Hạt Kiểm lâm Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng) phát hiện và vây bắt, nhóm người trên xe không xuất trình được giấy tờ chứng minh nguồn gốc số gỗ trên, không chỉ thế còn chống đối, đe dọa và hành hung lực lượng kiểm lâm. Táo tợn, các đối tượng này còn dùng kiếm đâm trọng thương anh Dương Quyết Thắng - Tổ phó Tổ Kiểm lâm cơ động số 2. Tiếp đó, các đối tượng cầm nhiều hung khí kéo dàn thành hàng không cho lực lượng kiểm lâm tới gần gỗ lậu, rồi chúng dùng xe máy tẩu tán gỗ lậu.
Cũng liên quan đến hành vi hành hung cán bộ kiểm lâm, Ban Quản lý rừng phòng hộ Nam Ban (huyện Lâm Hà, Lâm Đồng) cho biết, trong quá trình tuần tra bảo vệ rừng tại khu vực tiểu khu 244, 3 cán bộ của ban đã bị một số đối tượng nghi lâm tặc dùng hung khí tấn công tại khu vực thôn Hang Hớt, xã Mê Linh, Lâm Hà. Vụ tấn công làm ông Nguyễn Ái Tĩnh (49 tuổi) chết tại chỗ và anh Tân Khoa (21 tuổi) bị thương rất nặng, một cán bộ khác bị thương nhẹ.
Có thể thấy rằng, trong những năm qua, tình trạng chặt phá rừng, chống người thi hành công vụ đã và đang có nhiều diễn biến phức tạp. Bên cạnh những nguyên nhân là món lợi lớn thu được từ việc khai thác, buôn bán các loại lâm sản, nhất là các loại gỗ quý; áp lực về gia tăng dân số, yêu cầu bức thiết về đất ở và đất canh tác thì còn có một nguyên nhân quan trọng khác dẫn tới chống người thi hành công vụ, bảo vệ rừng là việc đền bù và công tác tư tưởng của các địa phương, chủ đầu tư chưa thỏa đáng dẫn đến tranh chấp và mâu thuẫn âm ỉ, chỉ chờ có dịp là bùng phát.
Theo thống kê, trung bình mỗi năm cả nước mất gần 32.000ha rừng, trong đó nguyên nhân lớn là do nạn chặt phá rừng trái phép. Dù Chính phủ đã triển khai thực hiện các chương trình phủ xanh đất trống, đồi trọc nhưng diện tích rừng trồng mới vẫn không bù lại được diện tích rừng đã bị tàn phá. Đất trống, đồi trọc xuất hiện ngày càng nhiều, kéo theo vô số hệ lụy, điển hình là tình trạng lũ lụt, hạn hán bất thường diễn ra ở nhiều địa phương khắp các vùng, miền trong cả nước. Rất nhiều cây gỗ quý, có tuổi đời hàng chục, thậm chí hàng trăm năm đã bị “lâm tặc” ngang nhiên đốn hạ.
Không thể phủ nhận một thực tế là, trong cuộc chiến bảo vệ rừng, lực lượng kiểm lâm chính là những người đứng mũi chịu sào. Vì những món lợi lớn, lâm tặc đã tìm mọi cách chống đối lực lượng kiểm lâm. Trong khi lực lượng kiểm lâm còn mỏng, trang thiết bị, phương tiện làm việc còn hạn chế thì lâm tặc thường trang bị máy móc hiện đại phục vụ việc chặt phá rừng, thậm chí luôn thủ sẵn trong người nhiều loại vũ khí nguy hiểm như dao, kiếm, súng..., sẵn sàng chống trả. Cũng bởi vậy mà trong không ít cuộc đối đầu với lâm tặc, các cán bộ kiểm lâm bị rơi vào thế yếu. Đáng buồn hơn, để bảo vệ, giữ gìn màu xanh của những cánh rừng, không ít mồ hôi cả máu của lực lượng kiểm lâm đã đổ xuống.