Mật gà, tên thuốc là kê đảm, có vị đắng, tính hàn, không độc, có tác dụng giảm ho, long đờm, tiêu độc, chống viêm. Tuy được dùng ít hơn các mật khác, nhưng mật gà lại có tác dụng tốt trong những trường hợp sau:
- Chữa chứng lậu đau buốt: Mật gà trống phơi khô 20g, chất trắng trong phân gà sao vàng 40g. Hai thứ trộn đều, tán nhỏ, rây bột. Ngày uống 4g với rượu hâm nóng (Nam dược thần hiệu).
- Chữa ho lâu ngày: Mật gà đen một cái; hạt chanh, hạt quất, lá thạch xương bồ, mỗi thứ 10g. Tất cả để tươi, giã nát, thêm đường, hấp cơm cho chín, uống làm 2-3 lần trong ngày.
- Chữa hen sữa ở trẻ nhỏ: Mật gà 10 cái; nghệ vàng 1 củ to già, bằng quả trứng gà; phèn chua một miếng bằng ba hạt ngô. Đem nghệ gọt vỏ, thái mỏng, phơi khô, sao giòn, giã nhỏ, rây bột mịn; phèn chua rang khô, tán bột. Rút nước mật gà trộn đều với hai bột trên, luyện với nước cháo làm viên bằng hạt ngô. Ngày uống 10 viên trước khi đi ngủ.
- Chữa ho gà, ho khan, ho có đờm kèm sốt: Mật gà 10 cái; hạt chanh, hạt mướp đắng, mỗi thứ 20g; đường cát 25g. Hạt chanh và hạt mướp đắng đem sao khô, tán nhỏ, rây bột mịn, trộn đều với nước mật gà, phơi khô, tán lại cho thật mịn. Đường đun cho chảy, luyện với bột trên làm viên bằng hạt đõ xanh, sấy khô. Trẻ em từ 1-5 tuổi, mỗi lần uống 2-4g; 6-10 tuổi uống 5-8g. Ngày uống hai lần với nước ấm.
- Chữa liệt dương: Mật gà trống một cái, mật cá chép một cái, trứng chim sẻ một quả. Rút nước mật, trộn với trứng rồi uống làm một lần trong ngày.
Theo tài liệu nước ngoài, ở Trung Quốc, mật gà được dùng chữa ho gà nhất là trường hợp ho nặng có chảy máu. Lấy một cái mật gà, rút hết nước, trộn với mật ong, lượng bằng nhau. Trẻ em từ một tuổi trở xuống, mỗi ngày uống 1/3 hỗn hợp; 1-3 tuổi uống1/2; 4-6 tuổi uống hết làm một lần. Dùng 5-7 ngày.
DS. Hữu Bảo
