Tình trạng nhiều phim bom tấn trong và ngoài nước mới ra rạp bị phát tán trái phép lên mạng thời gian qua ở Việt Nam khiến giới làm nghề lẫn công chúng rất bức xúc. Nạn nhân mới nhất của tình trạng này là bộ phim nổi tiếng Kong: Đảo đầu lâu của Hollywood, khi phim này vừa ra rạp ở nước ta một ngày đã bị quay lén rồi tung lên các trang mạng làm dư luận dậy sóng.
Không khó để nhận thấy có rất nhiều bộ phim chiếu rạp trong nước lẫn quốc tế đã được “đóng dấu bản quyền” và cấm mọi hành vi sao chép, phát tán khi chưa được sự đồng ý của chủ sở hữu bị tung lên mạng trái phép thời gian qua. Mới đây nhất, đại diện Hiệp hội điện ảnh Hoa Kỳ cho biết, bộ phim bom tấn Kong: Đảo đầu lâu ra rạp được một ngày thì hôm sau, nhiều tài khoản facebook và một số trang phim đã chia sẻ bản quay lén (bản cam) đầy đủ chưa có phần phụ đề của bộ phim này. Bản phim Kong: Đảo đầu lâu bị phát tán trên mạng là bản quay lén trong rạp chiếu từ màn hình lớn, sau đó đã được nhiều trang phim Việt đăng tải, chia sẻ rộng khắp. Tuy chất lượng không hẳn tốt, nhưng bản phát tán trên mạng đã quay đầy đủ, rõ nét toàn bộ phim Kong: Đảo đầu lâu. Thậm chí, không chỉ chia sẻ lên hàng loạt hội nhóm với đông người tham gia, nhiều tài khoản facebook còn phát trực tiếp bộ phim Kong: Đảo đầu lâu quay lén chưa có thuyết minh nhằm câu like hay lượt theo dõi cho tài khoản. Những lần phát trực tiếp này cũng có không ít người theo dõi.
Một bộ phim trong nước vừa ra rạp trước đây từng bị quay lén và phát tán trái phép tràn lan trên mạng.
Đây không phải lần đầu một phim bom tấn vừa ra rạp thì bản lậu đã nhan nhản trên nhiều trang web phim, trang mạng xã hội tại Việt Nam. Chẳng hạn, bộ phim được cả thế giới mong chờ từng ra rạp ở nước ta mang tên Captain America 3: Civil War (Nội chiến siêu anh hùng), các đoạn after-credit (đoạn phim bí mật) của America 3: Civil War đã bị phát tán ở Việt Nam ngay sau công chiếu 3 ngày. Trong khi đó, nhiều bộ phim chiếu rạp do các nghệ sĩ trong nước đem chiếu rạp cũng bị quay lén và phát tán trên khắp các trang mạng làm ảnh hưởng không nhỏ đến doanh thu của nhà phát hành, sản xuất.
Đó là trường hợp của phim Chàng trai năm ấy khi vừa ra rạp thì ít ngày sau bản quay lén cũng đã tràn ngập khắp các trang web phim lậu ở nước ta. Tuy rằng bản lậu của Chàng trai năm ấy ngay sau đó đã bị gỡ xuống ở hầu hết các trang web nhưng nó cũng đã khiến nhà phát hành giảm doanh thu phòng vé khi chỉ thu về 26 tỷ đồng. Bên cạnh đó, nhà sản xuất phim Gái già lắm chiêu như ngồi trên đống lửa vì “con cưng” của mình bị phát tán một cách méo mó, thô vụng lên internet chỉ sau hai ngày ra mắt khán giả. Thậm chí, một bộ phim ở dạng yếu nhưng được PR rầm rộ như Vòng eo 56 của “nữ hoàng nội y” Ngọc Trinh cũng phải bất lực đứng nhìn bản quay lén tràn lan trên các trang xem phim trực tuyến.
Theo đánh giá của cơ quan chuyên trách về lĩnh vực điện ảnh tại Việt Nam, có đến 40% các bộ phim chiếu rạp bị phát tán ngay khi công chiếu. Chia sẻ của các nhân viên tại nhiều rạp chiếu phim ở nước ta, dù tại rạp chiếu đã có các cảnh báo, nhân viên theo dõi sát sao để tránh các tình huống quay lén phim rồi phát tán trái phép lên mạng, song bằng nhiều cách khác nhau, một số khán giả thiếu ý thức vẫn cố tình quay lén bằng thiết bị ghi hình tinh vi rất khó phát hiện. Việc phim mới ra rạp bị tung lên mạng gây ảnh hưởng đến doanh thu, thậm chí làm xấu hình ảnh của bản gốc phim chủ yếu do một bộ phận khán giả thiếu ý thức. Ngoài ra, khi phát hiện bản phim bị phát tán trái phép, nhà sản xuất hoặc chủ sở hữu phim đã không truy tìm ra đối tượng vi phạm là ai để pháp luật xử lý. Chính yếu tố này là kẽ hở để những vi phạm thoát khỏi sự quản lý của pháp luật, đồng thời tiếp tay cho những vi phạm và thậm chí tái phạm.
Nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng, một số khán giả hiện nay tới rạp sử dụng chính thiết bị di động để quay và chụp lại hình ảnh trên màn chiếu lớn trong rạp, sau đó phát tán thành các đoạn nhỏ lên mạng xã hội. Hành vi này ảnh hưởng mạnh đến doanh thu và có thể khiến đơn vị phát hành hay bản thân rạp chiếu bị ảnh hưởng về mặt hình ảnh. Trước vấn đề này, nhiều ý kiến cho biết, các nhà sản xuất hoặc nhà phát hành phim cần phải truy đến cùng và tìm ra ai là thủ phạm chính của sự việc để nhờ pháp luật xử lý theo đúng quy định. Hiện nay ở nước ta, Điều 27 Nghị định 131/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan: hành vi sao chép bản ghi âm, ghi hình mà không được phép của chủ sở hữu quyền của nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình bị phạt tiền từ 15-35 triệu đồng. Nếu so với quốc tế, mức phạt cho hành vi phát tán phim trái phép ở nước ta vẫn còn nhẹ. Bởi lẽ ở California (Mỹ), một người từng tung phim The Revenant (Người về từ cõi chết) và Snoopy trái phép lên mạng bị phạt 1,12 triệu USD cùng án 8 tháng quản thúc tại nhà riêng, 24 tháng thử thách. Trong khi đó, tại Anh, một người đàn ông quay trộm Fast and furious 6 trong một rạp phim sau đó đưa lên mạng đã bị tuyên án 33 tháng tù giam.