Các loại thuốc gây nghiện đã và đang được con người lạm dụng tới mức báo động, trở thành công cụ triệt hạ giống nòi và gây ra nhiều hệ lụy khôn lường khác. Gần đây, tại Mỹ người ta còn phát hiện thấy cả loại ma túy mới, kết hợp giữa heroin với thuốc giảm đau nên mối nguy hiểm lại càng khủng khiếp.
Ma túy trộn nguy hiểm cao gấp 15 lần heroin
Theo nhóm chuyên gia ở Khoa Tư pháp hinh sự và Tội phạm học thuộc ĐH North Carolina Mỹ (UONC) thì bản thân heroin đã nguy hiểm nhưng việc trộn ma túy với nhóm thuốc giảm đau thì mối nguy hiểm tăng vọt tới 15 lần so với độc tố của heroin. Nó được bán trao tay cho con nghiện ngay trên các vỉa hè ở Mỹ và Canada. Nguy hiểm hơn, những người sử dụng lại không hề hay biết nên tính mạng lại càng bị đe dọa. Thậm chí có những con nghiện còn quả quyết, đây chỉ là heroin thông thường, nhưng kỳ thực đã được tăng cường thêm acetylfentanyl.
Aacetylfentanyl thực chất là nhóm thuốc giảm đau gốc morphin, giống như fentannyl và được xếp trong danh mục cấm, bởi nguy hiểm không khác gì ma túy. Theo GS. John Stogner ở UONC, nhiều bệnh nhân khi bị sốc, giới điều trị cứ ngỡ là dùng quá liều, nhưng điều trị bằng liều kháng độc antidole tiêu chuẩn có tên naloxone lại không phát huy tác dụng. Phải dùng liều kháng độc cao hơn mới có hiệu quả, bởi acetylfentanyl chính là thủ phạm làm vô hiệu hóa tác dụng của thuốc kháng độc. Do đó, acetylfentanyl được quản lý chặt chẽ để hạn chế nguy cơ lạm dụng. Nó có mức độ gây nghiện cao từ 5-15 lần so với heroin nếu tiêm trực tiếp vào tĩnh mạch hoặc dùng thay thế heroin. Những người dùng acetylfentanyl tinh khiết đã tự tiêm thuốc độc vào cơ thể, nhưng tại Mỹ loại thuốc này không được quản lý chặt chẽ nên việc lạm dụng thường xuyên xảy ra, làm cho nhiều người lệ thuộc vào ma túy trong thời gian gần đây bị tử vong.
Ma túy núp bóng thuốc giảm đau mạnh gấp 15 lần heroin
Acetylfentanyl được xếp vào nhóm dược phẩm bất hợp pháp, nhưng đôi khi lại được dán nhãn “không dùng cho người” nên về mặt kỹ thuật nó là thuốc hợp pháp. Chính sự mập mờ này nên nó đã bị lợi dụng, bị tuồn ra ngoài thị trường tự do, bị trộn vào heroin để tăng độ “phê” nên mối nguy hiểm cũng tăng lên theo ý định chủ quan của con người.
Vài nét về acetylfentanyl
Acetylfentanyl là một loại thuốc giảm đau gốc opioid tương tự như fentanyl. Mức độ mạnh của acetylfentanyl gấp 40 lần so với heroin, 80 lần so với morphin và 15 lần yếu hơn so với fentanyl. Nó chưa bao giờ được phép dùng trong y tế nhưng lại được kinh doanh bất hợp pháp dướt dạng thuốc dùng có mục đích. Acetylfentanyl được tìm ra cùng thời điểm với fentanyl, nhưng được giới tội phạm sử dụng lén lút từ cuối thập niên 80 thế kỷ trước. Năm 2013, cảnh sát Canada đã bắt được một đường dây kinh doanh ma túy, mang theo 3kg và trên 12.400 viên desmethyl fentanyl, tương tự 117.400 liều. Là một chủ vận thụ thể μ-opioid nên acetylfentanyl được xem là một chất thay thế trực tiếp heroin hoặc các chất chủ vận thụ thể μ-opioid khác dùng cho nhóm người nghiện, phải lệ thuộc vào ma túy. Tác dụng phụ của acetylfentanyl rất đa dạng và nguy hiểm như gây ngứa ngáy, buồn nôn, suy hô hấp và sốc, nếu nặng có thể gây trụy tim, nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng.
Theo cảnh báo của Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống dịch bệnh Mỹ (CDC), từ tháng 3 đến tháng 5/2013 đã có trên 14 ca, tuổi từ 19-50 tử vong vì dùng quá liều acetylfentanyl tiêm trực tiếp vào tĩnh mạch tại khu vực Rhode Island. Sau khi có 5 ca bị sốc do quá liều, chính quyền bang Pennsylvania (Mỹ) đã đề nghị ngành y tế vào cuộc, kiểm tra toàn bộ việc kinh doanh, sử dụng acetylfentanyl và phát hiện thấy thêm 50 ca tử vong và 5 ca sốc thuốc khác do dùng acetylfentanyl trong năm 2013.
Việc sử dụng acetylfentanyl cũng không thống nhất. Ví dụ, tại Canada nó nằm trong danh mục thuốc Nhóm 1 (Schedule 1), thuốc tương tự fentany và tất cả các thuốc tương tự như fentany đều nằm trong nhóm này. Tại Mỹ, acetylfentanyl cũng được xếp trong danh sách nhóm 1 nhưng theo ông Terry Davis - Phát ngôn của Cơ quan Phòng chống ma túy Mỹ (DEA), acetylfentanyl là loại thuốc bất hợp pháp bởi nó gây nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng con người và nhiều hệ lụy khác đối với xã hội, nhất là khi vượt ra ngoài tầm kiểm soát của con người. Bộ Tư pháp Mỹ cũng đồng tình với quan điểm của DEA, vì vậy những người tàng trữ buôn bán và sử dụng đều bị xem là phạm tội. Đến nay, tòa án Mỹ đã xử nhiều vụ liên quan đến tàng trữ, kinh doanh acetylfentanyl với mức án từ 6 tháng đến 3 năm tù. Gần đây, sau khi phát hiện thấy việc trộn acetylfentanyl vào ma túy, làm cho mối nguy hiểm gia tăng, nên UONC đã đề nghị Quốc hội Liên bang sớm sửa đổi luật pháp để quản lý chặt nhóm thuốc này nhằm bảo vệ giống nòi và giảm thiệt hại cho đất nước.
Khắc Nam (Theo WP/DM, 8/2014)
