Thuốc long đờm còn được gọi là thuốc loãng đàm, thuốc làm tiêu chất nhầy. Các thuốc này có tác dụng làm lỏng các dịch tiết tiết ra từ niêm mạc khí quản - phế quản do làm thay đổi cấu trúc của dịch nhầy dẫn đến giảm độ nhớt, độ quánh đặc của đàm nhầy trong phế quản. Vì vậy, các chất nhầy đàm có thể di chuyển dễ dàng và được tống ra khỏi đường hô hấp bằng hệ thống lông chuyển hoặc bằng sự khạc đờm. Các thuốc trong nhóm long đờm gồm có: acetylcystein, carbocystein, bromhexin, ambroxol, eprazinon…
Cơ chế làm loãng đàm của thuốc long đờm chủ yếu có thể chia làm hai loại. Chẳng hạn acetylcystein làm lỏng chất nhầy đặc của đờm nhờ nhóm sulfhydryl có trong cấu trúc gây hủy hoại liên kết disulfid (-S-S-) có trong đờm nhớt. Đờm nhớt bị mất các liên kết sẽ lỏng ra giúp người bệnh dễ ho khạc hơn. Còn bromhexin hoạt hóa tổng hợp sialomucin là chất làm cho cấu trúc đàm nhớt thay đổi và lỏng hơn.
Tránh dùng thuốc loãng đờm cho người bệnh dạ dày.
Ngoài thuốc long đờm là đơn chất tức chỉ chứa thuần túy thuốc long đờm như bisolvon (chỉ chứa bromhexin), exomuc (acetylcystein), mucosolvan (ambroxol)… có một số thuốc trị ho phối hợp trong thành phần có chứa sẵn thuốc long đờm như atussin, solmux broncho...
Ngoài trị ho có đờm, thuốc long đờm còn được dùng trong bệnh nhầy nhớt, các bệnh lý hô hấp có đờm nhầy quánh như viêm phế quản cấp hoặc mạn. Riêng acetylcystein còn được dùng làm thuốc giải độc khi dùng quá liều paracetamol. Còn bromhexin, ambroxol (là chuyển hóa chất của bromhexin) thường được dùng điều trị nhiễm khuẩn đường hô hấp đi kèm với ho có đờm, bromhexin làm tăng sự xâm nhập của một số kháng sinh vào dịch bài tiết phế quản, tăng sự đáp ứng tốt với kháng sinh trị nhiễm khuẩn.
Khi dùng các thuốc làm loãng đờm cần chú ý tới phản ứng bất lợi của thuốc. Đó là thuốc có thể làm lỏng chất nhầy bảo vệ dạ dày, vì vậy dễ gây hại làm loét dạ dày, nên cần tránh dùng ở người bị viêm loét dạ dày-tá tràng. Thuốc cũng tránh dùng đối với người bệnh hen suyễn (lưu ý ho cũng có thể xảy ra khi lên cơn huyễn) vì thuốc có thể khởi phát cơn co thắt phế quản. Ngoài ra, thuốc có thể gây rối loạn tiêu hoá, tăng nhẹ men gan, chóng mặt, nhức đầu, phát ban ở da.