Bệnh nhân là một người đàn ông trung niên chừng 50 tuổi. Anh ta lặng lẽ nhìn tôi với vẻ hoang mang lo lắng, ánh mắt như van lơn cầu cứu.
- Anh bị sao? Tôi hỏi.
- Thưa bác sĩ! Tôi bị đi ngoài ra máu đã hơn 3 tháng nay. Trong 2 tháng, tôi sút đi 6 kilo. Hôm qua, một người bạn tình cờ nghe tôi thổ lộ đã bảo tôi phải đến bệnh viện kiểm tra ngay. Liệu tôi có làm sao không bác sĩ?
Sau khi tìm hiểu về bệnh sử, khám lâm sàng, tôi hướng dẫn anh đi làm các xét nghiệm.
Cuối giờ chiều ngày hôm sau, người đàn ông mang lại kết quả nội soi cho tôi. Anh ta bị một khối u ở đại tràng có kích thước 3cm X 4cm, kết quả sinh thiết và chụp cắt lớp cũng đã cho kết luận anh ta bị ung thư đại tràng giai đoạn ba. Các tế bào ác tính đã có dấu hiệu lan ra xung quanh.
Người thầy thuốc khám chữa bệnh bằng cả tài năng và tâm sức.
Tôi trấn tĩnh anh ta và chỉ định phẫu thuật mổ mở cắt đại tràng và nạo vét các hạch di căn trong ổ bụng, sau đó sẽ có một phác đồ hóa chất xạ trị triệt để. Vì bệnh viện đang trong tình trạng quá tải nên anh ta phải chờ 10 ngày nữa mới đến lượt mình. Anh ta đã không đủ kiên nhẫn để chờ nên đã nghe tư vấn của người bạn đến một cơ sở y tế tư để làm thủ tục cắt bỏ khối u bằng phương pháp nội soi ngay ngày hôm sau. Trước khi lên bàn mổ, không hiểu thế nào, anh ta lại gọi điện cho tôi:
- Thưa giáo sư! Tôi là Th., bị ung thư đại tràng giai đoạn ba vừa được giáo sư khám hôm kia đây. Tôi đang chờ cắt bỏ khối u bằng phương pháp nội soi do bác sĩ H.L. đảm nhiệm. Tôi muốn xin ý kiến giáo sư.
- Trời! Sao lại thế? Tôi thốt lên và không khỏi phân vân. Khoảng bao lâu nữa thì họ mổ cho anh?
- Sắp rồi ạ. Tôi đang ngồi ở phòng chờ.
- Anh đã quyết định thế rồi, tôi còn nói gì được nữa. Bác sĩ H.L. cũng là đồng nghiệp của tôi. Rất khó cho tôi khi phải cho anh ý kiến lúc này. Tôi vẫn giữ nguyên chỉ định của tôi trong trường hợp của anh. Còn quyết định thế nào vẫn là quyền của anh.
- Cám ơn giáo sư!
Cuộc trao đổi dừng lại, song tôi vẫn vô cùng áy náy. Nếu mổ nội soi, làm sao có thể loại bỏ tối đa các tế bào ung thư đã lan ra và những hạch di căn trong ổ bụng được. Nguy cơ di căn các tế bào ung thư rất cao và người bệnh khó có thể kéo dài được cuộc sống. Song nói thế nào đây? Thật khó quá. Bác sĩ H.L. là một chuyên gia giỏi về mổ nội soi. Các cơ sở y tế tư nhân thường mời bác sĩ cộng tác. Nếu nói không thận trọng rất dễ bị hiểu nhầm... Theo kinh nghiệm của tôi, mặc dù người bệnh bị ung thư giai đoạn ba nhưng nếu xử lý phẫu thuật triệt để kết hợp với xạ trị và hóa chất đủ liều, khả năng kéo dài sự sống trên 10 năm, thậm chí 20 năm là rất có thể. Còn nếu không, có thể chỉ được vài tháng, cùng lắm là 1-2 năm. Mặc dù không hiểu biết nhiều về căn bệnh quái ác này, song chắc anh ta cũng có linh cảm thế nào đó về sự nguy hiểm trong quyết định nóng vội của mình nên đã gọi điện cho tôi. Ý nghĩ về người bệnh cứ bám riết lấy tôi trong khoảng 10 phút căng thẳng. Cuối cùng, tôi quyết định tìm lại số điện thoại mà bệnh nhân đó đã gọi cho tôi và bấm máy gọi lại:
- Anh có thể cân nhắc kỹ hơn quyết định của mình không? Tôi e rằng cắt khối u bằng phương pháp nội soi không đảm bảo triệt để được. Tôi mong anh cân nhắc lại...
- Cám ơn giáo sư nhiều lắm. Lời khuyên của anh thật kịp thời. Tôi quyết định chờ thêm 1 tuần nữa...
1 tuần sau, bệnh nhân Th. lên bàn mổ. Ca mổ diễn ra 2 tiếng đồng hồ và cho kết quả tốt đẹp. Bệnh nhân được xạ trị 6 tuần và hóa chất 12 đợt. 7 năm rồi, bệnh nhân vẫn sống khỏe mạnh và sau mỗi đợt kiểm tra định kỳ, chỉ số CEA (carcinoembryonic antigen - sản phẩm của một số bệnh ung thư) luôn ở mức an toàn. Hàng năm, đến ngày 27/2, Ngày Thầy thuốc Việt Nam, hai vợ chồng anh vẫn gọi điện chúc mừng tôi, chúc mừng những người thầy thuốc Việt Nam và nhắc đi nhắc lại những lời cảm ơn chân thành sâu sắc. Anh nói: Mỗi một phút giây tôi được sống hôm nay là nhờ lương tâm, tài năng và đức độ của các anh, những người thầy thuốc chân chính.
Tôi rất tự hào về điều đó và không khỏi suy ngẫm. Nghề y đúng là một nghề đặc biệt. Người thầy thuốc nắm giữ trong tay quyền lực tối cao đối với sức khỏe và sinh mệnh con người. Quyền lực càng cao thì lương tâm trách nhiệm càng phải lớn, động cơ càng phải trong sáng, càng phải thoát ra khỏi mọi cám dỗ về tiền bạc và danh vọng để tập trung tất cả cho mục đích cứu sống con người, vì sức khỏe, tương lai, hạnh phúc của con người.
Hiền Anh (Ghi theo lời kể của PGS.TS. PDH)