Lươn tính ôn, vị ngọt, có công hiệu bổ khí dưỡng huyết, làm mạnh gân cốt; thích hợp với các chứng lao lực, ho hen, tiêu khát, kiết lỵ, phong thấp đau nhức, gân cốt rã rời… Lươn chế biến ra được nhiều món ăn ngon, bổ dưỡng và có tác dụng chữa bệnh. Xin giới thiệu một số món ăn có tác dụng chữa bệnh từ lươn.
Chữa tiêu chảy ở trẻ em (ngày đi đại tiện 5 – 6 lần, phân chua, hoặc thối khắm): Lươn 125g, kê nội kim 5g, hoài sơn 10g, gừng tươi 2 lát. Lươn làm sạch xào với gừng cho thơm, tưới ít rượu, cho nước vừa đủ rồi cho kê nội kim (màng mề gà) và hoài sơn vào. Dùng lửa lớn rồi hạ nhỏ đun một giờ, cho gia vị. Trẻ nhỏ uống phần nước.
Chữa khí huyết hư nhược sau khi sinh và bệnh lâu mới khỏi: Lươn 1 con (250 - 300g), kê nội kim 6g, hành, gừng, nước tương, muối, rượu vang, bột ngọt vừa đủ. Lươn làm thịt, bỏ nội tạng rửa sạch, cắt đoạn dài 6cm, kê nội kim rửa sạch, bỏ vào bát sứ cùng thịt lươn thêm hành, gừng, rượu, muối, nước tương dùng lửa lớn chưng chín, rắc bột ngọt vào trộn đều là được.
Chữa trẻ em suy dinh dưỡng (bụng ỏng, đít beo, phân sống, gầy còm, biếng ăn): Thịt lươn 300g, đương quy, đẳng sâm, gừng tươi mỗi thứ 15g, hành tây 25g, muối ăn vừa đủ. Lươn rửa sạch, thái sợi, đương quy và đẳng sâm cho vào túi vải, bỏ vào nồi cùng thịt lươn, đổ nước nấu trong 1 giờ, vớt bỏ túi thuốc, gia hành, gừng, muối, nấu thêm 1 giờ nữa là được. Ăn thịt lươn và nước.
 Lươn om nấm, thịt, gừng, hành, tỏi bổ dưỡng cho người lao động trí óc. |
Chữa khí huyết hư nhược, gân cốt rã rời, mỏi mệt vô lực: Lươn 250g, đẳng sâm 25g, đương quy 15g, gân bò 30g. Lươn bỏ ruột rửa sạch, chặt thành khúc, lấy một cái nồi đất sạch cho lươn, đẳng sâm, đương quy, gân bò vào, thêm lượng nước thích hợp đun lên, sau khi chín thì bỏ ra ăn.
Bổ thần kinh, bổ âm mát gan, thanh nhiệt trừ thấp, phòng chữa viêm gan: Lươn 2 con (mỗi con 300g), nhân trần 30g, râu ngô, lá dâu, đẳng sâm, táo nhân, huyền sâm, xa tiền tử mỗi vị 15g. Gia vị vừa đủ, sắc thuốc lấy nước. Làm lươn sạch chặt khúc 2cm, bỏ xương sống, khía, rửa qua nước muối, đổ nước thuốc, lươn, gia vị, nấu lửa nhỏ cho chín rồi ăn nóng.
Chữa lòi dom, trĩ, sa tử cung do khí hư: Lươn to một con, bỏ ruột, nấu với nước cùng 10g đẳng sâm cho nhừ để uống nước là chính. Nêm gia vị, có thể thêm gừng.
Tiểu tiện ra máu do âm hư hoả vượng: Lươn 250g bỏ ruột thái mỏng, mướp đắng 250g. Nấu với nước vừa dùng. Ngày chia ăn 2 lần.
Chữa suy nhược, thở dốc, dầu váng mắt hoa: Lươn 250g, thịt chó nạc 100g, hoàng kỳ 15g, đại táo 50g (bỏ hạt). Hầm chín để ăn.
Bổ trí não cho người lao động trí óc: Đầu lươn 75g, thịt ba chỉ quay 15g, lõi cải 15g, tỏi 5g, dầu ăn 25g, rượu 5g, mỡ gà 3g. Thịt thái lát, lõi cải thái. Rán qua đầu lươn, cho rượu, gia vị nấu đặc sánh rồi cho lõi cải, thịt đun lại cho sôi để ăn. Đầu lươn còn nấu om với thịt ba chỉ, chân gà, cánh vịt, nấm hương, tỏi gừng, thích hợp với người già khí huyết hư, lú lẫn.
Chữa bệnh đường huyết cao, trí nhớ giảm sút: Lươn sốt cà chua để ăn.
Phụ nữ viêm vú căng tức đau nhức: Da lươn đốt tồn tính, tán bột uống với rượu nhưng lưu ý phụ nữ có thai và đang cho con bú không nên dùng.
Sốt rét, thiếu máu: Lươn xào với rau sam.
Bồi dưỡng cho người già, trẻ em gầy yếu, sản phụ sau sinh: Vài con lươn to, mổ bụng bỏ ruột, rút chỉ máu dọc sống lưng: Dùng muối làm sạch ướp nước tương, gừng, xì dầu, ít rượu trắng. Chờ cơm sắp cạn trải đều lươn trên mặt cơm, hấp cho chín. Ăn nóng.
Lương y Hoài Vũ