Trên thế giới, việc luật hóa hoạt động khám và điều trị bệnh là rất cần thiết. Hầu hết ở các nước tiên tiến trên thế giới, việc ban hành luật về hoạt động của ngành y đã có từ lâu. Trong đó, luật quy định rõ trách nhiệm và quyền lợi của người thầy thuốc. Những ràng buộc về mặt đạo đức trong khi hành nghề.
Ngược lại, luật cũng tạo ra một hành lang pháp lý an toàn nhằm bảo vệ cho người thầy thuốc tránh được những áp lực của xã hội và những hành vi quá khích của bệnh nhân hay thân nhân bệnh nhân.
Ở nước ta tuy cũng đã có Luật Khám bệnh, chữa bệnh, nhưng hiện nay còn quá nhiều điều chưa được thực thi đúng mức khiến quan hệ giữa thầy thuốc và bệnh nhân ngày càng nhiều rạn nứt và nhiều chuyện đau lòng đã xảy ra cho thầy thuốc - những người ngày đêm đứng bên lằn ranh của sự sống và cái chết, giữa bệnh tật và khỏe mạnh đã cứu sống hàng triệu con người.
Thử hỏi thế giới sẽ ra sao? Con người sẽ ra sao nếu một ngày không có thầy thuốc và nhân viên y tế.
Nhiều hành động quá khích của một số người có chủ ý hay lợi dụng sự quá khích của đám đông để hành hung thầy thuốc, đập phá cơ sở khám chữa bệnh và thậm chí tống tiền thầy thuốc ngày càng trở nên phổ biến và trắng trợn.
Điều này chứng tỏ sự xuống cấp nghiêm trọng của đạo đức xã hội, bởi vì không ở một xã hội văn minh nào người dân dám hành hung và tống tiền thầy thuốc, mặc dù ở đó vẫn có những vi phạm về y đức. Nhưng những vi phạm này phải do các tổ chức xã hội nghề nghiệp của họ như tổ chức y sĩ đoàn và pháp luật xử lý theo đúng tinh thần thượng tôn luật pháp.
Không thể có tình trạng tự xử, đâm chém đánh đập thầy thuốc và nhân viên y tế vi phạm pháp luật rồi đổ thừa cho bức xúc do quá thương đau vì mất người thân. Tôi chắc rằng người thân đã khuất của họ cũng không đồng ý với việc làm thất đức này. Bởi vì nếu người thân bệnh nhân cứ thay mặt pháp luật tự xử thầy thuốc, có cơ hội là tống tiền như vụ mới xảy ra tại một bệnh viện lớn của TP. Hồ Chí Minh như hiện nay, thầy thuốc và nhân viên y tế sẽ chùn tay, không dám khám, điều trị hoặc khám qua loa và sau đó là "kính chuyển" lên tuyến trên đùn đẩy trách nhiệm. Thử hỏi ai là người chịu thiệt, bệnh nhân chứ còn ai.
Người viết bài này cũng đã chứng kiến những cảnh cười ra nước mắt như câu chuyện dưới đây: Có bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim cấp được đưa vào bệnh viện cấp cứu, cả gia đình vào cầu xin bác sĩ cứu bệnh nhân, có người thậm chí còn quỳ xuống khóc lóc thảm thiết.
Nhưng chỉ 30 phút sau do bệnh nặng, bệnh nhân không qua khỏi và thế là họ hùa nhau mạt sát vị bác sĩ, thậm chí đòi thuê xã hội đen xử họ. Họ đổ thừa vì thầy thuốc thiếu trách nhiệm mà mẹ họ đã ngoài 80 tuổi không qua khỏi, có thật vậy không khi mà cả kíp trực của phòng cấp cứu đã mướt mồ hôi không kịp ăn để cứu bà cụ ra khỏi lưỡi hái của tử thần.
Ở các nước khác dù là nước còn chậm tiến người ta cũng không bao giờ hành xử như vậy.
Đã đến lúc phải mạnh tay hơn nữa theo đúng tinh thần thượng tôn pháp luật với những hành động côn đồ đe dọa người thầy thuốc kể cả những hành động tống tiền mà một số nơi bắt đầu có. Dư luận phải mạnh dạn hơn nữa trong việc phê phán những hành động trên.
Chúng tôi thường thấy khó hiểu tại sao những hành động thiếu y đức bị lên án mạnh mẽ như vậy còn những hành động đe dọa tính mạng thầy thuốc, tống tiền thậm chí giết thầy thuốc như ở Thái Bình thời gian vừa qua lại chưa bị lên án quyết liệt. Hình như còn có sự khập khiễng đâu đó trong quan niệm của cộng đồng.
Hãy hành động ngay kẻo quá muộn, một đất nước vững mạnh cần có một tấm lòng nhân hậu và một tinh thần thượng tôn pháp luật.
PGS.TS. NGUYỄN HOÀI NAM,
Đại học Y dược TP. Hồ Chí Minh