Lộc biển

Với người dân Quảng Ngãi, đặc biệt là người ngư dân quanh năm bám biển mưu sinh, thì có những lộc biển đến bất ngờ mang lại cho người ngư dân một khoản thu nhập đáng kể ngoài những vụ cá chính. Thời gian này, nhiều ngư dân Quảng Ngãi đã trúng mùa ruốc biển, thu nhập cao hơn.

Rộn ràng mùa ruốc

Những ngày này, làng biển thôn Kỳ Xuyên, xã Tịnh Kỳ (Sơn Tịnh, Quảng Ngãi) nhộn nhịp từ sáng sớm. Từng ghe thuyền đầy ắp ruốc cập bờ mang theo niềm vui khôn xiết cho ngư dân. Từ sáng sớm, hàng ngàn ngư dân và người mua bán ruốc tấp nập về bãi biển Kỳ Xuyên để mua bán và vận chuyển ruốc đi phơi. Theo một số ngư dân, địa điểm khai thác ruốc là vùng bãi ngang cách bờ 100m, kéo dài 2km. Nhiều ngư dân cho biết, vào mùa này, ruốc tụ lại từng đám, có lúc nổi dật dờ theo con sóng biển ven bờ, có lúc nằm dày đặc ngay bờ biển. Theo kinh nghiệm của ngư dân, mùa khai thác ruốc thường bắt đầu từ tháng 11 âm lịch, khi ruốc biển theo những con sóng ngoài khơi xa trôi dạt vào bờ, kéo dài đến hết tháng 4 âm lịch. Tuy nhiên, năm nay, ruốc xuất hiện muộn hơn, nhưng giá bán lại cao nên anh em ngư dân rất vui.

Phụ nữ đảm nhiệm công việc mua bán và phơi ruốc.

Thế nhưng, để có được những lộc biển này, người dân cũng phải vô cùng vất vả mới đánh bắt được. Mùa này, ngay từ sáng sớm, từng quầng ruốc biển rất lớn đang di chuyển men theo những mép sóng. Chúng bắn tanh tách trên mặt nước, trông qua thấy rào rào như cơm sôi. Chỉ trong chốc lát, hàng chục ngư dân ở trong làng biển Kỳ Xuyên đã lũ lượt kéo nhau ra, trên tay của họ là những tay lưới dày được thiết kế để kéo ruốc. Mỗi tay lưới kéo dài hơn 20 mét, hai bên được cặp vào hai thanh tre dài để chống cho lưới căng, phía dưới là những cục chì lớn để ép lưới xuống sát đáy biển, sau cùng là một cái đụt rất dài là nơi ruốc kéo được sẽ đọng lại ở đó.

Tùy theo luồng ruốc đi trên biển, người ngư dân sử dụng loại lưới nào để đánh bắt mà gọi tên loại đó. Một ngư dân cho biết, ruốc bắt từ mành dã ở nước 5 - 7 sải, gọi là ruốc dã, ruốc đánh được từ việc kéo lưới bằng đi bộ ven bờ gọi là ruốc kéo, từ việc lặn xuống đáy biển dùng lưới nhỏ mà vớt gọi là ruốc lặn, từ loại vó ở ngoài khơi gọi là ruốc te, và các loại khác. Lúc này trên bãi biển đông như hội. Cứ hai người một tay lưới, họ giăng ngang, đi song song với nhau ở mực nước chỉ ngang ngực trở vào. Họ kéo tay lưới đi song song với mép sóng đón đàn ruốc bơi vào phía sau tay lưới và chui hết vào cái đụt bằng lưới dài ngoằng. Chỉ trong chốc lát, những cái đụt phía sau mỗi tay lưới đã đầy ắp những chú ruốc biển đỏ au như huyết. Ông Trịnh Văn Bái (62 tuổi) cho biết, trong các loại nghề lưới ruốc thì nghề đánh ruốc bãi ngang là khó nhất, bởi con ruốc nằm ở độ sâu 5 - 7m so với mặt nước biển nên rất khó phát hiện. Nhiều chủ nghề thường mời những người dù cao niên nhưng có kinh nghiệm nhìn “màu ruốc” cùng đi biển để giúp họ đánh bắt. Để cào ruốc, ngư dân dùng một chiếc thuyền máy gắn một lưới cào chạy dọc bờ biển. Khi nào người “hoa tiêu” đứng ở mũi thuyền phát hiện đàn ruốc thì ra hiệu lệnh cho những người còn lại hạ lưới xuống, người điều khiển máy rồ ga cho thuyền chạy nhanh. Chưa đầy 1 phút, lưới cào được kéo lên, mang theo 10 - 20kg ruốc tươi.

Lúc này, dân làng càng kéo nhau ra đông hơn. Đàn ông, thanh niên trai tráng mạnh khỏe thì đảm đương việc cào vớt ruốc. Phụ nữ thì đứng đợi trong bờ chờ những mẻ ruốc tươi nguyên đưa vào để bán cho kịp chợ và phơi cho được nắng. Các bà các cô cũng ra giúp chồng con nhanh chóng cho ruốc vừa kéo được vào thúng để đưa lên bán sáng. Những nụ cười lấp lánh trên gương mặt của các bà các cô.

Sau một chuyến cào ruốc, những ngư dân làng biển Kỳ Xuyên đã mang về những lộc biển có giá trị cao.

Thêm yêu biển quê hương

Vừa bê giỏ ruốc vào bờ, ngư dân Đỗ Thành Long cho biết: “So với những mùa trước, năm nay ruốc xuất hiện tuy muộn, nhưng gần bờ, việc khai thác thuận lợi nên ai nấy đều phấn khởi. Bình quân mỗi lần ra khơi khai thác được hơn 1,5 tạ/ngày, có chiếc khai thác được gần 1tấn. Điều làm nhiều ngư dân phấn khởi hơn là năm nay ruốc trúng mùa lại bán được giá. Với giá bán 20.000đ/kg ruốc tươi như hiện nay, sau khi trừ chi phí, mỗi ngư dân được chia từ 700 nghìn đến 1,5 triệu đồng/người/ngày. Giá cao cũng vui nhưng khá vất vả, bởi chỉ cần chậm chân là quầng ruốc đi mất rồi!”. Còn ngư dân Phạm Văn Khiêm thì cho biết: “Hơn một tuần nay thấy ruốc xuất hiện nhiều, lại gần bờ nên anh em tôi ở nhà đi khai thác ruốc. Trung bình mỗi ngày khai thác được từ 2 - 3 tạ ruốc. Sau mỗi ngày ra khơi, mỗi người được chia từ 700 nghìn đến 1,5 triệu đồng, cá biệt có hôm được từ 2 - 3 triệu đồng/ngày”. Anh Huỳnh Văn Thạnh cười tươi nói: “Gần 1 tuần nay, ngày nào hai anh em tôi cũng đi khai thác ruốc. Trung bình mỗi ngày, chúng tôi đánh bắt được 3 tạ. Công việc này tuy vất vả, nhưng giá ruốc đang cao nên anh em đều quên hết nhọc nhằn. Chỉ riêng từ sáng đến trưa ngày 26/4, hai anh em tôi khai thác được số ruốc trị giá gần 4 triệu đồng, trừ chi phí, mỗi người cũng được hơn 1,5 triệu đồng!” anh Thạnh bộc bạch.

Một đụt ruốc vừa được kéo lên.

Tàu vừa cập bến, chị Nguyễn Thị Mai đã nhanh tay đưa khay cho các ngư dân trên tàu QNg 48345 cho đầy ruốc vào. Gần một tháng qua, chị Mai cứ túc trực tại bến cá để mua ruốc tươi về phơi khô, rồi bán cho tiểu thương. Chị Mai cho hay, hiện ruốc khô dao động từ 120.000 - 150.000 đồng/kg. "Mỗi ngày mình kiếm được vài trăm ngàn đồng. Dù đây chỉ là nghề phụ của dân biển nhưng thu nhập lại cao. So với năm trước, giá ruốc cao hơn 10.000 - 20.000 đồng/kg. Nhờ đó mà nhiều gia đình cũng bớt túng thiếu hơn!". Theo thống kê của xã Tịnh Kỳ, hiện trên địa bàn xã có hàng chục ghe chuyên khai thác ruốc và mỗi ngày đem lại nguồn thu nhập cả trăm triệu đồng cho ngư dân.

Một lão ngư cho biết, thời điểm bây giờ đã là cuối vụ ruốc năm nay nên cả làng đều bất ngờ khi thấy ruốc áp bờ nhiều như vậy. Ruốc vào bờ sẽ kéo theo rất nhiều cá nục, cá trích, cá cơm...  và đặc biệt là ghẹ vì chúng chính là nguồn thức ăn ưa thích của các loại này. Lão ngư dự đoán, trong những ngày tới có thể ngư dân quanh vùng này sẽ lại trúng mùa các loại cá trên và có thể được cả mùa ghẹ nữa. Biển vừa dữ dội nhưng nhiều khi cũng thật là hào phóng. Nghề cào ruốc đang mang lại lợi ích thiết thực cho các ngư dân quanh năm bám biển mưu sinh.