Tình trạng này ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe người dân. Lợi dụng tình trạng trên, các cửa hàng và các trang mạng ra sức quảng cáo bán các loại khẩu trang phòng độc, máy lọc không khí diệt khuẩn đến 99,9%. Tuy vậy, các chuyên gia khuyến cáo người dân coi chừng bị lừa.
Chưa có loại khẩu trang, máy lọc không khí nào có thể diệt khuẩn
Tình trạng ô nhiễm khói bụi ở Hà Nội khiến người tiêu dùng săn tìm các loại khẩu trang kháng khuẩn, ngăn ngừa độc tố. Lợi dụng tình trạng này, trên các trang mạng và các cửa hàng, các loại khẩu trang được bán rất nhiều với chủng loại và mức giá khác nhau. Nhưng liệu các sản phẩm này có tác dụng như quảng cáo?
Theo tìm hiểu của phóng viên, phần lớn loại khẩu trang này có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng được quảng cáo là hàng nội địa nên yên tâm về chất lượng. Trong khi đó, khẩu trang Pitta Mask Nhật Bản được quảng cáo làm bằng chất liệu Polyurethane có công dụng kháng khuẩn và lọc bụi lên tới 99% có giá từ 39.000 - 69.000 đồng/chiếc. Ngoài phân khúc giá trung bình, trên thị trường còn có một số khẩu trang giá cao, dao động từ vài trăm đến gần triệu đồng. Đặc biệt, có loại được giới thiệu là có khả năng chống bụi mịn, sử dụng 3-6 tháng như Neovision NeoMas giá 99.700 đồng/chiếc hay khẩu trang Cambrige Mask-basic N95 giá 480-550 nghìn đồng/chiếc. Đáng chú ý, khẩu trang Vogmask N99 sử dụng 9-10 tháng, khi bẩn có thể giặt nhẹ với xà phòng, phơi khô và sử dụng tiếp có giá lên tới 830.000 đồng/chiếc.
Khẩu trang Vogmask N99 quảng cáo là có chất lượng cao với giá bán “trên trời”.
Tuy nhiên, theo TS vật lý Nguyễn Văn Khải - nguyên Giám đốc Viện Khoa học vật lý Hà Nội khẳng định, hiện nay, chưa có loại khẩu trang nào có thể diệt khuẩn như những lời rao bán trên thị trường. TS. Khải cho rằng, các loại khẩu trang được quảng cáo chống bụi PM2.5 diệt khuẩn hiện nay rất có thể là lừa đảo. Lý do là lớp lọc của các loại khẩu trang này rất sơ sài, không có kích thước nhỏ hơn 1 micromet để có thể chắn được bụi PM2.5. Hơn nữa, không có loại khẩu trang nào có thể diệt được vi khuẩn bởi muốn diệt khuẩn phải có điện tích hoặc hóa chất mà các loại khẩu trang hiện trên thị trường đều không có.
Để tránh loại khẩu trang kém chất lượng, gây dị ứng da, người tiêu dùng thận trọng khi mua hàng, không vì ham rẻ mà mua khẩu trang kém chất lượng. Nên mua khẩu trang y tế ở các cơ sở y tế chất lượng, không nên mua trên các shop online không có chất lượng đảm bảo
Còn PGS.TS. Nguyễn Tiến Dũng - nguyên Trưởng khoa Nhi, BV Bạch Mai chia sẻ, hiện nay, theo tôi được biết, chưa có loại khẩu trang nào trên thị trường có thể ngăn ngừa được bụi mịn như một số hãng ra sức quảng cáo. Người tiêu dùng nên thận trọng trước những lời có cánh đó - PGS.TS. Dũng cho biết.
Đối với máy lọc không khí, những người bán hàng khi được hỏi về máy lọc không khí chỉ biết trưng ra những lời “có cánh” rằng máy “lọc được không khí sạch tới 99,9%” nhờ khả năng loại bỏ mùi hôi, mùi nấm mốc, khói thuốc lá, khói xe, mùi rác, mùi không khí ô nhiễm..., đa dạng phong phú về chủng loại và nơi sản xuất có từ vài trăm đến cả triệu đồng.
Tuy vậy, trao đổi với kỹ sư, Trung tá Nguyễn Phương Nam - Học viện Kỹ thuật Quân sự, được biết, không có máy lọc không khí nào có tác dụng như vậy. Hiệu quả lọc không khí “sạch” được đến đâu còn phụ thuộc vào người sử dụng. Vì máy lọc không khí có nhiều loại với nhiều mức công suất khác nhau nên khi mua cần chú ý chọn những loại phù hợp với nhu cầu và diện tích sử dụng. Vị trí đặt máy cũng nên chú ý chọn đặt ở không gian kín sẽ hiệu quả hơn ở những không gian mở, giao lưu thường xuyên với môi trường bên ngoài. Cần lưu ý rằng máy móc cũng có giới hạn hoạt động và chỉ là phương tiện hỗ trợ cuộc sống. Do vậy, bản thân người sử dụng cũng nên chú ý giữ gìn bầu không khí sạch trong nhà, thường xuyên mở cửa đón gió và ánh nắng mặt trời, giúp không khí lưu thông giữa các phòng, dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, thoáng mát tránh để ẩm mốc, bụi bặm là những nơi làm ổ cho vi trùng, vi khuẩn - Trung tá Nam cho biết.
Nên đeo khẩu trang đúng cách và đạt chuẩn khi tham gia giao thông để bảo vệ sức khỏe.
Người dân nên tự bảo vệ mình
Để bảo vệ sức khỏe trước tình trạng ô nhiễm không khí, các chuyên gia y tế khuyến cáo: khi ra ngoài, người dân cần đeo khẩu trang có chức năng lọc khí để bảo vệ đường hô hấp, tránh khói, bụi, cần đeo kính bảo vệ mắt. Đối với những người thường xuyên ở trong nhà cũng nên đầu tư hệ thống các loại máy lọc không khí để đảm bảo sức khỏe, nhất là đối với các gia đình có người già và trẻ em.
Tuy nhiên, theo PGS.TS. Vũ Văn Giáp - Tổng thư ký Hội Hô hấp Việt Nam; Phó Giám đốc Trung tâm Hô hấp, BV Bạch Mai cho biết, nguyên tắc khi sử dụng khẩu trang chống bụi, vi khuẩn, virut là không được giặt, nếu bẩn thì loại bỏ và dùng cái khác bởi giặt sẽ làm phá vỡ cấu trúc màng lọc của khẩu trang, khi đó khẩu trang không còn chức năng lọc nữa - chuyên gia này nói.
Vì vậy, để mua được khẩu trang chất lượng, đảm bảo an toàn, người dân nên mua ở những công ty vật tư y tế có thương hiệu, uy tín. Tuy nhiên, việc mua được hàng đảm bảo chất lượng mới là điều kiện cần, còn điều kiện đủ để bảo vệ tốt sức khỏe là sử dụng khẩu trang đúng cách. Nên sử dụng khẩu trang ôm khít mặt. Khi mua khẩu trang, không tính theo cân nặng mà theo khuôn mặt bởi có người nhiều cân nhưng khuôn mặt lại nhỏ và ngược lại; không dùng khẩu trang quá bí vì sẽ gây khó chịu. Nên thay khẩu trang sau 10-15 ngày sử dụng trong điều kiện khẩu trang được cất tại nơi thoáng mát”, TS. Giáp chia sẻ.
Bên cạnh đó, để giữ cho môi trường trong sạch, mỗi người một việc nhỏ sẽ chung tay bảo vệ môi trường: trồng thêm cây xanh, giảm đốt nhang, vàng mã, người dân ngoại thành ngưng đốt rơm rạ, các gia đình dùng bếp than tổ ong để đun nấu nên chuyển sang dùng các loại khác... - PGS. Giáp khuyến cáo.