Con người sinh ra ai cũng phải trải qua “sinh lão bệnh tử”. Ðó là quy luật của tự nhiên mà nhân loại đã chấp nhận từ nhiều năm. Nhưng ngày nay, với tiến bộ của xã hội, của y học, con người đã có khả năng kéo dài tiến trình lão hóa, làm chậm sự lão suy bằng cách cải thiện lối sống, sinh hoạt hằng ngày và ăn uống hợp lý.
 |
Ðánh bật stress bằng các hoạt động có ích
Lối sống và sinh hoạt hằng ngày đóng một vai trò cực kỳ quan trọng trong việc đẩy lùi lão hóa, bất kể là nam hay nữ. Công việc hằng ngày dù là ở công sở hay công việc gia đình nếu với áp lực cao thường ảnh hưởng đến tâm lý, căng thẳng thần kinh mà người ta thường gọi là stress, nếu kéo dài sẽ làm tăng quá trình lão hóa. Vì vậy, trong bất cứ hoàn cảnh nào, tự mỗi bản thân cũng nên làm giảm áp lực công việc, tự tạo ra không gian yên tĩnh, dù chỉ 10 - 15 phút mỗi ngày. Động tác mà người phụ nữ nên làm là ngồi thiền, mỗi ngày từ 5 - 10 phút, nhắm mắt lại, tưởng tượng tới những hình ảnh yên bình, gác lại mọi ưu tư, phiền muộn, hít thở đều đặn và sau đó tiếp tục quay lại với công việc thường ngày. Phương pháp này nên áp dụng hằng ngày, đặc biệt là lúc căng thẳng thần kinh nhất.
Với đàn ông tuổi ngoài 40 thì nên đọc sách báo giải trí, xem tivi, chăm sóc cây cảnh, ngắm cá bơi lội… Việc làm giảm bớt căng thẳng do áp lực công việc nếu có giấc ngủ tốt (ngủ sâu, không giật mình tỉnh giấc, không ác mộng) giúp cho thư giãn thần kinh một cách hữu hiệu nhất. Giấc ngủ sẽ làm giảm lượng đường trong máu vì khi ngủ, mọi hoạt động của cơ thể đều giảm nên năng lượng dùng cho các hoạt động cũng giảm theo. Giấc ngủ cũng làm gia tăng sự kích thích bài tiết nội tiết tố chuyển hóa glucose trong máu, vì vậy, không có hoặc ít có lượng glucose máu thừa, vì nếu glucose thừa quá nhiều sẽ làm ảnh hưởng đến làn da, nhất là phụ nữ.
Với người bị bệnh đái tháo đường thì ngủ ít, kém ngủ sẽ làm gia tăng lượng đường trong máu, ảnh hưởng đến tim mạch, huyết áp. Vì vậy, giấc ngủ là vô cùng quan trọng sau 1 ngày làm việc, vì vậy mới có câu bất hủ “ăn được, ngủ được là tiên”. “Tiên” ở đây có nghĩa là sức khỏe, là chống lão hóa và là tuổi thọ của mỗi một con người đang và đã bước sang tuổi xế chiều. Nên tập cho mình thói quen làm việc đúng giờ giấc, mọi sinh hoạt cá nhân nên theo một tuần tự và không nên đảo lộn quá nhiều trong mỗi một ngày.
Chế độ ăn uống thông minh, khoa học
Bên cạnh chế độ sinh hoạt hợp lý thì chế độ ăn uống cũng không kém phần quan trọng trong việc đẩy lùi lão hóa. Chế độ ăn uống hợp lý không chỉ cần cho nữ giới mà nam giới cũng không kém phần quan trọng. Muốn cho làn da tốt, mịn, không bị nếp nhăn, chỉ cần có các món ăn đơn giản nhưng hợp khẩu vị và cần thiết cho nhu cầu dinh dưỡng. Chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng có thể giúp duy trì thể trạng cường tráng ngay cả ở tuổi già. Theo các nhà khoa học, dinh dưỡng chính là “vũ khí” giúp phòng ngừa nhiều bệnh tật. Chế độ ăn hằng ngày cần thiết đủ chất và có sự cân xứng giữa đạm, đường và mỡ. Người ta khuyên, trong chế độ ăn hằng ngày nên sử dụng dầu thực vật, nhất là dầu lạc, dầu vừng (mè), nếu có điều kiện thì dùng dầu ôliu vì trong các loại dầu này có các chất kháng viêm, phòng ngừa bệnh tim mạch bởi vì chúng có tác dụng làm tăng loại cholesterol tốt (HDL-C: bảo vệ thành của động mạch) và làm giảm lượng cholesterol xấu (LDL-C: làm gia tăng xơ vữa động mạch).
Để hạn chế loãng xương, nhất là phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh, mãn kinh thì nên ăn các loại hải sản giàu canxi, vitamin D như tôm, cua, uống sữa có chứa nhiều canxi. Vitamin D cũng có nhiều trong gan động vật, trứng, dầu cá và ánh nắng mặt trời, nếu trong các bữa ăn có chúng thì sẽ giúp bổ sung canxi trong xương, giúp xương và cơ chắc khỏe. Để góp phần chống lão hóa, cũng nên ăn cá thay cho ăn thịt, mỗi tuần nên có 2 - 3 lần ăn cá, tốt nhất là cá trích, cá ngừ, cá thu, hạn chế ăn các loại thịt đỏ (thịt lợn, thịt chó, thịt trâu, bò, ngựa). Có thể uống dầu cá mỗi ngày bằng sản phẩm có bán tại các quầy dược phẩm là omega-3. Omega-3 là một loại acid béo ở trong dầu cá có khả năng làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch như nhồi máu cơ tim cũng như ngừa xơ vữa động mạch. Với bệnh nhân từng bị nhồi máu cơ tim, nếu uống dầu cá mỗi ngày thì sẽ giúp giảm 30% nguy cơ tử vong. Ngoài ra, dầu cá còn giúp tăng hiệu quả của thuốc làm giảm mỡ trong máu, giúp giảm thêm 20% nguy cơ biến chứng ở tim. Nên hạn chế ăn mỡ động vật, đặc biệt là hạn chế ăn các loại da (da gà, vịt, ngan, ngỗng). Ăn nhiều rau, chất xơ rất có lợi cho tiêu hóa, làm giảm nguy cơ táo bón và tăng cường lượng vitamin cho cơ thể. Ăn nhiều rau và chất xơ còn giúp cho bệnh nhân đái tháo đường không bị tăng lượng glucose đột ngột sau mỗi bữa ăn.
Trong các bữa ăn cũng nên tăng cường các loại hạt đậu, đỗ hoặc vài lần trong một tuần ăn cơm gạo lứt. Uống cũng là một vấn đề cần quan tâm trong việc ngăn chặn lão hóa.
Vận động cơ thể cũng là cách đẩy lùi lão hóa hiệu quả
Vận động cơ thể thường xuyên là một biện pháp giúp đẩy lùi lão hóa có hiệu quả. Nếu một người dù ăn uống đủ chất, ngủ đủ thời gian và làm việc thường ngày mà không thường xuyên vận động cơ thể để khí huyết lưu thông, tinh thần sảng khoái thì sự lão hóa sẽ diễn ra nhanh hơn. Có nhiều biện pháp để vận động cơ thể như đi bộ, chơi cầu lông, lắc vòng (nữ giới), bơi, tập aerobic... Với phụ nữ cũng nên lưu ý chăm sóc làn da để hạn chế da có nhiều nếp gấp, khô, nứt nẻ, bong tróc như khi ra nắng cần đeo khẩu trang, bôi kem chống nắng. Hằng ngày, nên thoa các loại kem dưỡng da có vitaminA, vitamin E sau khi đã có các động tác xoa bóp nhẹ nhàng cho máu lưu thông.
PGS.TS.TTƯT. Bùi Khắc Hiếu