Cả hai đều phải ngồi xe lăn. Gần đây, cùng Maciej, cặp đôi đã thực hiện chuyến thám hiểm 15 quốc gia Nam và Bắc Mỹ, vượt chặng đường trên 65 nghìn kilomet trong 371 ngày.
Hụt giấc mơ đầu bếp...
Trước khi trở thành nhà thám hiểm liệt hai chân đi lại bằng xe lăn, Michal Woroch - công dân Ba Lan sinh năm 1984 mơ ước tương lai thành đầu bếp. Nhưng vì lời khuyên chân thành của bác sĩ, chàng trai đã từ bỏ giấc mơ.
“Hoàn toàn tình cờ, tôi gặp vị bác sĩ trong gia đình cũng có người thân mắc bệnh teo cơ. Bác sĩ nói với tôi, “Cậu không chỉ không có sức theo học nghề nấu ăn mà tất cả những ngành nghề khác”. Michal Woroch ở vào thời điểm 20 năm trước vẫn chưa biết, bất chấp những hạn chế do bệnh teo cơ bẩm sinh tạo ra và lời khuyên của bác sĩ, anh vẫn có thể trở thành nhà thám hiểm.
Tình yêu trở về cuộc sống
Sự thật, trước ngày lên đường thực hiện chuyến đi đầu tiên, Michal buộc phải giành lại ham muốn sống. Chàng trai đã mất nó vào cái ngày anh phải ngồi lên xe lăn.
“Cả ngày tôi uể oải nằm thượt trên giường”, người nổi tiếng hôm nay nhớ lại. “Tôi miễn cưỡng ngồi dậy khỏi giường chừng dăm phút trước lúc mẹ tôi đi làm về để mẹ vui lòng. Đó là nếp sống thường nhật của tôi. Tôi đã bỏ dở năm đầu chuyên ngành tin học, Đại học Tổng hợp. Đồng thời cũng chấm dứt nghĩ về những dự định cho tương lai. Tôi chẳng còn gì để chờ đợi”.
Đến một ngày, chàng trai bừng tỉnh nhờ tình yêu. Vì người yêu, Michal chuyển đến thành phố khác. Bắt đầu làm việc, trở lại giảng đường đại học cho dù không phải chuyên ngành ban đầu.
“Tôi quyết định không trở lại với tin học:, anh dẫn giải. “Tôi đã có việc làm, người yêu và quan trọng hơn, tôi mới vượt qua rào cản lớn nhất, tức chấp nhận thực trạng khuyết tật của bản thân. Chứng bệnh teo cơ của tôi liên tục tiến triển. Vì thế, tôi không muốn hy sinh thời gian 5 năm để theo chuyên ngành tin học, nhất là trong bối cảnh trước khi trở lại giảng đường, tôi đã đi làm 3 năm. Thế nên tôi chọn ngành đồ họa vi tính”.
Michal (bìa trái) cùng Maciej bên chiếc xe địa hình Defender đã trên 20 tuổi tại Mỹ tháng 7/2018.
371 ngày, vượt hơn 65.000 kilomet, khám phá 15 quốc gia Nam và Bắc Mỹ
Suốt nhiều năm Michal không thể chấp nhận thực trạng ngồi xe lăn. Những chuyến đi dài ngày khám phá thế giới (đến Mông Cổ, Ấn Độ, Na Uy...) mang lại cho chàng trai hiệu ứng tạm thời lãng quên thực tế ngồi xe lăn. “Thoạt đầu, những chuyến đi xa là dạng trốn chạy hiện thực, bây giờ nó đã trở thành sở thích khám phá thuần túy”, Michal nhấn mạnh. Cuối cùng, có bạn đồng cảnh ngộ Maciej, hai chàng trai thực hiện hành trình vượt hơn 65.000 kilomet, khám phá 15 quốc gia Nam và Bắc Mỹ!
Việc leo lên chiếc xe địa hình Defender (Def) đã trên 20 tuổi với mày râu liệt hai chân chiếm thời gian tối thiểu 15 phút. Nó đòi hỏi nhiều thao tác chính xác và tập trung chú ý để lái xe từ xe lăn tìm được vị trí sau vô lăng xe hơi và hành khách - vào vị trí ghế ngồi.
Tiếp theo còn phải thực hiện công việc gấp xe lăn và xếp nó vào thùng xe Def. Cần phải thực hiện công đoạn ngược lại - khi hai người xuống xe. Và để mọi việc trôi chảy dứt khoát phải sử dụng dụng cụ cơ khí đặc thù theo thiết kế của Michal và cánh tay khỏe mạnh của Maciej.
Trên đường đi, thao tác lên-xuống xe rắc rối, phức tạp như mô tả đòi hỏi lập lại vài lần, thậm chí hơn chục lần/ngày. Nếu Michal hoặc Maciej quên bản đồ hoặc kính cận trên xe, dứt khoát phải thực hiện những thao tác đã kể.
Trong thời gian hơn 1 năm (không kể gần 3 tháng đứt đoạn chờ sửa động cơ), bằng chiếc Def già nua, hai chàng trai đã chinh phục hàng chục ngọn núi và rừng rậm Nam Mỹ, sông Amazon, sa mạc Atacama, ghé qua nhiều bang nước Mỹ và cán đích Alaska cực Bắc băng giá.
Đó là chuyến đi phiêu lưu thú vị, kéo dài 371 ngày, song cũng là trận chiến với chính bản thân. “Chuyến đi đối với tôi giống như nỗ lực chinh phục đỉnh núi cao 8 nghìn mét”, Michal dẫn giải. “Vấn đề là leo lên đỉnh, song nỗ lực không phải lúc nào cũng mang lại cảm giác thoải mái và dễ chịu”.
Cái giá của tự do
Michal thừa nhận, nỗ lực lớn có cái giá của nó. Chuyến đi dài ngày đã lấy đi của anh phần lớn sức lực. “Song tôi không tiếc nuối. Dĩ nhiên, các bác sĩ và các chuyên gia phục hồi chức năng nói rằng nếu tôi tập luyện quá nhiều và lạm dụng cơ bắp, chúng sẽ teo tóp nhanh hơn bởi đó là đặc tính của bệnh teo cơ. Tuy nhiên, chuyến đi đã mang lại cho tôi nhiều niềm vui, đáng để trả giá. Chuyến đi khiến tôi thêm yêu cuộc sống và hiểu thêm về mình. Bạn bè tôi nhận xét, sau mỗi chuyến đi, trở về tôi hệt một con người khác, nhiều sức sống hơn”, Michal hồn nhiên chia sẻ.
Toàn bộ dự án chiếm khoảng 4 năm rưỡi. Đến nay, toàn bộ cuộc sống của Michal gắn với dự án này, trong đó có 2 năm rưỡi lên kế hoạch chi tiết và chuẩn bị phương tiện vật chất, 9 tháng hành trình, 10 tháng bắt buộc dừng chuyến đi vì hỏng động cơ xe và sau đó 4 tháng tiếp tục hành trình cùng Maciej.
Thực tế hành trình không phải chuyến du hành trong điều kiện dễ chịu mà là hành động điên rồ thuần túy - hành trình trên chiếc xe cũ nát, không có phòng nghỉ đặt trước và thường thiếu cả tiền tiêu vặt.
Khởi hành ngày 9/11/2016 từ Buenos Aires (Argentina), cán đích ngày 31/7/2018 ở Alasca (Hòa Kỳ). Và thật khó tin - tự giam mình trong “chiếc thùng kim loại” mang tên Defender, cả hai đều cảm thấy mình là người tự do.
“Tất cả những ai không phải là người khuyết tật không thể hiểu thực tế này”, Michal tâm đắc. Vì thế, cho dù “bạn 4 bánh có động cơ” liên tục hỏng hóc, anh vẫn không bỏ lại bên kia đại dương mà vẫn mang về Ba Lan.
Đẹp nhất là con người
Khi phóng viên nhật báo Mỹ, The New York Times hỏi về địa danh đáng nhớ nhất trong chuyến đi, Michal Woroch không đắn đo trả lời, đẹp nhất trên hành trình không phải địa danh mà các cuộc gặp gỡ với người dân bản địa. Những cuộc gặp mang lại cho anh nhiều năng lượng nhất. “Chỉ cần ở đâu đó chúng tôi xuất hiện, lập tức đã xuất hiện mối quan hệ thân thiện với những đồng loại, thậm chí tại bãi đỗ xe hoặc chỉ một đêm ngủ trọ. Thí dụ, cuộc gặp tại cây xăng ở thị trấn hẻo lánh Chile với người đàn ông ăn mặc tuềnh toàng, cứ tưởng người vô gia cư, té ra ông là một triệu phú. Đại gia niềm nở mời 2 anh em về tư gia qua đêm trong căn phòng sang trọng, đầy đủ tiện nghi không khác gì khách sạn 5 sao”, Michal kể. “Suốt đời chúng tôi sẽ không thể quên tất cả tình huống bất ngờ, cử chỉ hiếu khách, thân thiện của những người hoàn toàn xa lạ. Bắt đầu từ việc mua xe hơi đến những chặng đường tiếp theo, chuyến đi hơn 1 năm trời thực hiện suôn sẻ là nhờ lòng tốt của mọi người, trong đó có mạng lưới đông đảo người hâm mộ thương hiệu xe Land Rover - những người đã giúp chúng tôi tại những mảnh đất hẻo lánh nhất châu Mỹ”.
Cặp đôi bù trừ
Kết bạn gần chục năm, Michal Woroch và Maciej Kaminski cùng ngồi trên xe lăn. Bệnh teo cơ cùng thời gian gặm nhấm, cướp dần sức mạnh cơ bắp của Michal; còn Maciej sau phẫu thuật ung thư cột sống cũng phải gắn với xe lăn và cho dù hai chân bại liệt, hai tay Maciej ngày càng mạnh mẽ nhờ được rèn luyện liên tục. “Tôi thường nói với Michal, chúng mình gặp nhau vào thời điểm khó khăn nhất cuộc đời, khi cả hai đều phải ngồi trên xe lăn và làm mọi việc với nó”, Maciej chia sẻ.
Về tính cách, đôi bạn bù trừ cho nhau một cách lý tưởng. Michal sống cởi mở, thích khám phá. Maciej sống khép mình, thích tự giam mình trong phòng và đọc sách. Sự khác biệt về lối sống và sở thích đã gắn kết họ và tạo hai người thành cặp đôi không bình thường. Lần đầu Michal rủ rê Maciej làm cuộc thám hiểm chung vài nước châu Âu năm 2012, sau đó đã là chuyến chinh phục hai miền châu Mỹ kéo dài 371 ngày. “Từ lâu tôi đã ao ước để có chuyến đi xa thật dài”, Michal bộc bạch. Và cả hai đã toại nguyện.