Số chủng loại chất hướng thần mới (NPS) đã tăng hơn 50%, từ 166 loại tại thời điểm cuối năm 2009 lên đến 251 loại vào giữa năm 2012. Lần đầu tiên, số loại chất NPS trên thực tế đã vượt số chất NPS được quốc tế kiểm soát (234).
Ngày 26/6, Liên Hợp Quốc tại Việt Nam đã công bố “Báo cáo tình hình ma túy thế giới năm 2013”, nhân ngày Quốc tế phòng, chống lạm dụng và buôn lậu ma túy 26/6/2013. Báo cáo cho thấy việc sử dụng các chất ma túy truyền thống không có biến động nhưng đang xuất hiện nhiều thách thức về y tế công cộng từ các chất NPS.
Được tiếp thị với tên gọi “chất thăng hoa hợp pháp” và “thuốc đặc chế”, các chất hướng thần mới đang lan tràn với một tốc độ nhanh chưa từng thấy. Theo báo cáo từ các nước thành viên của Văn phòng phòng chống ma túy và tội phạm của Liên Hợp Quốc (UNODC), số chủng loại chất NPS đã tăng hơn 50%, từ 166 loại tại thời điểm cuối năm 2009 lên đến 251 loại vào giữa năm 2012. Lần đầu tiên, số loại chất NPS trên thực tế đã vượt số chất NPS được quốc tế kiểm soát (234).
Đây là một vấn đề đáng báo động nhưng các chất NPS vẫn đang hợp pháp. NPS được bán công khai, cả trên mạng internet, dù chưa được kiểm chứng độ an toàn, và có thể nguy hiểm hơn nhiều so với các loại ma túy truyền thống. Những tên gọi thông tục của NPS, như “gia vị”, “meo meo” và “muối tắm” khiến thanh niên lầm tưởng rằng họ đang được giải trí mà không có mấy nguy cơ.
Giám đốc điều hành UNODC ông Yury Fedotov kêu gọi: “Chúng ta cần phối hợp hành động khẩn cấp để ngăn chặn việc sản xuất, buôn bán trái phép và lạm dụng các chất hướng thần mới”.
Trong khi luật pháp còn chưa bắt kịp với thực tế cuộc sống thì bọn tội phạm đã nhanh chóng khai thác thị trường giàu lợi nhuận này. Thế nhưng các tác hại và nguy cơ gây nghiện của hầu hết các chất NPS không được kiểm soát vẫn còn chưa được tìm hiểu kỹ càng. Thực tế đáng báo động này là lý do khiến chiến dịch toàn cầu nhân ngày Quốc tế phòng, chống lạm dụng và buôn lậu ma túy năm nay chọn khẩu hiệu “Hãy “bay” bằng sức của bạn chứ không phải bằng ma túy”.
Theo UNODC Việt Nam, dù có tìm thấy một số chất hướng thần mới trong các viên “thuốc lắc” bán trên thị trường nhưng các chất kích thích dạng amphetamine (ATS) vẫn tiếp tục là loại ma túy được dùng phổ biến hàng thứ hai ở Việt Nam kể từ năm 2010 đến nay. ATS được giới trẻ sử dụng ma túy tại các thành phố lớn, các vùng biên giới và các khu công nghiệp dùng nhiều nhất. Tuy vậy, việc sử dụng ATS và các chất ma túy trái phép khác cũng đang ngày càng tăng lên ở các vùng nông thôn.
“Các tổ chức Liên Hợp Quốc nhận thấy các vụ bắt giữ ma túy và buôn lậu ma túy qua biên giới Việt Nam đang ngày một nhiều hơn. Chúng tôi cũng nhận thức được mối nguy hiểm từ việc lạm dụng các chất kích thích dạng amphetamine và các chất hướng thần mới đang tăng lên trong thanh niên Việt Nam. Chúng ta cần giúp các bạn trẻ hiểu rõ những tác hại tiềm tàng của việc lạm dụng những chất này”- Bà Pratibha Mehta, Điều phối viên thường trú của Liên Hợp Quốc tại Việt Nam nhấn mạnh.
Báo cáo tình hình ma túy thế giới năm 2013 được UNODC công bố đánh dấu bước đầu tiên trong lộ trình hướng tới cuộc họp cấp cao năm 2014 của Ủy ban này nhằm đánh giá việc thực hiện Tuyên bố chính trị và Kế hoạch hành động về phòng chống ma túy và tội phạm, cũng như hướng tới Phiên họp đặc biệt của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc về vấn đề này vào năm 2016.
Dương Hải