Tại hội thảo công bố báo cáo nghiên cứu Hướng tới bình đẳng giới tại Việt Nam để tăng trưởng bao trùm có lợi cho phụ nữ do Cơ quan Liên hợp quốc về Bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women) và Viện nghiên cứu gia đình và giới thuộc Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam tiến hành trong suốt 1 năm thu thập số liệu và phân tích.
Đây là báo cáo toàn diện đầu tiên phân tích nền kinh tế thông qua lăng kính giới, cho thấy mặc dù phụ nữ đang góp phần lớn trong phát triển kinh tế, nhưng việc đạt được mô hình tăng trưởng bao trùm là một thách thức với Việt Nam. Nghiên cứu cảnh báo nếu những lợi ích của tăng trưởng kinh tế được phân bổ không đều và quản lý không tốt, quá trình hội nhập có thể duy trì sự tách biệt về giới trên thị trường lao động, làm gia tăng tình trạng dễ bị tổn thương của lao động nữ và duy trì khoảng cách tiền lương giữa hai giới.
Báo Sức khỏe và đời sống xin trích ghi lại một số ý kiến tại hội thảo:
Phó Đại sứ Australia Layton Pike: Báo cáo này nhấn mạnh bình đẳng giới không phải là một vấn đề bên lề. Từ nông nghiệp đến giáo dục, phụ nữ và nam giới tham gia khác nhau vào các lĩnh vực của nền kinh tế và khác nhau trong việc tiếp cận dịch vụ. Chúng ta cần có cách nhìn khác rằng sự chuyển đổi nhanh chóng của nền kinh tế Việt Nam đang ảnh hưởng tới phụ nữ so với nam giới. Vì vậy những chính sách và hành động cần tập trung tạo điều kiện để tất cả mọi người được thụ hưởng công bằng các lợi ích từ việc phát triển kinh tế xã hội.
Nghe PGS.TS Đặng Nguyên Anh tại đây:
PGS.TS Đặng Nguyên Anh - Phó chủ tịch Viện hàn lâm KHXH Việt Nam: Bình đẳng giới là một vấn đề được Đảng và Nhà nước quan tâm. Việt Nam đã có nỗ lực cải thiện khung pháp lý nhằm thực hiện bình đẳng giới như việc Quốc Hội Việt Nam đã ban hành luật bình đẳng giới hay đưa bình đẳng giới lồng ghép vào các bộ luật và chính sách được ban hành. Việt Nam là một trong những quốc gia trong khu vực mà phụ nữ tham gia Quôc hội chiếm tỷ lệ cao nhất. Tuy nhiên để đạt được bình đẳng giới thực sự cho phụ nữ thì các chính sách phải đảm bảo được tín bao trùm xã hội, trong đó đặc biệt chú ý đến phụ nữ và các nhóm dễ bị tổn thương.
Shoko Ishikawa -Trưởng đại diện UN Women Việt Nam: Dù có nhiều đóng góp của phụ nữ vào phát triển kinh tế đất nước, nhưng những thành tựu đạt được có dành cho tất cả phụ nữ ở Việt Nam hay không là mục tiêu nghiên cứu của báo cáo. Tháng 9/2015, Việt Nam đã thống nhất về 17 mục tiêu phát triển bền vững, là một nội dung quan trọng. Với Việt Nam, lao động không được trả công, lao động gia đình chưa được tính đến. Vấn đề giới cần được đưa vào chính sách làm sao để có sự tăng trưởng bao trùm, không ai bị tụt lại phía sau.
TS Marzia Fontana, nhà nghiên cứu độc lập, Trưởng nhóm nghiên cứu: Báo cáo đánh giá tình hình giới tại Việt Nam đã nhấn mạnh sự cần thiết phải đảm bảo rằng không có phụ nữ hoặc trẻ em gái nào bị bỏ lại phía sau theo chương trình nghị sự phát triển bền vững của Việt Nam đến năm 2030. Tăng trưởng kinh tế là kết quả của một số chính sách, mỗi chính sách đều có tác động về giới. Theo báo cáo cho biết, có khoảng cách về giới trong thu nhập, khoảng cách này đã lớn hơn trong khoảng 10 năm trở lại đây, với tỷ lệ thu nhập của nữ bằng 87% so với thu nhập của nam giới (năm 2004) đã suống còn 80% so với thu nhập của nam giới (năm 2012). Phụ nữ được trả lương thấp nhất trong ngành nông nghiệp sau đó là dịch vụ giúp việc gia đình có trả lương, khách sạn, nhà hàng, ngành phụ nữ nhận được lương cao nhất là nành ngân hàng và trung gian tài chính, tuy nhiên số phụ nữ làm trong ngành này chỉ chiếm 1% tổng số lao động nữ.
Theo số liệu điều tra Mức sống hộ gia đình Việt Nam năm 2008, trong số những người được hỏi về làm việc nhà, phụ nữ trả lời sử dụng khoảng 132 phút mỗi ngày để làm việc nhà trong khi nam giới là 90 phút. Ở cả khu vực đô thị và nông thôn, phụ nữ làm nhiều việc nhà hơn so với nam giới. Sự khác biệt giới trong đảm nhận công việc gia đình bắt đầu rất sớm, 11 - 14 tuổi, hơn một nửa số trẻ em gái đã tham gia vào việc nội trợ gia đình trong khi 2/3 số trẻ em trai không phải làm bất cứ việc nội trợ nào. Các cuộc điều tra quy mô nhỏ cũng cho thấy phụ nữ Việt Nam làm việc nhà nhiều gấp đôi đến 3 lần so với nam giới.
TS Marzia Fontana còn cho biết, chi tiêu công của Việt Nam cho y tế giáo dục tương đồng với Thái Lan, Malaysia nhưng có mối quan ngại về công bằng trong tiếp cận các dịch vụ. Lao động giúp việc không cùng gia đình nhà chủ và người giúp việc cho bệnh nhân nằm viện thường vượt quá 8 tiếng làm việc mỗi ngày. Chỉ có một vài lao động giúp việc gia đình là có bảo hiểm y tế và xã hội, phần lớn trong số họ phải tự chi trả bảo hiểm, họ bị loại ra khỏi các dịch vụ y tế thiết yếu và các dịch vụ xã hội khác. So với nam giới, gánh nặng công việc không được trả công đã hạn chế khả năng tiếp cận của phụ nữ đến các cơ hội kinh tế và năng lực tham gia của họ vào các công việc được trả công, làm tăng mức độ stress của họ và có tác động đến quan hệ quyền lực trong gia đình.
Nghiên cứu đã đề xuất những khuyến nghị về chính sách để có thể thúc đẩy việc hiện thực hóa tiềm năng của phụ nữ, giúp cho sinh kế của họ đảm bảo hơn, cho dù phụ nữ là người nông dân, lao động giúp việc gia đình được trả lương hay công nhân nhà máy may.