Nôn ra máu (xuất huyết tiêu hóa) là giai đoạn biến chứng nặng của giãn tĩnh mạch thực quản, dạ dày. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh nhân sẽ tử vong do vỡ tĩnh mạch. Lần đầu tiên, các thầy thuốc của BV Việt Đức đã ứng dụng và triển khai thành công kỹ thuật mới trong điều trị xuất huyết tiêu hóa, cứu bệnh nhân đã ở tuổi thất thập bị rất nhiều bệnh…
Bệnh nhân Tường Duy Nh. (70 tuổi, Hải Dương) phát hiện viêm gan B, xơ gan, ung thư gan trái năm 201, di căn sáng gan phải từ năm 2015. Bệnh nhân đã được phẫu thuật và 2 lần điều trị bằng phương pháp nút mạch 2 lần tại BV Việt Đức. Sau 3 năm, chức năng gan đã dần ổn định, kiểm tra các nốt ung thư cũng hoại tử gần hết. Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng đã được nút động mạch lách bán phần năm 2015; ngoài ra bệnh nhân này cũng bị tăng huyết áp và đái tháo đường. Tuy nhiên thời gian gần đây, bệnh nhân Tường Duy Nh. thường xuyên nôn ra máu. Gia đình vội đưa bệnh nhân đến BV Việt Đức để thăm khám lại.
ThS.BS Lê Thanh Dũng, Phó trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh, BV Việt Đức cho biết: Khi chuyển lên BV Việt Đức, bệnh nhân đã được truyền 8 đơn vị máu, dùng thuốc giảm áp lực tĩnh mạch cửa để cầm máu tạm thời. Qua nội soi dạ dày, các bác sĩ phát hiện dạ dày bệnh nhân đã bị giãn tĩnh mạch cấp độ 4 – đây chính là nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa.
Các bác sĩ và bệnh nhân trước giờ vào phòng phẫu thuật Ảnh BVCC
Cũng theo ThS.BS Lê Thanh Dũng thông tin , giãn tĩnh mạch thực quản, dạ dày là biến chứng của tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Tại Việt Nam, rất nhiều người bị nhưng hầu hết đến viện khi đã bị biến chứng xuất huyết, nôn ra máu, đại tiện phân đen. Xuất huyết tiêu hóa là một trong các biến chứng nặng ở các bệnh nhân xơ gan, tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Trên thực tế trên 50% những người bị giãn tĩnh mạch thực quản, dạ dày đều có tiền sử xơ gan, trong đó có khoảng 40-70% sẽ tử vong do vỡ tĩnh mạch.
Được biết, với giãn tĩnh mạch thực quản, bác sĩ có thể nội soi cầm máu, tiêm xơ hoặc kẹp clips. Các phương pháp này hiện nay khá nhiều bệnh viện tuyến tỉnh ở nước ta đều đã làm được. Tuy nhiên với giãn tĩnh mạch dạ dày khó hơn nhiều, không thể nội soi hay kẹp clips vì tĩnh mạch nằm sâu phía dưới lại di động. Nhiều thập kỷ nay, phương pháp mổ nối hệ thống tĩnh mạch cửa và tĩnh mạch chủ để giảm áp lực tĩnh mạch đã được áp dụng.
Tuy nhiên, theo BS Lê Thanh Dũng, đây là phẫu thuật lớn, tương đối nặng nề với bệnh nhân, thời gian phẫu thuật lâu và không triệt để khi đường thông vẫn có nguy cơ hẹp, tắc trở lại. Theo đó thay vì mổ kết nối, các bác sĩ sẽ tiến hành nút mạch để bơm các chất gây xơ vào tĩnh mạch làm xơ hóa vùng giãn.
Bác sĩ đang thực hiện một công đoạn của kỹ thuật này Ảnh BVCC
Bệnh nhân Tường Duy Nh chính là bệnh nhân đầu tiên được áp dụng kĩ thuật này tại Việt Nam.
Khi thực hiện kỹ thuật này, các bác sĩ đặt bộ mở thông mạch máu vào tĩnh mạch cảnh trong hoặc tĩnh mạch đùi, sau đó đưa ông thông có bóng ở đầu (catheter balloon) đến vị trí luồng thông (shunt), giữa tĩnh mạch thận với tĩnh mạch dạ dày, bơm bóng để chặn luồng thông. Sau đó qua ống thông này bơn chất gây xơ vào búi tĩnh mạch dạ dày bị giãn sau đó dùng chất gây xơ bơm vào lòng búi tĩnh mạch dạ dày giãn. Thông thường sau 30 phút búi tĩnh mạch này sẽ bị xơ hóa và huyết khối hoàn toàn. Tuy nhiên cần giữ bóng trong thời gian 2h trước khi tháo ra để tránh trào ngược các chất gay xơ hay huyết khối vào hệ thống tĩnh mạch cửa.
Sau nút mạch, bệnh nhân ổn định, chụp cắt lớp vi tính kiểm tra thấy búi giãn tĩnh mạch dạ dày xơ hóa và huyết khối hoàn toàn.
Ưu điểm của kĩ thuật này, theo BS Dũng là bệnh nhân có thể trở về phòng bệnh ngay, không cần theo dõi gì đặc biệt sau phẫu thuật. Thậm chí trong quá trình phẫu thuật, bệnh nhân cũng không cần gây mê mà chỉ cần dùng giảm đau thông thường.
Bác sĩ Dũng cùng các đồng nghiệp đang tiến hành điều trị cho bệnh nhân Ảnh BVCC
Đối với bệnh nhân Nh. đã ra viện sau 3 ngày được các bác sĩ thực hiện kỹ thuật này.
Đặc biệt, kĩ thuật này hiện đã được BHYT đồng ý chi trả một phần, mỗi bệnh nhân sẽ chỉ còn phải đóng thêm 10-15 triệu đồng.