Đột tử xuất hiện ngày càng nhiều ở người trẻ tuổi và một trong những nguyên nhân thường gây đột tử nhất là do tim. Trong hầu hết các trường hợp, đột tử do tim là do nhồi máu cơ tim, rối loạn nhịp tim như nhịp nhanh thất hay rung thất. Sự khởi phát của nhịp nhanh thất hoặc rung thất nhanh chóng làm tim ngừng đập và thường sẽ đưa đến tử vong nếu không cấp cứu kịp.
Biểu hiện của bệnh nhồi máu cơ tim
Biểu hiện thường gặp của nhồi máu cơ tim điển hình là cơn đau ngực trái dữ dội, khởi phát khi bệnh nhân gắng sức, kéo dài 15 - 30 phút. Cơn đau lan lên cổ hay hàm dưới bên trái hoặc mặt trong cánh tay trái, đôi khi đau ngay thượng vị làm bệnh nhân thường nhầm lẫn với cơn đau dạ dày. Cơn đau tăng lên khi vận động và giảm nếu nghỉ ngơi hay dùng thuốc nitroglycerin ngậm dưới lưỡi. Đôi khi cơn đau không rõ ràng, nhất là bệnh nhân đái tháo đường, lớn tuổi, bệnh nhân chỉ cảm thấy ngộp thở, nặng ngực. Triệu chứng đi kèm thường là vã mồ hôi và khó thở, mệt nhiều, buồn nôn, nôn, đánh trống ngực.
Nguy cơ đột tử sau đau tim
Theo các chuyên gia, nguy cơ dài hạn của tử vong sau đau tim trên một người đã được điều trị ổn định từ một tháng trở lên là khoảng 1 - 2% mỗi năm sau đó. Tuy nhiên, đối với một số người nguy cơ cao hơn đáng kể. Nguy cơ cao nhất khoảng 20% xảy ra ở những người từng bị ngưng tim nhưng đã được cứu sống.
Nguy cơ tương đối cao ở những bệnh nhân đã bị nhồi máu cơ tim diện rộng để lại sẹo trên cơ tim lớn. Một trong những phương pháp đánh giá tốt sẹo này là siêu âm xem chức năng tống máu của tim được gọi là phân suất tống máu, bình thường từ 50% trở lên. Sẹo càng lớn phân suất tống máu càng kém, nếu trên 40% thì nguy cơ tử vong ít hơn, nếu dưới 30% nguy cơ cao hơn nhiều.
Làm gì để giảm nguy cơ đột tử sau đau tim?
Nguy cơ đột tử sau đau tim có thể được làm giảm đáng kể nhờ tuân thủ chỉ dẫn theo điều trị của bác sĩ là dùng thuốc điều trị ức chế bêta và ức chế men chuyển, cũng như thuốc statin. Các thuốc trên làm giảm nguy cơ đột tử nhờ làm giảm cơ hội phát triển suy tim và đau tim tái phát. Nếu bệnh nhân thuộc diện có nguy cơ cao mặc dù đã được điều trị bằng thuốc có thể được xem xét để cấy một máy phá rung.
Có thể thay đổi yếu tố nguy cơ
Có những yếu tố nguy cơ của bệnh động mạch vành mà không thay đổi được như tuổi, giới tính, tiền sử gia đình..., nhưng người trẻ tuổi có thể phòng ngừa các bệnh lý về tim mạch để hạn chế nguy cơ đột quỵ bằng cách thay đổi các yếu tố nguy cơ như: hút thuốc lá, lối sống ít vận động, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, uống quá nhiều rượu bia...
Khi có người ngưng tim, cần nhanh chóng gọi ngay trung tâm cấp cứu gần nhất và sơ cứu bằng cách xoa bóp tim ngoài lồng ngực, đồng thời hà hơi thổi ngạt cho bệnh nhân trước khi chuyển đến bệnh viện để được điều trị thích hợp.
BS. TRẦN QUỐC NINH