Bấy lâu nay ở nước ta, việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị của những di sản (bao gồm di sản văn hóa, di sản thiên nhiên...) đã được UNESCO vinh danh là nhiệm vụ thường xuyên và có ý nghĩa rất quan trọng. Do đó, việc quảng bá di sản tới du khách quốc tế không chỉ nhằm mục đích kích thích ngành du lịch, mà còn để người dân và cộng đồng hiểu rõ hơn về giá trị của di sản, để cùng yêu quý và chung tay bảo vệ. Tuy nhiên, ở nước ta, việc quảng bá di sản còn thiếu những cách làm hay...
Cần chiến lược truyền thông
Tính đến nay, Việt Nam đã được UNESCO công nhận 8 di sản thiên nhiên thế giới, 8 di sản văn hóa phi vật thể, 4 di sản tư liệu thế giới, 8 khu dự trữ sinh quyển thế giới. Vấn đề được đặt ra đối với nước ta, đó là cần xây dựng một chiến lược tổng thể quảng bá, trong đó cân bằng mục tiêu phát triển và mục tiêu bảo tồn để vừa phát huy giá trị của di sản, mặt khác cũng là để nâng tầm, bảo vệ di sản. Nghĩa là đối tượng chính của quảng bá không chỉ là khách du lịch, mà là người dân và cộng đồng...Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia về văn hóa và du lịch, việc quảng bá di sản ở nước ta thời gian qua vẫn chưa thật sự được đầu tư, có chiến lược cụ thể.
Đoàn làm phim Hãng Truyền hình ABC (Mỹ) từng truyền hình trực tiếp hình ảnh hang Sơn Đoòng của Việt Nam, thu hút hàng triệu người xem trên toàn thế giới.
Còn nhớ, vào năm 2014, nhiều tờ báo tại Việt Nam đưa tin về chiếc xe kéo của mẹ Vua Thành Thái - một cổ vật của triều Nguyễn đã được mua thành công tại cuộc bán đấu giá tại Pháp, đang chuẩn bị đưa về Việt Nam nhận được sự quan tâm, chú ý của bạn bè quốc tế cũng như người dân Việt Nam. Bà Phạm Thị Thanh Hường, đại diện văn phòng UNESCO tại Hà Nội cho rằng, việc truyền thông đưa tin rộng rãi về việc đấu giá thành công chiếc xe kéo, một cổ vật của quốc gia đang lưu lạc ở nước ngoài có ý nghĩa đặc biệt, nó giúp cho các thế hệ người Việt nhận thức được rõ hơn về giá trị các di sản văn hóa của dân tộc và góp bảo tồn di sản quý đó.
Lâu nay nhiều người vẫn nghĩ, việc quảng bá di sản chỉ để thu hút khách du lịch, phát triển kinh tế là chủ yếu; nhưng thật ra mục tiêu lớn nhất của việc quảng bá là để cộng đồng hiểu rõ hơn về giá trị của di sản, để cùng yêu quý và chung tay bảo vệ di sản. Bởi thế, truyền thông đóng vai trò quan trọng vì truyền thông chính là chiếc cầu nối giữa di sản với công chúng, nhân dân trong và ngoài nước. Để di sản đến được với cộng đồng phải có sự hỗ trợ và tham gia mạnh mẽ của các cơ quan báo chí, truyền thông. Bên cạnh đó, các trung tâm di sản cần chủ động gửi thông tin, thông điệp tới cộng đồng thông qua truyền thông để tạo được tình yêu và sự gắn bó. Các trung tâm bảo tồn, trung tâm di sản cần phải cung cấp cho truyền thông tư liệu, tài liệu để cơ quan truyền thông chủ động hơn trong việc quảng bá. Có như vậy, truyền thông mới trở thành con đường hữu hiệu nhất để di sản phát huy được giá trị, để được bảo tồn, đem lại hiệu quả kinh tế trong khai thác và tôn vinh đúng nghĩa.
Hoặc lắng nghe, học hỏi
Ông David Robinson đến từ Tập đoàn Truyền thông Quốc tế QUO từng tham dự một cuộc Hội thảo mang tên “Xây dựng chiến lược quảng bá di sản thế giới ở Việt Nam” thời gian qua cho rằng, Ban Quản lý các di sản thế giới tại Việt Nam cần tạo sức hút cho các di sản bằng bản sắc. Theo ông David Robinson, mỗi di sản nên có một slogan riêng được in lên trên hình ảnh của các di sản, khi nhìn thấy các nhận diện chung này trên các kênh thông tin, người dân sẽ nhớ tới di sản, muốn đi thăm di sản nhiều hơn. Chính điều này sẽ là cầu nối đưa di sản Việt vươn xa hơn đến với bạn bè quốc tế, đồng thời sẽ là kênh thông tin để tăng trưởng ngành du lịch.
Liên quan đến vấn đề này, đại diện Ban Quản lý di sản thiên nhiên thế giới Phong Nha - Kẻ Bàng cho biết, thời gian qua, Ban quản lý đã mời rất nhiều tạp chí thám hiểm nước ngoài tới viết bài để làm công tác truyền thông tới người dân trong và ngoài nước. Và cách học hỏi của Ban Quản lý Phong Nha - Kẻ Bàng đã phát huy hiệu quả khi tour mạo hiểm khám phá hang Sơn Đoòng - một trong những di sản thiên nhiên mới nổi tại Việt Nam đã kín chỗ cả năm 2015, qua đó cho thấy vai trò của yếu tố truyền thông quốc tế cũng đặc biệt quan trọng trong việc đưa di sản ra khỏi lãnh thổ quốc gia.