Ngày 16 / 11 / 2015 , Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam (WHO) và Chính phủ Việt Nam phối hợp tổ chức Tuần lễ nâng cao ý thức sử dụng thuốc kháng sinh trên toàn quốc. Đây là sự kiện lần đầu tiên được tổ chức tại Việt Nam sẽ kéo dài từ ngày 16 đến 22/ 11. Tình trạng kháng thuốc kháng vi sinh vật tại Việt Nam đang ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân và làm suy yếu hệ thống chăm sóc sức khỏe.
Trong những năm gần đây, Việt Nam đã chứng kiến mối đe dọa ngày càng tăng của tình trạng kháng thuốc kháng sinh. Đây là hậu quả của việc sử dụng thuốc kháng sinh bừa bãi không chỉ trong chăm sóc y tế mà còn xuất hiện trong cộng đồng. Tình trạng sử dụng thuốc kháng sinh trở thành vấn đề nhức nhối trong ngành chăn nuôi, nông nghiệp hay sản xuất thực phẩm, điều này càng làm gia tăng mối nguy cơ kháng thuốc kháng sinh đe dọa sự an toàn và bền vững của chuỗi thức ăn. Ngoài ra, dư lượng kháng sinh trong đất, nước và môi trường tiếp tục tạo nên các nguy cơ về kháng thuốc kháng vi sinh vật do các quy định chưa nghiêm về tiêu hủy chất thải công nghiệp và chất thải con người.
Chiến dịch truyền thông nâng cao ý thức sử dụng thuốc kháng sinh tại Việt Nam.
Tiến sỹ Lokky Wai, Trưởng đại diện của WHO tại Việt Nam cho biết “Tình trạng sử dụng không hợp lý thuốc kháng vi sinh vật đe dọa đến năng lực của hệ thống y tế trong việc phòng ngừa, kiểm soát và điều trị các bệnh nhiễm khuẩn thông thường, gây ra tỷ lệ tử vong cao hơn, kéo dài thời gian điều trị và làm tăng chi phí cho người bệnh, tình trạng kháng thuốc kháng vi sinh vật có tính đa chiều và gây nguy hiểm cho sự sống còn của con người và nền kinh tế”.
Sử dụng kháng sinh vô tội vạ trong nhiều lĩnh vực là một vấn đề không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng mà còn ảnh hưởng tới nền kinh tế và sự phát triển bền vững của quốc gia. Ngay từ năm 2013, Việt Nam trở thành nước đầu tiên tại Khu vực Tây Thái Bình Dương của WHO thông qua kế hoạch hành động quốc gia chống kháng thuốc. Tháng 6 /2014, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Công thương và Bộ Tài nguyên Môi trường cùng các đối tác phát triển khẳng định lại cam kết của mình bằng việc thỏa thuận ký kết bản ghi nhớ cùng phối hợp và thực hiện kế hoạch hành động quốc gia trong tất cả các ngành.
Trong chiến dịch này, WHO nhấn mạnh sự cần thiết đối với mọi người về sử dụng thuốc kháng sinh và kháng vi sinh vật có trách nhiệm là một hành động quan trọng và hàng đầu để giải quyết tình trạng kháng kháng sinh.
Kháng thuốc kháng vi sinh vật là gì?
Kháng thuốc kháng vi sinh vật là khả năng kháng lại của một vi sinh vật đối với một loại thuốc kháng vi sinh vật mà loại thuốc này ban đầu có hiệu quả trong điều trị bệnh nhiễm khuẩn do vi sinh vật đó gây ra.
Các vi sinh vật kháng thuốc (như vi khuẩn, nấm, vi rút và ký sinh trùng) có thể chịu được sự tấn công của các loại thuốc kháng vi sinh vật như thuốc kháng khuẩn (ví dụ, thuốc kháng sinh), thuốc chống nấm, thuốc chống vi rút, và thuốc chống sốt rét khiến cho phác đồ điều trị tiêu chuẩn trở nên vô hiệu và tình trạng nhiễm khuẩn kéo dài, làm tăng nguy cơ lây lan bệnh tật sang người khác.
Việc sử dụng và lạm dụng thuốc kháng vi sinh vật làm gia tăng sự xuất hiện của vi khuẩn kháng thuốc. Thực hành kiểm soát nhiễm khuẩn kém, điều kiện vệ sinh thiếu thốn và việc xử lý thức ăn không hợp lý khiến cho tình trạng kháng thuốc kháng vi sinh vật tiếp tục lan rộng.
Nguyên nhân của tình trạng kháng kháng sinh bao gồm:
-Sử dụng quá mức và lạm dụng thuốc kháng sinh ở người và động vật;
-Thuốc kháng sinh kém chất lượng;
-Tình trạng kháng thuốc lan rộng trong các cơ sở y tế và trong cộng đồng;
- Thiếu vệ sinh.
Chiến dịch năm nay – với chủ đề toàn cầu “Thuốc kháng sinh: Hãy sử dụng cẩn thận” – kêu gọi các các cá nhân và chuyên gia chăm sóc y tế hãy hành động để đảm bảo rằng các thế hệ tương lai tiếp tục được sử dụng thuốc kháng sinh có hiệu quả để điều trị các bệnh nhiễm vi khuẩn có khả năng gây tử vong.
WHO vận động mọi cá nhân sử dụng thuốc kháng sinh một cách có trách nhiệm bằng cách luôn luôn sử dụng hết liều thuốc kháng sinh đã được kê đơn, và kiềm chế không chia sẻ hoặc sử dụng thuốc kháng sinh thừa, hay mua thuốc kháng sinh mà không có kê đơn của bác sỹ.
WHO cũng kêu gọi các chuyên gia chăm sóc y tế và nhà cung cấp dịch vụ y tế chịu trách nhiệm hoàn toàn trong việc kê đơn và cấp phát thuốc kháng sinh, đảm bảo rằng thuốc kháng sinh chỉ được cấp phát khi thực sự cần thiết. Bao gồm lựa chọn đúng loại thuốc kháng sinh, đúng liều và thời gian sử dụng phù hợp. Các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế cũng cần giáo dục bệnh nhân về sử dụng thuốc kháng sinh có trách nhiệm và tuân thủ vệ sinh tốt và thực hành phòng, chống nhiễm khuẩn.
Ngoài ra, các nhà hoạch định chính sách thuộc mọi lĩnh vực khác nhau phải từng bước xử lý tình trạng kháng kháng sinh tại Việt Nam bằng cách thực hiện kế hoạch hành động quốc gia chống kháng thuốc, thực thi các biện pháp điều tiết việc sử dụng thuốc ở người và trong lĩnh vực nông nghiệp và hoàn thiện các quy định về tiêu hủy và quản lý chất thải.
Tuần lễ nâng cao ý thức sử dụng thuốc kháng sinh tại Việt Nam có gì?
Trong Tuần lễ truyền thông về phòng, chống kháng thuốc (từ ngày 16 đến 22-11) Việt Nam đã xây dựng nhiều hoạt động để thúc đẩy sử dụng an toàn thuốc kháng sinh như Sở Y tế cùng với Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh của 63 tỉnh thành của Việt Nam sẽ tham dự một cuộc chạy tiếp sức toàn quốc để nâng cao nhận thức cho công chúng về sử dụng thuốc kháng sinh an toàn và có trách nhiệm. Trong dịp này, Việt Nam phát động chiến dịch 1 triệu cam kết của các cá nhân đưa ra cam kết cá nhân của mình về sử dụng thuốc kháng sinh hiệu quả hơn và giúp cứu loại thuốc thiết yếu này khỏi trở nên vô hiệu. Chiến dịch này có đỉnh điểm là một sự kiện quốc gia được tổ chức tại Hà Nội vào ngày 22 / 11 tại Cung Văn hóa.
Bộ Y tế cũng yêu cầu cán bộ y tế tuân thủ đúng các hướng dẫn chuyên môn và sử dụng kháng sinh trong điều trị hợp lý, an toàn. Người dân chỉ mua và sử dụng thuốc kháng sinh khi được bác sĩ khám bệnh, kê đơn; sử dụng kháng sinh theo đúng hướng dẫn của bác sĩ. Tương tự, trong trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, việc sử dụng kháng sinh cũng cần theo đúng hướng dẫn.
Hải Yến
