Dư luận đang đặt câu hỏi, không hiểu có những gì nằm phía sau quyết định của cơ quan điều tra - Công an TP. Hòa Bình liên quan đến vụ cháy và thiệt hại nhà Lang thuộc Bảo tàng không gian văn hóa Mường. Đã quá nửa năm, vụ án chưa được giải quyết mà đang được khép lại bằng một quyết định tạm dừng điều tra...
Quyết định tạm đình chỉ điều tra vụ án hình sự Vi phạm quy định về phòng cháy chữa cháy xảy ra ngày 24/11/2013 tại tổ 12 phường Thái Bình, TP. Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình của cơ quan cảnh sát điều tra - Công an TP. Hòa Bình vừa được đưa ra ngày 1/7/2014 gây những bất ngờ, bàng hoàng đối với không ít người quan tâm đến vụ án và tiếc thương cho di sản văn hóa dân tộc. Vụ cháy đã thiêu rụi phần mái, vách, làm hư hại hệ thống cột của ngôi nhà Lang hơn trăm tuổi trong khuôn viên Bảo tàng không gian văn hóa Mường, hủy hoại hơn 200 hiện vật quý giá được sưu tầm trong nhiều năm.
Vụ cháy nhà Lang liệu có rơi vào quên lãng?
Bắt đầu khởi tố vụ án từ ngày 1/11/2013, đến đầu tháng 2/2014, cơ quan điều tra thuộc Công an TP. Hòa Bình đã gia hạn điều tra lần thứ nhất, kéo dài đến ngày 1/5/2014. Nhưng đến đầu tháng 5, manh mối, đối tượng vẫn chưa được xác định, cơ quan điều tra tiếp tục gia hạn lần thứ hai. Và cho đến hết thời gian gia hạn này, tình cảnh chưa đi đến đâu của vụ án vẫn chưa được giải quyết, vụ án dường như vẫn... “giậm chân tại chỗ”.
Trong khi đó, thực tế là ngay từ sau khi vụ cháy nhà Lang xảy ra, các nhân viên Bảo tàng không gian văn hóa Mường và một số người dân trên địa bàn, những người chứng kiến vụ việc đã cung cấp cho cơ quan điều tra những thông tin, chứng cớ quan trọng nhằm xác định đối tượng, nguyên nhân gây ra vụ cháy. Nhưng có điều khá lạ lùng là những cung cấp này dường như không mấy được cơ quan điều tra quan tâm? Thậm chí, có những nội dung mà cơ quan điều tra đưa ra lại trái ngược hoàn toàn.
Như bản tường trình, lời khai và nhiều lần cho biết của các nhân viên bảo tàng là Đinh Thị Phú, Bùi Thị Diền, Bùi Văn Cường, Bùi Văn Thọ... thì vụ cháy nhà Lang xảy ra sẩm tối ngày 23/11/2013 khi chỉ có bốn người khách ở trên nhà Lang. Đáng chú ý là trước đó, khi chưa có gì xảy ra, nhân viên bảo tàng đem thức ăn lên nhà Lang thì đã thấy hai người phụ nữ ngồi bên bếp rồi. Và sau đó, khi xảy ra cháy, ngọn lửa bùng lên, liếm vào mái nhà Lang, nhân viên bảo tàng chạy lên còn phát hiện ở bếp có một đống củi được nhóm rất lộn xộn. Giữa hai khoảng thời gian chỉ ít phút này, trên nhà Lang chỉ có bốn người khách.
Các nhân viên bảo tàng cũng bức xúc về thái độ bất thường và vô trách nhiệm của nhóm bốn người khách trên, khi mà mọi người hô nhau chữa cháy, dập cầu dao, thì họ lại đánh xe bỏ đi. Và khi bị nhân viên hò nhau ngăn lại, hai chiếc xe của bốn người khách này lại lao đi rất nhanh, một chiếc thậm chí còn rú ga to, sẵn sàng lao tới phía trước khi bị nhân viên dang tay đứng chặn lại.
Nhưng đáng ngạc nhiên là theo cung cấp của cơ quan điều tra - Công an TP. Hòa Bình cho báo chí thời gian qua thì nhóm bốn người khách này gồm ông Vũ Hồng Ký, Trần Quang Hòa và bà Lê Thị Nhài, Phạm Thị Ngọc, lại chỉ đánh xe khỏi khu vực bị cháy để tránh cho xe bị ảnh hưởng và họ còn vừa chạy đi báo công an về vụ cháy, vừa chạy lên tham gia chữa cháy. Trong khi đó, theo ông Trần Duy Từ - Tổ trưởng tổ dân phố thì khi ông và một số người dân chạy lên tham gia chữa cháy, không có người nào trong số bốn người khách ở đó. Kể cả sau khi đám cháy được dập tắt, công an phường Thái Bình lấy lời khai của nhân viên bảo tàng và người dân thì những người khách này cũng không có mặt.
Những trái ngược này trong thời gian qua được nhiều báo chí phản ánh khá rõ ràng và đặt vấn đề cần thiết phải có đối chứng một cách nghiêm túc, minh bạch. Nhưng không hiểu đề xuất của công luận và nguyện vọng chính đáng của bảo tàng đã được lưu tâm ở mức nào?
Họa sĩ Vũ Đức Hiếu - Giám đốc Bảo tàng không gian văn hóa Mường cho biết, bức xúc trước cách làm việc của cơ quan điều tra, trong đó có việc không hề chủ động thông báo về những kết quả điều tra với bảo tàng với tư cách là bên bị hại, cũng như việc kéo dài quá lâu vụ án, trong những tháng qua, bảo tàng đã nhiều lần gửi kiến nghị đến các cơ quan Tỉnh ủy, UBND, Hội đồng nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh và TP. Hòa Bình đề nghị sát sao chỉ đạo giải quyết vụ án. Bảo tàng cũng khẩn thiết gửi kiến nghị tới đoàn đại biểu Quốc hội, công an tỉnh, cùng với Ban Nội chính Trung ương và Thanh tra Bộ Công an. Kiến nghị gửi Thanh tra Bộ nêu rõ nghi vấn về sự chậm trễ của cơ quan điều tra và đề nghị Thanh tra Bộ sớm có hoạt động thanh tra vụ án của cơ quan cảnh sát điều tra để làm sáng tỏ những nghi vấn, qua đó đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho Bảo tàng không gian văn hóa Mường.
Nhưng quyết định tạm đình chỉ điều tra vụ án mà phía công an TP. Hòa Bình đưa ra thật đáng thất vọng và gây thêm nghi vấn!
Nhìn lại tiến trình giải quyết vụ án, Luật sư Trương Anh Tú - Văn phòng luật sư Trương Anh Tú - Đoàn luật sư Hà Nội nhận xét, với việc xác định, công bố danh tính bốn người khách tự ý nhóm lửa tại nhà Lang dẫn đến xảy ra đám cháy, vụ án hoàn toàn có cơ sở để khởi tố bị can, nhưng dường như cơ quan điều tra lại “lướt qua” những chứng cớ quan trọng mà nhân viên bảo tàng cung cấp. Luật sư Trương Anh Tú cho rằng, Bảo tàng không gian văn hóa Mường có thể tiếp tục đề xuất việc thanh tra, đề nghị điều tra vụ án lên các cấp cao hơn cơ quan công an TP. Hòa Bình.
Bài và ảnh: Hoàng Thi
