Ngày 19/6, tại Hà Nội, Bộ Y tế và Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam đã tổ chức hội nghị xin ý kiến đối với dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế. Sau 3 năm thực hiện chính sách Bảo hiểm y tế (BHYT), người dân đã nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của BHYT đối với mình. Để “phủ sóng” BHYT và người dân hào hứng tham gia bảo hiểm không thể tách rời chính quyền địa phương. Bởi người dân nhiệt tình tham gia BHYT cũng là một cách để nâng cao vai trò, trách nhiệm của y tế cơ sở qua đó giảm tải cho tuyến trên.
BHYT giúp phân luồng bệnh nhân
Bà Tống Thị Song Hương, Vụ trưởng Vụ BHYT - Bộ Y tế cho biết, kết quả 3 năm triển khai thực hiện Luật BHYT là việc mở rộng phạm vi bao phủ BHYT ngày càng mở rộng. Nếu như năm 2010, tổng số người tham gia BHYT là khoảng 52 triệu người, trong đó đối tượng tham gia tự nguyện là hơn 4 nghìn người, đến năm 2012 số người tham gia BHYT khoảng 60 triệu người, trong đó đối tượng tham gia tự nguyện là hơn 5 nghìn người…Đối với người tham gia BHYT, việc tiếp cận cơ sở y tế thuận lợi, tiếp cận các dịch vụ y tế có chất lượng và thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm y tế khi khám chữa bệnh là một trong những chỉ số cơ bản cho thấy sự hấp dẫn của chính sách BHYT. Trong những năm gần đây, số lượt người có thẻ BHYT đi khám chữa bệnh tăng nhanh về cả số lượng và tần suất tại tất cả các tuyến y tế. Năm 2012, ước tính có 121 triệu lượt người có thẻ BHYT đi khám chữa bệnh, tăng gần 2,6 triệu lượt so với năm 2011. Tuy nhiên, việc thực thi BHYT vẫn còn một số bất cập như, số người tham gia BHYT còn thấp, đa số người tham gia BHYT là người mắc bệnh mạn tính hoặc có bệnh phải điều trị. Việc phân chia 25 nhóm đối tượng như hiện nay dẫn đến tình trạng trùng lặp thẻ BHYT, một người có thể có nhiều thẻ, chất lượng KCB, thủ tục hành chính, phân tuyến kỹ thuật chưa phù hợp. Việc quản lý và sử dụng Quỹ BHYT chưa thống nhất… Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho rằng, Luật BHYT hiện hành quy định thanh toán trong bệnh nhân vượt tuyến là một trong những nguyên nhân dẫn tới tình trạng quá tải ở tuyến trên, vì thế cần bổ sung, sửa đổi về mức hưởng trong trường hợp này… Xuất phát từ thực tiễn đó, Bộ Y tế đề xuất 16/52 nội dung cần sửa đổi, bổ sung Luật BHYT, trong đó tập trung vào những vấn đề chính như trách nhiệm quản lý nhà nước trong BHYT, về phân chia đối tượng tham gia BHYT; mức đóng, trách nhiệm, phương thức đóng BHYT, cấp thẻ, thời hạn thẻ BHYT, quyền lợi và mức hưởng BHYT. Vấn đề thanh toán chi phí KCB BHYT, xử lý vi phạm… nhằm mục đích tăng tỷ lệ người dân tham gia BHYT để đảm bảo lộ trình BHYT toàn dân. Nguyên tắc là tăng quyền lợi tối đa, hạn chế thấp nhất sự chi trả từ tiền túi của người bệnh. Đồng thời tăng cường chất lượng dịch vụ y tế để người dân được công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế.
 Khám chữa bệnh BHYT tại trạm y tế xã của tỉnh Thái Bình. |
Chính quyền địa phương với chính sách BHYT
Theo nhận định, qua quá trình thực hiện Luật chưa quy định rõ vai trò quản lý nhà nước của UBND các cấp, đặc biệt là vấn đề phân cấp quản lý và sử dụng Quỹ. Theo đó, Bộ Y tế đề xuất 2 phương án: Phương án 1, phân cấp quản lý quỹ cho địa phương trích một phần kết dư cho các địa phương theo tỷ lệ hợp lý. Phương án 2, không phân cấp quản lý cho địa phương, không trích phần kết dư cho địa phương. Với phương án 1, địa phương được phân cấp quản lý 90% số thu BHYT và chủ động trong việc tổ chức thu, đóng, thanh toán bổ sung, điều tiết phần vượt trần, vượt quỹ trong KCB tại địa phương và phần quỹ này sẽ do BHXH tỉnh quản lý, còn 10% quỹ KCB sẽ chuyển về BHXH Việt Nam. Theo bà Tống Thị Song Hương, với phương án 1 sẽ tăng cường trách nhiệm của địa phương trong việc tuyên truyền thu BHYT đảm bảo quyền lợi của người bệnh có thẻ BHYT và quyền lợi của cơ sở y tế. Đồng thời khuyến khích kịp thời các cơ sở y tế, các địa phương sử dụng Quỹ BHYT an toàn, minh bạch, bảo đảm cân đối quỹ BHYT. Điều này phù hợp với Nghị quyết số 21 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012 - 2020. Đồng quan điểm này, ông Trần Nga, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Hà Nam cho rằng, nên phân cấp quản lý càng triệt để càng tốt để quản lý quỹ BHYT được tốt và trích lại tỷ lệ thích hợp cho địa phương. Bên cạnh đó, để đảm bảo tính khách quan, minh bạch trong sử dụng thuốc, dịch vụ y tế, sử dụng quỹ BHYT, Bộ Y tế đề xuất thành lập Hội đồng Tư vấn chính sách BHYT để tư vấn những vấn đề liên quan đến chính sách BHYT. Hội đồng có chức năng: đánh giá, tư vấn cho ngành y tế quyết định những vấn đề liên quan đến BHYT: Giá DVYT ứng dụng kỹ thuật mới, thuốc mới, tài chính chuyên môn y tế, sử dụng nguồn lực... Hội đồng do Bộ trưởng Bộ Y tế quyết định. Trong đó, thành phần gồm các chuyên gia đầu ngành về kinh tế, tài chính y tế, đại diện tổ chức người lao động… Phương án 2 là thành lập Cơ quan giám định bảo hiểm y tế độc lập, có nhiệm vụ: đánh giá chi phí và chất lượng chuyên môn, tính phù hợp của việc cung ứng dịch vụ y tế cho người bệnh; thẩm định chi phí KCB BHYT; kiểm tra gian lận trong quản lý và sử dụng quỹ BHYT… Liên quan đến vấn đề này, đại diện Sở Y tế Ninh Bình cho rằng, nên có hội đồng tổ chức đánh giá thẩm định BHYT để thẩm định những vướng mắc, sửa đổi cơ chế.
Trong quá trình thực hiện, cùng với việc hoàn thiện các chính sách, pháp luật về BHYT, việc các cơ sở y tế tiếp tục triển khai các giải pháp nâng cao chất lượng KCB, cải cách thủ tục hành chính, quy trình khám chữa bệnh, thực hiện quy tắc ứng xử, thực hành các kỹ năng, chuẩn mực chuyên môn,... sẽ là một trong những nền tảng để đạt mục tiêu bao phủ BHYT trên cả 3 phương diện về tỷ lệ dân số tham gia BHYT, phạm vi dịch vụ y tế được thụ hưởng và giảm chi trả từ tiền túi của người sử dụng dịch vụ y tế; đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHYT, góp phần tạo nguồn tài chính ổn định cho công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân theo hướng công bằng, hiệu quả, chất lượng và phát triển bền vững.
Nguyễn Quang