Năm 2013 sắp khép lại, đây thực sự là khoảng thời gian buồn của thị trường bất động sản Việt Nam. Hàng loạt những doanh nghiệp đã phá sản, không ít chủ dự án bất động sản bỏ trốn hoặc bị bắt. Với tình trạng thị trường đóng băng như hiện nay, chưa biết đến bao giờ các dự án bất động sản đang dang dở mới có thể khởi động trở lại trong khi thiệt thòi lớn nhất thuộc về những khách hàng. Sau cơn bạo bệnh của thị trường bất động sản, đây sẽ là những bài học rất cần thiết để người dân sáng suốt, thận trọng hơn khi mua bán, giao dịch bất động sản. Trong thời gian qua, rất nhiều khách hàng góp vốn mua nhà của không ít dự án đã bị đóng băng, om tiền mà nhà không được giao. Tại dự án làng BIDV do Công ty TNHH MTV 508 có trụ sở tại Quảng Ninh làm chủ đầu tư, thời điểm bất động sản nổi sóng, những khách hàng này đã làm hợp đồng góp vốn với nhà đầu tư thứ cấp là Công ty Tân Hoàng Việt để hy vọng mua được nhà từ dự án này. Đến nay, dự án không được thực thi và việc tìm những người có trách nhiệm của Tân Hoàng Việt cũng như bóng chim tăm cá. Người dân thì đi tìm, rồi nghe hứa nhưng chẳng có tín hiệu nào tốt đẹp. Mong muốn của không ít người dân khi tham gia góp vốn bây giờ là mong lấy lại được tiền. Trên thực tế, các vụ tranh chấp giữa chủ đầu tư và khách hàng vì dự án chậm tiến độ, sai phạm trong hợp đồng góp vốn, chiếm dụng vốn khi thu tiền không triển khai xây dựng... đã xảy ra từ cách đây nhiều năm, nhưng chưa bao giờ lại nở rộ và trở nên ầm ĩ như thời gian vừa qua. Vụ trốn biệt tích của chủ dự án Tricon Tower chưa lắng xuống thì tiếp đến vụ chủ đầu tư của chung cư B5 Cầu Diễn bị bắt. Những khách hàng đã ký kết hợp đồng với Công ty Tân Hoàng Việt rõ ràng không mong muốn một kết cục như trên bởi khi đó, mục tiêu lấy lại tiền của họ sẽ càng xa vời. Thực tế, hình thức mua nhà trên giấy đã tồn tại ở nước ta nhiều năm và không hẳn đây là hình thức chỉ toàn chứa đựng những yếu tố rủi ro; nếu có cơ chế giám sát hiệu quả, hình thức này sẽ đem lại lợi ích cho cả khách hàng và chủ đầu tư bởi hầu hết người dân không phải ai cũng có ngay một khoản tiền lớn để mua căn hộ đã sẵn có.
Mới đây, dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản mới đã có thêm những nội dung rất quan trọng để có thể giúp người mua nhà yên tâm hơn, đó là các dự án bất động sản chỉ được phép ký hợp đồng bán, cho thuê, cho thuê mua bất động sản hình thành trong tương lai khi đã có bảo lãnh của tổ chức tài chính hoặc ngân hàng về việc sẽ thực hiện nghĩa vụ thay cho chủ đầu tư nếu chủ đầu tư không thực hiện nghĩa vụ của mình. Đồng tình với giải pháp này, không ít ý kiến chuyên gia kinh tế nhấn mạnh cần chú trọng đến hình thức để một bên thứ ba đứng vai trò trung gian, giám sát như ngân hàng, nó sẽ giúp cho người tiêu dùng yên tâm với dòng tiền của mình.
Rõ ràng, thị trường bất động sản xuống dốc sau một thời gian phát triển quá nóng và thiếu bàn tay quản lý đủ hiệu quả đã để lại những tổn thất rất lớn cho nền kinh tế mà hậu quả là không ít người dân đang phải gồng mình gánh chịu trực tiếp hệ quả này. Trong cuộc chiến đòi tiền, đòi nhà, dù thắng hay thua, phần thiệt họ đã phải nhận vào mình. Đây chính là bài toán mà các cơ quan chức năng phải tìm cách hóa giải để hướng đến một thị trường bất động sản đủ an toàn cho cả nền kinh tế và nhu cầu thiết thực của người dân.
Phạm Mạnh