Nhiều người cho rằng giới nghệ sĩ nói chung và làng showbiz nói riêng thường coi trọng và đề cao cái “tôi” cá nhân như là một “động lực” tối quan trọng làm nên nghệ hiệu của mỗi người. Bởi lẽ nếu tác phẩm nghệ thuật và người nghệ sĩ không có cái tôi riêng của mình thì khác nào chỉ là người hát bè của dàn đồng ca nghệ thuật.
Cái “tôi” rất cần cho nghệ thuật, nhưng…
Bất kỳ ai khi thưởng lãm một tác phẩm nghệ thuật, dù đấy là văn chương, hội họa, âm nhạc hay sân khấu... thường quan tâm đến cái “tôi” của người nghệ sĩ ẩn giấu bên trong mỗi tác phẩm ấy. Nhưng xem ra điều này chỉ là chuyện của ngày xưa. Còn bây giờ, thời thế đã đổi khác nên cái “tôi” của người nghệ sĩ vì thế cũng “đổi màu” cho hợp mốt.
 Ca sĩ Thu Minh. |
Chẳng hạn, không ít người sẵn sàng lên các trang mạng xã hội hay viết blog cá nhân để bới móc những chuyện đời tư nhạy cảm như chuyện bí mật của nghề diễn, tiền catsê, chuyện gia đình, tình duyên, chuyển giới... như là cách vừa để khẳng định cái tôi cá nhân của mình trước công chúng, vừa nhằm hạ gục đối thủ cạnh tranh.
Những phát ngôn gây shock đại loại như: “Tình tay ba thì đã sao?”, “Chân dài - Đại gia chẳng ảnh hưởng đến ai”, “Diễn mà tiền ít chẳng thà đắp chăn ngủ còn hơn”... âu cũng là một cách bày tỏ để khẳng định cái “tôi”. Thế nhưng tiếc thay, không ít người, nhất là các nghệ sĩ trẻ còn thiếu kinh nghiệm cuộc sống và chưa hẳn đã có tài năng nghệ thuật như họ tự huyễn hoặc nhưng vì quá nóng vội, muốn nổi tiếng nhanh nên đã bắt chước các chiêu trò “đi tắt đón đầu” kiểu như vậy.
Còn thể hiện cái “tôi” theo kiểu tự tiết lộ số đo ba vòng “chuẩn không cần chỉnh” trước khi “tham chiến” làng showbiz, đại loại vòng một trên dưới 80, vòng hai trên dưới 60 và tất nhiên là vòng ba phải là trên dưới 90 như một số chân dài mới đây thì quả thật như Đại thi hào Nguyễn Du đã nói: “Nghĩ đà bưng kín miệng bình/ Nào ai có khảo mà mình lại xưng…” (Truyện Kiều). Tức là những cái cần phải che kín, giấu đi trước đám đông, nhất là đối với phụ nữ Á Đông, thì lại nói toạc ra, cứ như là cái của người khác, cốt để khoe mình. Quảng cáo rượu kiểu Hà Hồ hay Mai Phương Thúy đều thuộc lĩnh vực mà luật pháp và các quy định của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đều nghiêm cấm, chắc chắn là họ đều biết. Thi thoảng, ở đâu đó lại thấy bùng lên một vài vụ việc của làng showbiz tương tự kiểu như vậy khiến cư dân mạng lại phải mỏi tay lướt web.
Cái “tôi” rất cần cho nghệ thuật, nhưng dù cần đến đâu cũng có giới hạn. Để trở thành một nghệ sĩ lớn, trước hết phải là một công dân gương mẫu và phải có tài năng nghệ thuật, các nghệ sĩ của chúng ta chắc chắn hiểu quá rõ điều ấy. Nhưng tại sao họ vẫn biểu hiện cái “tôi” một cách quá đà như vậy? Có ý kiến cho rằng, các nghệ sĩ còn quá trẻ, thường vô tình hay cố ý “nhầm lẫn” giữa cái “tôi” trong tác phẩm nghệ thuật với cái “tôi” trong sinh hoạt đời thường. Điều này đúng, nhưng xem ra chưa đủ. Bởi lẽ những nghệ sĩ, hoa hậu như Hà Hồ, Mai Phương Thúy, Minh Hằng, Thu Minh... làm sao lại có thể gọi là “quá trẻ” được và làm sao họ không thể phân biệt cái “tôi” trong nghệ thuật và cái “tôi” cá nhân đời thường được.
Khi cái “tôi” bị phung phí
Các thế hệ nghệ sĩ đàn anh, đàn chị trước đây rất biết tiết chế cái “tôi” cá nhân trong sinh hoạt đời thường, nhưng họ lại rất giàu cái “tôi” trong hoạt động nghệ thuật như các NSND Trung Kiên, Trần Hiếu, Quý Dương, Thu Hiền, Lê Dung, Quang Thọ, Doãn Tần... Còn lớp nghệ sĩ trẻ hôm nay thì dường như hoàn toàn làm ngược lại. Nhiều người đổ tại nền kinh tế thị trường đã làm tha hóa nhân cách của họ. Thế nhưng có không ít người cũng sống trong môi trường của nền kinh tế ấy lại vẫn giữ được cái “tôi” vừa đúng chuẩn mực đạo đức, hợp với truyền thống văn hóa của người Việt, lại vừa tuân thủ pháp luật, mà những tác phẩm nghệ thuật của họ vẫn đầy ắp cá tính sáng tạo, mang dấu ấn cá nhân rất rõ nét. Chẳng hạn như các NSƯT Việt Hoàn, Khánh Hòa, Mai Hoa, các ca sĩ Đăng Dương, Trọng Tấn, Anh Thơ, Lan Anh, Khánh Linh, Tân Nhàn, Ngọc Khuê... rất ít khi thấy họ biểu hiện cái “tôi” trong sinh hoạt đời thường một cách tùy tiện và quá lố, nhưng gương mặt, giọng ca của họ vẫn đầy cá tính, mang đậm cái tôi nghệ sĩ trong hoạt động nghệ thuật.
Có lẽ một bộ phận giới nghệ sĩ trẻ hôm nay kiếm tiền quá dễ, đã giàu lại muốn giàu thêm, thời gian thừa mứa, nhưng tài năng lại chưa đủ sức hút đối với công chúng. Thế là họ tìm cách thu hút sự chú ý bằng những cách rất “khác người”, những mong qua đó có thể tạo nên nghệ hiệu một sớm một chiều. Họ đâu biết bao giờ scandal cũng có hai mặt. Không ít bạn trẻ tưởng đấy là thật, là hay, là cách tốt nhất để bộc lộ cái “tôi” nghệ sĩ của mình nhằm tạo nghệ hiệu. Nào ngờ, sau hàng loạt sự việc gây ầm ĩ dư luận như vậy, tài năng nghệ thuật, nghệ hiệu chẳng thấy đâu mà chỉ thấy công chúng không tiếc tay ném đá.
Minh chứng là sau các “khoe hàng” gần đây như trường hợp các hoa hậu Diễm Hương, Mai Phương Thúy, Thùy Dung và các kiều nữ như: Hà Hồ, Midu, Trà Ngọc Hằng, Ngọc Trinh, Elly Trần, Hà Anh, Minh Hằng..., các hoa hậu, ca sĩ, người mẫu, diễn viên này chẳng có thêm những thành công nào trên sàn diễn. Hà Hồ sau sự kiện quảng cáo rượu và trưng đủ số đo ba vòng “cực chất” chẳng thấy trở lại ghế nóng Giọng hát Việt, cũng chẳng thấy hát hay hơn, thậm chí còn bị hụt hơi vì “ăn nhiều đá” quá. Còn Mai Phương Thúy, không biết sau cuộc tạo dáng với áo dài Việt Nam, gần đây lại đến quảng cáo rượu, có nâng thêm tầm hoa hậu lên chút nào hay hình ảnh của cô gái có cái răng khểnh này ngày mỗi nhạt nhòa đi trong lòng công chúng. Còn hoa hậu Thùy Dung, đã lâu lắm rồi, công chúng chẳng thấy làm điều gì có ích cho nghệ thuật và cộng đồng, mà chỉ thấy cô nàng Đà thành này lặn một hơi không sủi tăm.
Khi lòng đam mê, tài năng nghệ thuật và sức lực của người nghệ sĩ đã ném hết vào các chiêu trò trong đời thường thì còn đâu mà dành cho nghệ thuật nữa!?
Song Lê