Vô kinh là trường hợp người phụ nữ đã hoặc đang ở tuổi có khả năng sinh sản nhưng lại không có kinh nguyệt hàng tháng như các phụ nữ khác. Bình thường, tuổi bắt đầu có kinh ở các bé gái trung bình từ 13 đến 16 tuổi. Ở một số em có thể sớm hơn (10-12 tuổi), có trường hợp lại muộn hơn (17-19 tuổi). Trong đời người phụ nữ, kinh nguyệt tồn tại khoảng 35 đến 40 năm và thường kết thúc không còn kinh nữa ở tuổi 45-50 hoặc hơn một chút, lúc đó không gọi là “vô kinh” mà là “mãn kinh”.
Vô kinh còn được chia ra 2 loại: “vô kinh giả” và “vô kinh thật”.
Vô kinh giả khi người phụ nữ thực sự vẫn có kinh hàng tháng nhưng máu kinh không chảy được ra ngoài (để biết là có kinh) mà lại đọng ở bên trong do khuyết tật ở bộ máy sinh dục như không có âm đạo, màng trinh bị bịt kín.
Vô kinh thật là những trường hợp bộ máy sinh dục của người phụ nữ bên ngoài cấu tạo gần như bình thường như mọi phụ nữ khác nhưng từ tuổi dậy thì đến lúc trưởng thành chưa bao giờ thấy kinh.
Với những dấu hiệu mô tả trên đây, nhận biết một trường hợp vô kinh không khó, nhiều khi chưa cần đến sự thăm khám của thầy thuốc. Tuy vậy vô kinh đó là do nguyên nhân gì thì đôi khi ngay cả thầy thuốc chuyên khoa cũng không phải dễ dàng tìm ra được.
 Tư vấn sức khỏe sinh sản vị thành niên tại phường Hòa Thuận Đông (TP. Đà Nẵng). Ảnh: Anh Đức |
Các nguyên nhân thường gặp
Vô kinh do tình trạng toàn thân:
- Có thể gặp vô kinh ở người quá gầy yếu do suy dinh dưỡng, do thiếu máu, nhiễm độc, có bệnh gan, bệnh thận mạn tính…
- Có người bị vô kinh sau khi phải dùng dài ngày các thuốc an thần, thuốc chuyển hóa hoặc thuốc chống ung thư.
- Vô kinh có thể xuất hiện khi có những biến động về tâm thần quá mức như vui, buồn, tang tóc, sợ hãi, vất vả, thay đổi môi trường sống…
Vô kinh do rối loạn hoạt động nội tiết:
- Do vùng chỉ huy nội tiết ở trên não bị suy thoái, hoặc do tăng hoạt động quá mức toàn bộ hệ thống hay từng bộ phận làm ảnh hưởng đến các hoạt động của các bộ phận khác trong hệ thống đó.
- Do các rối loạn của các tuyến nội tiết khác trong cơ thể như tuyến thượng thận, tuyến giáp trạng…
Vô kinh do bất thường, dị tật, khuyết tật của cơ thể hoặc của bộ phận sinh dục, đặc biệt ở buồng trứng, tử cung:
- Có thể do người phụ nữ bị rối loạn di truyền về thể nhiễm sắc khiến cơ thể nói chung, đặc biệt bộ phận sinh dục không phát triển.
- Người mang dị tật bẩm sinh không có buồng trứng, không có tử cung. Có khi tuy có buồng trứng, có tử cung nhưng lại không có âm đạo hoặc do màng trinh bịt kín âm đạo gây nên tình trạng “vô kinh giả”.
- Những trường hợp người phụ nữ do bệnh tật hay tai biến của chửa đẻ gây tổn thương ở não hoặc phải cắt bỏ tử cung, buồng trứng sẽ bị vô kinh sau mổ.
- Những bệnh ở ngay tử cung, đặc biệt bệnh lao tử cung, những trường hợp phải nạo, hút nhiều lần khiến mất hết niêm mạc tử cung hoặc làm cho tử cung bị dính sẽ đưa đến thiểu kinh (kinh ít) hoặc vô kinh.
Mặc dù vô kinh không phải là một bệnh, cũng không phải là một triệu chứng nhưng nó luôn gây ra một sự lo lắng và quan tâm, thậm chí nó có thể là vấn đề khá căng thẳng đối với hầu hết các phụ nữ. Hầu hết phụ nữ muốn biết lý do tại sao kinh nguyệt của họ lại không xuất hiện để có thể điều trị thích hợp.
 Tập thể dục đều đặn mỗi ngày để khắc phục nguy cơ vô kinh. Ảnh: TL |
Ðiều trị vô kinh có khó?
Để điều trị vô kinh hiệu quả, điều quan trọng là các chị em cần phải biết những nguyên nhân chính gây nên vô kinh... Đối với các nguyên nhân đơn giản gây nên vô kinh, một vài thay đổi về lối sống và áp dụng các biện pháp để điều trị vô kinh tại nhà có thể góp phần điều trị căn bệnh này hiệu quả.
Một trong những biện pháp khắc phục vô kinh tại nhà là chị em nên duy trì một lối sống lành mạnh vì điều này có ảnh hưởng lớn đến chu kỳ kinh nguyệt.
- Tập thể dục đều đặn và vừa sức mỗi ngày. Những phụ nữ không hoạt động thể chất hoặc hoạt động thể chất quá nhiều cũng thường có nguy cơ bị vô kinh.
- Thực hiện thay đổi chế độ ăn uống để đảm bảo số lượng calo được tiêu thụ mỗi ngày từ tất cả các nhóm thực phẩm thiết yếu.
- Biết cân bằng và dung hòa giữa công việc và gia đình, nghỉ ngơi và giải trí.
- Nếu cần thiết, chị em cũng có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về các biện pháp khắc phục tại nhà mà bạn đang sử dụng hoặc đề nghị bác sĩ kiểm tra hoặc cho dùng thuốc hỗ trợ.
Bác sĩ Phó Đức Nhuận