Lợi dụng tâm lý ngày Tết, không ít người dân tham gia giao thông với ý thức kém khiến các lực lượng chức năng mặc dù ra quân xử lý nghiêm nhưng vẫn không xuể. Việc nhiều thanh niên đua xe, lạng lách, đánh võng trên đường, nhiều người dân không đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông, nhất là ở các vùng nông thôn, đường liên thôn, liên huyện khiến tình hình trật tự giao thông càng trở nên phức tạp. Không những thế, tình trạng xe khách tranh thủ nhồi nhét khách dịp Tết, xe tải chở hàng quá tải, thường xuyên phóng nhanh, vượt ẩu, lấn làn, lấn đường bất chấp nguy hiểm luôn rình rập và thảm họa TNGT kinh hoàng có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Chỉ đơn cử ngay trong ngày 15/2, tức ngày 6 Tết, Phòng CSGT Công an Quảng Bình đã phát hiện và xử lý gần 300 trường hợp vi phạm. Các phương tiện vi phạm chủ yếu là ôtô khách chạy tuyến Bắc - Nam với các lỗi vi phạm như chở quá số người và chạy quá tốc độ qui định, tranh giành khách...
Ngoài ra, một bộ phận thanh niên học sinh, sinh viên cũng là đối tượng vi phạm trật tự an toàn giao thông đáng kể. Tại Hà Nội, theo thống kê, có khoảng 20% đối tượng vi phạm giao thông là học sinh. Tình trạng vi phạm an toàn giao thông đường bộ trong học sinh, sinh viên đang có chiều hướng gia tăng, các lỗi vi phạm chủ yếu là dừng đỗ xe dưới lòng đường; đi xe đạp dàn hàng ba, hàng bốn hay đi xe máy, thậm chí kẹp ba, kẹp bốn, lạng lách, đánh võng...
Mỗi năm, lực lượng CSGT toàn quốc xử lý hàng trăm nghìn trường hợp vi phạm trật tự ATGT trong mỗi dịp Tết. Để giảm thiểu TNGT, ùn tắc giao thông, việc thay đổi ý thức, hành vi của người tham gia giao thông là yếu tố cốt lõi. Tuy nhiên, việc này không dễ bởi vì tất cả đều xuất phát từ sự thiếu ý thức văn hóa giao thông, thậm chí coi thường pháp luật, cố tình vi phạm, ngay cả khi các đối tượng vi phạm đã được tuyên truyền và hình dung; hầu hết đều hiểu rõ hậu quả khôn lường nếu TNGT xảy ra.
Theo ông Nguyễn Hoàng Hiệp - PCT UBATGT Quốc gia, thống kê của UBATGT Quốc gia năm 2012 thì 85% số vụ vi phạm về giao thông vẫn là do ý thức người tham gia giao thông.
Mặc dù nhiều năm qua, toàn xã hội, toàn bộ hệ thống chính trị đã vào cuộc một cách quyết liệt, tình hình TNGT có được cải thiện hơn. Tuy nhiên, sự cải thiện này cũng mới chỉ được đánh giá bước đầu và còn thiếu bền vững nếu không có sự quyết liệt hơn nữa, đặc biệt là sự đồng lòng của mọi người dân. Những vụ tai nạn thương tâm trong dịp Tết vừa qua, các lỗi dẫn đến TNGT đều bắt nguồn từ việc người điều khiển phương tiện giao thông uống rượu, bia, không làm chủ tốc độ, lấn đường dẫn đến tai nạn… Những con số trên cho thấy, để thay đổi hành vi của người dân khi tham gia giao thông là một thách thức rất lớn đối với các cơ quan chức năng hiện nay.
Minh Hạnh