Thống kê của Ủy ban ATGT Quốc gia, trong 5 tháng đầu năm, cả nước đã xảy ra hơn 12.000 vụ TNGT, làm chết 4.163 người, bị thương 12.171 người. So với cùng kỳ năm 2012, giảm về số vụ tai nạn nhưng lại tăng về số người chết (28 người). Riêng tháng 5 có 2.409 vụ, làm chết 799 người, bị thương 2.480 người. So với tháng 4/2013, tăng 335 vụ, tăng 54 người chết và tăng 590 người bị thương. Trong tháng 5 đã xảy ra 7 vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng làm 32 người chết và 29 người bị thương. Điều cần lưu ý, trong tháng 5 này, có những vụ TNGT rất nghiêm trọng đã xảy ra. Điển hình là các vụ “xe điên” gây náo loạn đường phố và những tai nạn thương tâm cần phải lên án và truy tố trước pháp luật.
Xe điên và người “bắn” lên mái nhà
Vụ TNGT nghiêm trọng xảy ra chiều ngày 26/5 trên địa bàn huyện Phúc Thọ, Hà Nội đã làm “choáng váng” nhiều nhân chứng. Theo một số nhân chứng, khi người đàn ông đang điều khiển xe máy chở người phụ nữ và 1 cháu nhỏ thì có chiếc xe ôtô Toyota Fortuner màu đen mang BSK: 29A- 168.78 chạy rất nhanh theo hướng thị xã Sơn Tây – Trung tâm Hà Nội, theo chiều ngược lại, bất ngờ đâm thẳng vào xe máy. Cú đâm ở tốc độ cao gây ra sức bật mạnh khủng khiếp khiến người phụ nữ khoảng 45 tuổi “bay” lên mái nhà cao khoảng 4m, còn cháu trai (6 tuổi) và người lái xe máy văng khá xa, tất cả đều tử vong ngay tại chỗ. Sau khi gây tai nạn, chiếc xe tiếp tục đâm gãy 1 cột đèn, 2 cột điện bằng bê tông rồi tiếp tục đâm vào gốc cây sau đó lật nhào chổng 4 bánh lên trời, xe hư hỏng nặng.
Trước đó ít ngày, cũng là 1 “xe điên” ở Lâm Đồng gây tai nạn nghiêm trọng. Một quan chức trong ngành nông nghiệp của tỉnh này đã lái xe trong tình trạng người có hơi men đâm thẳng vào 3 xe máy đang chạy trên đường. Hậu quả: 1 nạn nhân tử vong ngay tại chỗ, 2 trường hợp khác được đưa vào cấp cứu tại bệnh viện trong tình trạng nguy kịch. Theo tin từ Công an TP. Đà Lạt, trước khi lái xe, vị quan chức này đã sử dụng rượu, bia. Tuy nhiên, nồng độ cồn khi gây tai nạn của lái xe vẫn chưa được cung cấp...
 Cần có chế tài nghiêm khắc xử lý lái xe gây tai nạn kinh hoàng. Ảnh: Hoàng Hải |
Vì sao có nạn “xe điên”?
Mặc cho hàng loạt chiến dịch ATGT được các ngành, các cấp đặt ra, TNGT vẫn đang là vấn nạn với nhiều cái chết thương tâm, nhức nhối. Vấn đề bức xúc được nhiều người cho là bởi quy trình đào tạo lái xe và cấp phép lưu hành cho các phương tiện giao thông hiện nay. Có hay không chuyện “trục lợi” để hàng vạn phương tiện không đủ điều kiện an toàn vẫn tham gia giao thông, hàng vạn người không đủ điều kiện để điều khiển phương tiện vẫn được cấp giấy phép? Câu hỏi này không quá khó, công luận đã nhiều lần lên tiếng về vấn đề này. Hoàn toàn có thể đặt vấn đề về trách nhiệm với không ít người làm công tác đào tạo lái xe, cấp phép cho các phương tiện tham gia giao thông. Khi những người có trách nhiệm không ý thức hoặc vô cảm thì chính những người sử dụng phương tiện cũng phải “chịu trận”, còn với người tham gia giao thông, tai họa có thể ập xuống bất cứ lúc nào. Trong các trường đào tạo cấp bằng lái đều có môn đạo đức người lái xe là môn học bắt buộc nhưng nếu ai đã từng trải qua các lớp lái xe, môn này học kiểu đối phó và rất hình thức: thầy đọc, trò chép. Nếu buổi đó không đi học được, nhờ người chép hộ. Nộp bài và xong! Chính kiểu học này phải chăng là nguyên nhân đạo đức người ngồi sau vô lăng tụt dốc thảm hại. Minh chứng là CSGT phải đu người trên nắp capo; uống rượu, bia vẫn cầm lái... và tai nạn vẫn diễn ra?
Tai nạn thương tâm, xử phạt lại quá nhẹ?
Trả lời câu hỏi, vì sao có những vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng gây chết người nhưng việc khởi tố vụ án lại quá ít? Một đại diện của Phòng CSGT Công an Hà Nội cho biết, có những nguyên nhân gây TNGT do chính nạn nhân gây ra nên cũng không thể khởi tố vụ án, khởi tố bị can để đưa ra xét xử được. Ví dụ, vụ hai xe khách đâm nhau khiến 12 người chết và 60 người bị thương ở Khánh Hòa vừa qua cũng không khởi tố vụ án, khởi tố bị can do lái xe gây tai nạn đã chết. Bên cạnh đó, có vụ TNGT cũng do lỗi của nạn nhân nhưng sau đó hai bên tự thỏa thuận bồi thường dân sự. Nạn nhân hoặc gia đình người bị hại không đề nghị truy cứu trách nhiệm hình sự. Theo vị đại diện này, hầu hết các bị cáo trong những vụ TNGT thường tự nguyện bồi thường trước cho gia đình người bị hại. Trong khi đó, nhiều gia đình bị hại cũng nghĩ rằng dù sao người chết cũng không sống lại được, cùng với sự bồi thường và năn nỉ của lái xe, họ thường làm đơn xin tòa xử bị cáo mức án nhẹ hoặc xin cho được hưởng án treo. Điều này dẫn tới tình trạng “dân sự hóa các vụ án hình sự liên quan đến TNGT”. Đặc biệt hiện nay, khung hình phạt cao nhất đối với các vụ án TNGT dẫn tới chết người cũng chỉ ở mức 15 năm tù. Rõ ràng mức xử phạt này không đủ sức răn đe khiến cho các lái xe vi phạm “nhờn” luật. Trung tá Phùng Tuấn Cường - Đội trưởng Đội Điều tra án TNGT, Phòng CSHS, Công an Hà Nội cho hay: Khung hình phạt trên là quá nhẹ đối với những lái xe gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, khiến nhiều người thiệt mạng. Nhằm xử lý nghiêm các lái xe vi phạm, tạo sự răn đe, trong công tác điều tra, truy tố và xét xử án TNGT, bên cạnh nâng cao khung hình phạt, các cơ quan tiến hành tố tụng cần phối hợp chặt chẽ trong việc xử lý tin báo tố giác tội phạm liên quan đến các vụ TNGT. Kinh nghiệm cho thấy, cần đấu tranh ngay với người gây tai nạn để làm rõ ý thức chủ quan của họ và khởi tố vụ án, khởi tố bị can khi có đủ căn cứ. Đối với những vụ TNGT có dấu hiệu tội phạm hình sự, cần làm rõ vai trò của các bị can trong vụ án có đồng phạm, xem xét kỹ các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ để xử lý đúng người, đúng tội.