Mua “nhà 61” gần… 30 năm chưa xong
Ai cũng hiểu rằng, mua nhà theo Nghị định 61/CP là một cách để hợp thức hóa cho những người đang ở thuê nhà dài hạn (có thể là vô thời hạn) của Nhà nước. Đây cũng là cách thức tạo điều kiện cho người dân để Nhà nước “sửa chữa” lại những rắc rối từ lịch sử để lại. Bởi hầu hết những gia đình đang ở “nhà 61” đều đã sinh sống có tới nửa thế kỷ qua tại đó. Những năm gần đây, Nhà nước đã nhiều lần thúc giục người dân hoàn thành nốt các thủ tục, đồng thời gia hạn nhiều lần, cải cách thủ tục hành chính, với chi phí sở hữu thấp nhằm mục tiêu tất cả những hộ dân còn sót lại sẽ chính thức sở hữu mảnh đất, ngôi nhà mình đang sinh sống.
Trở lại việc của cụ Nguyễn Trọng Giao (89 tuổi) ở 12 Phùng Hưng, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Ngay từ năm 1996, khi còn là… bác Giao, ông đã hoàn thiện hồ sơ để đề nghị được mua lại ngôi nhà ở địa chỉ trên theo Nghị định 61/CP và Nghị định 118/TTG (hỗ trợ người có công với Cách mạng về nhà ở). Theo nguyện vọng, ông muốn mua lại 118,6m2 mà gia đình đang sinh sống tại địa chỉ trên. Cần nói thêm rằng, tổng diện tích tại địa chỉ trên là hàng trăm mét vuông và có 5 hộ gia đình đang sinh sống.
Tuy nhiên, Công ty kinh doanh nhà số 2 (đơn vị chủ quản) và Xí nghiệp kinh doanh nhà Hoàn Kiếm lại chỉ đồng ý cho ông mua 44,4m2 với lý do số diện tích còn lại là diện tích chung của các hộ và có cả… cống ngầm chung, do đang có khiếu nại của các hộ dân nên không thể bán cho ông diện tích ấy.
Ông Giao cũng làm việc với UBND phường Hàng Mã và được biết, phường chỉ biết rằng đang có đơn khiếu nại của một hộ dân nên vẫn chưa thể giải quyết được cho ông.
Trong khi đó, Sở Tài nguyên Môi trường và Nhà đất Hà Nội (khi đó) đã có Văn bản 3915/TNMT&NĐ-B61 ngày 30/9/2005 khẳng định: “Chỉ bán cho ông Giao phần diện tích trong hợp đồng (44,4 m2) và phần diện tích ngoài hợp đồng không có khiếu nại, còn phần ngoài hợp đồng phải chờ khi các hộ dân đều đồng ý và có văn bản xác nhận của phường là không có tranh chấp, khiếu kiện thì sẽ giải quyết sau”.
Sự việc cứ giằng dai như vậy cho đến nay đã gần 30 năm, từ khi ông Giao còn trẻ khỏe đến nay đã còng lưng lụ khụ. Và đây chính là nguyên nhân khiến cụ Giao vẫn chưa thể sở hữu chính thức diện tích đất và nhà mà mình vẫn ở nửa thập kỷ qua.
Bế tắc vì đâu?
Trao đổi với phóng viên, cụ Giao cho biết: “Ở tuổi gần đất xa trời, tôi vẫn theo đuổi vụ việc đến cùng bởi đây là quyền lợi chính đáng mà tôi phải được hưởng. Tôi muốn công sức tôi hàng chục năm qua không đi vào im lặng đáng sợ. Và tôi cũng cho rằng còn nhiều hộ gia đình đang gặp tình cảnh tương tự nhưng vì không đủ sức lực theo đuổi đành chấp nhận dở dang, thiệt thòi. Bao năm chiến đấu gian khổ cùng cách mạng tôi không ngại, nhưng tôi ngại và sợ các thủ tục hành chính rắc rối, phức tạp đến mức bế tắc”.
Sở dĩ không phải ông Giao “gàn” mà đòi hỏi quá đáng. Mà có một chi tiết khác, đó là từ năm 1952, khi còn hoạt động cách mạng, ông đã sinh sống ở địa chỉ trên, đây là cơ sở ấn loát tài liệu, cất giấu vũ khí, khí tài thu được từ địch. Sau giải phóng Thủ đô, ông được ký hợp đồng thuê nhà, bảo lưu diện tích ở ổn định khép kín là 118,6 m2. Biến cố xảy ra năm 1985, ông Nguyễn Văn Pha là người của Xí nghiệp nhà quận Hoàn Kiếm đã đến thu hợp đồng trên và 35.000 đồng lệ phí với lý do đổi hợp đồng mới. Đáng chú ý là hợp đồng mới thì diện tích của ông Giao chỉ còn lại 44,4m2 như nói trên. Ông Giao đã phản đối và khiếu nại nhiều nơi nhưng không có kết quả. Vụ việc tiếp tục kéo dài cho đến tận bây giờ bởi Xí nghiệp Nhà cũng như UBND phường và Sở Tài nguyên môi trường luôn chỉ căn cứ theo bản hợp đồng mới với nhiều “thay đổi” như trên.
Đây chính là mấu chốt khiến việc mua nhà đã hàng chục năm của cụ Giao vẫn bế tắc. Cụ cho biết thêm, giờ đây, việc giải quyết lại chuyển sang hướng trông chờ vào sự xác nhận của UBND phường Hàng Mã là diện tích đất ngoài hợp đồng không có khiếu nại, tranh chấp. Tưởng như đơn giản nhưng lại thành lẩn quẩn, bế tắc, bởi lẽ chỉ cần một hộ của gia đình ở địa chỉ trên không đồng ý thì diện tích này sẽ mãi mãi bị bỏ ra ngoài sự quản lý, mặc dù nhà cụ Giao vẫn nằm trên diện tích ấy hàng chục năm nay.
Thiết nghĩ, việc lật lại hồ sơ để có được bản hợp đồng “gốc” mà cụ Giao được ký trước năm 1985 là không quá khó khăn vì vẫn còn lưu. Nếu các cơ quan hữu quan chỉ luôn máy móc, cứng nhắc đưa ra những yêu cầu mà người dân không thể chủ động được (ví dụ như sự đồng ý của các hộ trong diện tích trên) thì không lẽ muôn đời cụ Giao cũng không thể chính thức sở hữu được ngôi nhà này. Ở tuổi như “chuối chín cây”, cụ rất lo lắng vì sau này, các con cháu cụ sẽ còn gặp rắc rối nhiều hơn nữa khi muốn hoàn thành tâm tư nguyện vọng của cụ.
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về những tình tiết mới hơn (nếu có) trong vụ việc này.