Có những trẻ quấy khóc dai dẳng, cha mẹ dỗ dành hoài mà trẻ vẫn không nín khiến cho phụ huynh rất lo lắng thậm chí “nổi cáu” với trẻ. với những trẻ này, chúng ta phải bình tĩnh tìm hiểu kỹ lý do tại sao trẻ khóc?
Một số nguyên nhân thông thường
Trẻ đói: khi trẻ khóc, điều quan tâm đầu tiên là cha, mẹ nên xác định trẻ có bị đói không? Cho trẻ ăn từ từ đến no, trẻ sẽ hết quấy khóc.
Tã lót bị ướt hoặc dơ: một số trẻ sẽ khóc khi tã lót bị dơ gây khó chịu cho trẻ. Do đó, cần chú ý thay tã lót cho trẻ để trẻ luôn được sạch sẽ, khô ráo.
Nhiệt độ môi trường quá lạnh hoặc quá nóng: trẻ thích được ủ ấm (như là quy luật lúc nằm trong bụng mẹ). Khi trẻ cảm thấy lạnh, trẻ sẽ khóc và ngưng khóc khi được thay tã và ủ ấm. Ngược lại, khi quấn nhiều đồ cho trẻ, dễ gây cho trẻ sự nóng bức, trẻ cũng dễ quấy khóc. Tùy theo điều kiện thời tiết, bạn sẽ mặc đồ và mặc quần áo ấm cho trẻ một cách thích hợp nhất.
Trẻ đòi bế: trẻ thích được nâng niu, ôm ấp, nhìn mặt cha, mẹ, lắng nghe giọng nói, nhịp tim của mẹ thậm chí thích mùi của mẹ (đặc biệt mùi sữa mẹ). Sau khi được cho ăn và ợ hơi trẻ thường thích được mẹ bồng. Nhu cầu này thường chỉ xảy ra trong vài tháng đầu đời của cuộc sống trẻ thơ.
Trẻ bị quá tải hoạt động: khi thấy trẻ quấy khóc lâu hơn bình thường sau khi đi nghỉ mát với nhiều thành viên trong gia đình. Có lẽ trẻ đã nhận quá nhiều kích thích từ bên ngoài như ánh sáng, tiếng ồn, nhiều người bồng bế, nựng nịu trẻ… nên trẻ bị quá tải với nhiều hoạt động. Nên giữ yên trẻ ở nơi yên tĩnh, không khí thoáng mát hoặc ru cho trẻ nằm ngủ.
Trẻ không được khỏe: trẻ quấy khóc, càu nhàu, phụ huynh nên kiểm tra xem trẻ có khỏe không? Xác định xem thân nhiệt của trẻ bình thường hoặc trẻ đang bị sốt, tiếng khóc của trẻ bệnh khác với tiếng khóc lúc bình thường, trẻ khóc thét có thể do: đau bụng (lồng ruột), nhức đầu (viêm màng não) hoặc cơn khóc dạ đề (khóc đêm), hạ canxi máu. Đôi khi trẻ khóc do côn trùng cắn (kiến, bọ chét, muỗi đốt). Cần khẩn trương đưa trẻ đi bác sĩ để được chữa trị kịp thời.
Trẻ khóc do nguyên nhân khác: thường gặp là cơn khóc co thắt (colic) được định nghĩa là khóc không dỗ được nhất 3 giờ/ngày và ít nhất 3 ngày/tuần.
Phương cách giúp trẻ bớt quấy khóc
Lưu ý khi áp dụng bất cứ phương cách dỗ trẻ nào, cha mẹ nên duy trì phương cách đó cố định trong vài ngày trước khi đổi sang một cách dỗ khác. Điều quan trọng nhất phụ huynh cần xác định rõ phương pháp nào thích hợp có thể áp dụng cho đứa con thương yêu của mình.
Di chuyển trẻ: có thể đung đưa trẻ nhè nhẹ trên tay, bế trẻ đi vòng quanh nhà, hoặc cho trẻ ngồi an toàn trong xe rồi chở trẻ đi chơi.
Thay tã lót cho trẻ khi cần: giữ cơ thể trẻ luôn được vệ sinh sạch sẽ, nhất là khi trẻ “tè” ướt tã lót hoặc quần áo bị ẩm ướt. Làn da trẻ được thoáng mát sẽ làm trẻ luôn cảm thấy dễ chịu thoải mái và ít quấy khóc.
Vuốt ve mơn trớn trẻ: thử vỗ về, ôm ấp trẻ, bế trẻ áp sát vào cơ thể bạn, xoa bóp cho trẻ, hoặc quấn trẻ vào chăn ấm.
Cho bé bú: cho trẻ bú thêm một cữ sữa nữa hoặc cho trẻ bú mẹ thêm, cũng có thể cho trẻ uống thêm nước, hoặc thay đổi núm vú bình sữa, điều này có thể giúp trẻ quên đi cơn khóc.
Tạo một kích thích làm nền: chẳng hạn cho trẻ nghe âm thanh đều đều, êm dịu (như tiếng kêu nhè nhẹ của máy lạnh, tiếng mưa rơi đều đều…), hoặc tiếng mẹ ru con dập dìu, hay một bản nhạc êm dịu nào đó.
Đưa cho trẻ món đồ chơi mà trẻ rất thích: chẳng hạn cho trẻ ôm chú gấu bông mềm mại, chiếc gối ôm mà trẻ thích, hay cho trẻ ngậm núm vú giả (chỉ ngậm tạm thời thôi), hoặc cho trẻ tắm nước ấm cũng là những cách giúp trẻ được thư giãn.
Trò chuyện với trẻ: khi trẻ khóc, hãy tìm cách làm bé xao lãng cơn khóc, trấn an trẻ, hoặc chỉ cần bế trẻ lên rồi thủ thỉ cùng với trẻ cũng có thể giúp trẻ trấn tĩnh lại được. Sau khi dỗ dành đủ cách mà trẻ vẫn không bớt quấy khóc, phụ huynh nên cho trẻ đi khám bác sĩ để xác định rõ nguyên nhân làm trẻ quấy khóc để chọn lựa cách trị liệu phù hợp nhất.
ThS.BS. ĐINH THẠC