Chính quyền có làm đúng quy định?
Theo số liệu thống kê sơ bộ của Sở Nội vụ Hà Nội, số giáo viên hợp đồng do “lịch sử để lại” tại 21 quận, huyện trên toàn thành phố hiện rơi vào khoảng 2.900 người. Và để giải quyết chế độ chính sách cho 2.900 con người này, đòi hỏi thành phố phải đưa ra được các giải pháp thấu tình, đạt lý, vừa tuyển được giáo viên có chất lượng nhưng vẫn đảm bảo an sinh xã hội.
Vấn đề không có gì đáng nói nếu như không có chuyện giáo viên không được đóng BHXH, sẽ không đủ điều kiện thi tuyển viên chức vào ngành giáo dục của thành phố. Trong khi đó, phần lớn giáo viên này người ít cũng đã gắn bó 7-8 năm, người nhiều thì cũng hơn 10 năm, có người 20 năm gắn bó với nghề. Nhiều giáo viên cho rằng, nếu không được ưu tiên do đã có nhiều năm cống hiến thì họ sẽ không thể cạnh tranh được với các sinh viên trẻ mới ra trường về trình độ ngoại ngữ và tin học. Điều này cũng đồng nghĩa với việc họ đang “đứng giữa ngã ba đường” vì có nguy cơ mất việc làm.
Ông Nguyễn Đình Hoa - Phó Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội tại Hội nghị giao ban.
Theo đó, hàng trăm giáo viên trên địa bàn Hà Nội đang đứng ngồi không yên, lo bị mất việc sau kỳ tuyển viên chức sắp tới. Bởi nhiều năm nay đã phải chịu thiệt thòi, chỉ được ký hợp đồng 3 tháng/lần, không có bất kỳ chế độ đãi ngộ nào, ngay cả những chính sách được pháp luật quy định như BHXH, BHYT cũng không được hưởng... Bây giờ yêu cầu họ phải ký cam kết nếu thi không đỗ, phải chấm dứt hợp đồng thì quá thiệt thòi cho họ bởi đằng sau họ còn có cả một gia đình. Đề nghị thành phố xem xét có chế độ ưu tiên đối với giáo viên hợp đồng như cộng điểm theo thâm niên công tác và miễn thi môn ngoại ngữ, tin học.
Trong khi đó, theo ông Lê Đình Quảng - Phó Trưởng ban Quan hệ Lao động (Tổng LĐLĐ Việt Nam), theo Luật BHXH, từ ngày 1/1/2018, người lao động có HĐLĐ từ 1 đến dưới 3 tháng được tham gia BHXH bắt buộc, nếu các giáo viên vẫn không được đóng BHXH là sai quy định. Tuy nhiên, thời điểm trước 1/1/2018, Luật BHXH quy định, người lao động ký HĐLĐ có thời hạn từ 3 tháng trở lên được tham gia đóng BHXH bắt buộc theo quy định của pháp luật.
Còn ông Nguyễn Văn Hậu - Phó Chủ tịch UBND huyện Mỹ Đức cho rằng mọi việc hiện nay đang chờ chỉ đạo của thành phố, việc không ký BHXH huyện đã làm đúng quy định bởi số giáo viên này làm đơn xin vào trường giảng dạy với mức lương ký hợp đồng là 1.210.000 đồng/tháng, huyện cũng không bắt ép là do họ tự nguyện. Do đó, tổ chức thi là công bằng nhất, ai đủ điều kiện, có khả năng, trúng tuyển thì được tuyển chọn theo quy định. Trong khi số lượng giáo viên tại các trường rất thừa nhưng nhiều người năng lực chuyên môn rất yếu, rất nhiều người thi nhiều lần không trúng tuyển, nhiều phụ huynh cũng lo lắng cho chất lượng giáo viên này. Đặc biệt, sắp tới, các trường sẽ tự chủ tài chính và hướng đến tuyển cả những giáo viên đã nghỉ hưu nhưng có năng lực, sức khỏe để ký hợp đồng dạy theo tiết, ông Hậu cho biết.
Cùng chung với tình trạng ký hợp đồng lao động, không đóng BHXH với mức lương bèo bọt tương tự như trên, chính quyền các địa phương như Sóc Sơn, Ba Vì, Sơn Tây... đều khẳng định đã làm đúng quy định. Việc ký hợp đồng này nhằm giải quyết công ăn việc làm cho người địa phương, hoàn toàn trên cơ sở tự nguyện.
Thi tuyển hay xét tuyển liệu có đảm bảo công bằng?
Ông Nguyễn Đình Hoa - Phó Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội cho biết, hiện có khoảng 2.923 giáo viên hợp đồng tại các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở của 30 quận, huyện, thị xã. Trong đó, số hợp đồng trên 5 năm khoảng gần 800 người. Thành phố quyết định sẽ xét tuyển đối với toàn bộ giáo viên có hợp đồng lâu năm với một số điều kiện cụ thể như: là giáo viên có hợp đồng và có đóng bảo hiểm ít nhất 5 năm trở lên; có kiểm tra đảm bảo sức khỏe; có năng lực, trình độ phù hợp với vị trí việc làm, tức là giáo viên phải dạy môn mà trường có nhu cầu tuyển dụng.
Theo đề xuất của Bộ Nội vụ, phương thức tuyển dụng viên chức ngành giáo dục của Hà Nội (thông qua thi tuyển hoặc xét tuyển) thuộc thẩm quyền quyết định của UBND TP. Hà Nội. Theo đó, việc lựa chọn tuyển dụng GV theo hình thức thi hay xét tuyển hoàn toàn phụ thuộc vào quyết định của UBND các quận, huyện, thị xã. Theo đó, Hà Nội sẽ giải quyết dứt điểm việc xét tuyển giáo viên hợp đồng trước 5/9. Đó là một nội dung được nêu rõ trong thông báo kết luận của UBND TP. Hà Nội tại hội nghị giao ban công tác quý II, triển khai nhiệm vụ trọng tâm quý III/2019.
Theo đó, có 21 quận, huyện đăng ký hình thức thi tuyển, 9 quận, huyện đăng ký xét tuyển theo Nghị định 161/NĐ-CP của Chính phủ. Việc thực hiện xét tuyển cũng không thống nhất trên toàn thành phố. Theo như thông báo của ông Nguyễn Đình Hoa, chỉ có 9 huyện đăng ký hình thức xét tuyển. Hầu hết 9 huyện này lại tập trung ở những huyện có giáo viên hợp đồng làm đơn thư, kiến nghị lên thành phố thời gian qua.
Tuy nhiên, dư luận lo ngại rằng, nếu để các quận, huyện “tự giải quyết” chẳng khác nào “đánh bùn sang ao”, số phận của những giáo viên hợp đồng lại tùy thuộc vào quyết định của UBND các quận, huyện, thị xã. Liệu UBND các quận, huyện, thị xã có hướng đến mục tiêu giải quyết được tất cả những tồn đọng trong vòng khoảng 20 năm qua về vấn đề để giáo viên hợp đồng quá lâu; tạo sự ổn định đối với toàn bộ hệ thống giáo viên của thành phố để họ yên tâm dạy học...?