Nguy cơ tử vong ở những người đột quỵ do tắc động mạch não có thể lên tới 90% nếu không được điều trị kịp thời. Một số trường hợp có thể qua khỏi cơn nguy kịch nhưng lại phải gánh chịu di chứng nặng nề. Điều đáng lưu tâm là hiện nay, tắc động mạch não không chỉ thường thấy ở người cao tuổi mà xu hướng trẻ hóa bệnh đang ngày một gia tăng. Một phương pháp điều trị mới đang được ứng dụng tại Khoa Cấp cứu Bệnh viện Bạch Mai trở thành hy vọng cho người bệnh và mang đến một cách nhìn mới cho các thầy thuốc trước căn bệnh này.
 Cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu não. |
Chạy đua với thời gian
Không bị tăng huyết áp, không đái tháo đường, chỉ mới ở tuổi 48 nên ông Trần Văn B. (Cẩm Giàng - Hưng Yên) khá tự tin với sức khỏe của mình. Đột nhiên ông B có dấu hiệu liệt nửa người bên phải và không nói được. Ngay lập tức bệnh nhân được gia đình nhanh chóng đưa đến Khoa Cấp cứu Bệnh viện Bạch Mai sau 55 phút khởi phát bệnh. Các bác sĩ cho biết, khi vào khoa, tình trạng của bệnh nhân rất nguy kịch, bệnh nhân hôn mê, không nói được, liệt hoàn toàn nửa người bên phải. Ngay lập tức, ông B. được khám và tiến hành làm các xét nghiệm máu, chụp CT sọ não. Đây là trường hợp nhồi máu não do tắc động mạch não giữa giờ thứ nhất. Đúng vào thời điểm này, Khoa Cấp cứu bắt đầu ứng dụng phương pháp mới nhất điều trị tắc mạch máu não bằng thuốc tiêu sợi huyết. May mắn hơn nữa là bệnh nhân đã đến viện kịp thời, đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn lựa chọn để dùng thuốc tiêu sợi huyết theo quy trình điều trị chuẩn. Sau hai tuần điều trị, ông B. thoát khỏi bàn tay tử thần và dần hồi phục hoàn toàn, trở lại cuộc sống bình thường.
ThS. Mai Duy Tôn, người trực tiếp học hỏi và ứng dụng phương pháp điều trị mới này cho biết, có rất nhiều nguy cơ dẫn đến tắc mạch máu não. Đó là tuổi cao, tăng huyết áp, bệnh lý tim mạch (đặc biệt rung nhĩ), hút thuốc lá, nghiện rượu, béo phì, đái tháo đường, hẹp động mạch cảnh... Để có cơ may được điều trị hiệu quả, người bệnh cần nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh như: Đột ngột yếu hoặc tê bì mặt, tay hoặc chân, đặc biệt hay xảy ra ở một bên của cơ thể; Đột ngột rối loạn ý thức; Có bất thường về lời nói hoặc hiểu lời nói; Chóng mặt hoặc mất thăng bằng; Đau đầu dữ dội xảy ra đột ngột mà không rõ căn nguyên.
Đột phá trong điều trị tai biến mạch máu não
Theo các chuyên gia hồi sức cấp cứu và tim mạch, hiện nay trên thế giới cũng như Việt Nam, tai biến mạch máu não là nguyên nhân gây tàn phế và tử vong thứ 2 sau các bệnh lý tim mạch. Bệnh nhân không chỉ là người cao tuổi mà ngày một trẻ hóa. Bản chất của nhồi máu não là do giảm đột ngột lượng máu đến não, có thể do tắc nghẽn hoàn toàn hoặc gần hoàn toàn mạch máu do cục máu đông, làm cho tế bào não không được tưới máu, không được nuôi dưỡng, làm giảm ôxy... Quá trình này nếu kéo dài sẽ làm tổn thương tế bào não, thậm chí làm chết tế bào và gây ra các hậu quả mà biểu hiện bằng các dấu hiệu khi ta quan sát, tiếp xúc với người bệnh như đột ngột liệt một bên tay, chân, nói ngọng, nói khó, không nói được, không thể nhận biết được bản thân và người xung quanh.
Theo ThS. Mai Duy Tôn, cùng với các biện pháp cấp cứu, điều trị bệnh triệt để nhất hiện nay là dùng thuốc tiêu sợi huyết sớm trong vòng 3 giờ đầu kể từ khi có triệu chứng đầu tiên, nếu bệnh nhân đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn chỉ định và không có các chống chỉ định. Đây là một phương pháp điều trị mới đang được áp dụng tại một số bệnh viện ở phía Nam, còn tại miền Bắc, phương pháp này cũng đang được áp dụng điều trị tại Khoa Cấp cứu Bệnh viện Bạch Mai. Bệnh nhân khi có chỉ định dùng thuốc sẽ được truyền trong vòng 1 giờ, trong thời gian dùng thuốc và sau dùng thuốc, bệnh nhân sẽ được chăm sóc và theo dõi sát tại các đơn vị hồi sức.
ThS. Mai Duy Tôn, đơn vị điều trị tắc mạch máu não - Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bạch Mai:
Thuật ngữ “thời gian vàng” trong điều trị tắc mạch máu não là thời gian kể từ khi bệnh nhân xuất hiện triệu chứng đột quỵ đầu tiên đến khi bệnh nhân được dùng thuốc tiêu sợi huyết, đây là thời gian rất quan trọng quyết định sự thành công trong điều trị tiêu sợi huyết cho những bệnh nhân nhồi máu não giai đoạn cấp, thường thời gian này chỉ trong vòng 3 giờ đầu tính từ khi bệnh nhân có triệu chứng đầu tiên, tốt nhất là trong vòng 1 giờ. Có phải tất cả bệnh nhân bị nhồi máu não đều có thể sử dụng thuốc chống đông? Hiện tại, bệnh nhân tai biến mạch máu não được điều trị bằng các biện pháp hồi sức về hô hấp, tuần hoàn, điều chỉnh huyết áp, kiểm soát tăng đường máu, tăng cường tuần hoàn não, dùng các thuốc chống ngưng tập tiểu cầu... Trong đó thuốc tiêu sợi huyết là một trong những phương pháp điều trị rất có hiệu quả nếu bệnh nhân chẩn đoán nhồi máu não đến viện sớm trước 3 giờ, đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn dùng thuốc và không có các chống chỉ định. Chúng tôi đã tiến hành điều trị cho 3 bệnh nhân tại Khoa Cấp cứu Bệnh viện Bạch mai với kết quả rất tốt. Bệnh nhân có được cơ quan bảo hiểm chi trả không? Điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết hiện nay cần chi phí khoảng 10 triệu đồng/1 lọ thuốc tuỳ thuộc cân nặng của bệnh nhân, thường thì một bệnh nhân chỉ cần dùng 1 lọ. Hiện nay chúng tôi đang đề nghị Bộ Y tế, Bảo hiểm y tế xem xét công nhận thuốc này trong danh mục được bảo hiểm y tế chi trả. |
Hà Anh