Các chuyên gia ở ĐH Stadford, Mỹ (SU) vừa công bố nghiên cứu trên tạp chí Khoa học thần kinh (ION) cho biết, họ phát hiện một biến thể gen có tên ApoE4 thủ phạm gây bệnh Alzheimer hay còn gọi là bệnh sa sút trí tuệ, bệnh mang tính di truyền ở con người, nhưng gen này lại chỉ ảnh hưởng đến phụ nữ, còn đàn ông lại ít bị ảnh hưởng. Qua nghiên cứu, các nhà khoa học phát hiện thấy ApoE4 nó làm thay đổi các hoạt động của não, làm tăng một loại protein có tên là tau trong tiết dịch não tủy và làm tăng bệnh suy giảm trí nhớ ở con người.
Kết luận trên của SU được dựa vào nghiên cứu dài kỳ ở 131 người, độ tuổi 70 khỏe mạnh bằng cách quét MRI chức năng. Qua nghiên cứu và phân tích, các nhà khoa học phát hiện mức độ ảnh hưởng của gen ApoE4 lên não ở phụ nữ cao niên mạnh nhất, nó làm cho quá trình đồng bộ của mạng lưới duy trì trí nhớ trong não phụ nữ giảm đi rõ rệt, trong khi đó ở đàn ông cùng tuổi có gen này lại ít gây ảnh hưởng.
Ngoài ra, ở những người phụ nữ mang gen ApoE4 thì tiết dịch não tủy trong protein có tên là tau rất cao. Như vậy, tỉ lệ mắc bệnh rối loạn suy giảm trí nhớ ở phụ nữ cao hơn so với ở nam giới. Thực tế, cứ 3 phụ nữ cao tuổi thì có 1 mắc bệnh Alzheimer trong khi đó tỉ lệ này ở đàn ông là 2.
Theo Viện lão khoa Mỹ (NIA), gen Apolipoprotein E (APOE) được tìm thấy trong nhiễm sắc thể 19 có chứa các hướng dẫn để tạo ra một loại protein nhằm giúp vận chuyển cholesterol và các dạng não khác vào trong dòng máu, 25 - 30% dân số thế giới mang biến thể gen ApoE4 và có khoảng 40% vào cuối đời xuất hiện bệnh Alzheimer. Riêng tại Mỹ hiện có 5 triệu người mắc bệnh này trong tổng số 30 triệu người trên toàn thế giới. Alzheimer là căn bệnh sa sút trí nhớ hoặc lú lẫn nhưng tiến triển chậm trong nhiều năm (từ 8 - 10 năm hoặc lâu hơn). Người bệnh không còn khả năng minh mẫn như khi còn khỏe. Về giải phẫu, bệnh có sự teo lan tỏa của vỏ não với sự giãn rộng hệ thống não thất một cách thứ phát.
Bệnh thường gặp ở nhóm người cao tuổi. Ví dụ ở nhóm trên 70 tuổi là 10% trong khi đó tỉ lệ mắc bệnh ở nhóm dưới 55 tuổi rất thấp, chỉ có khoảng 0,05 - 0,1%). Tuy nhiên, tần suất mắc bệnh lại tăng dần từ 0,5% ở tuổi 65 lên 5% ở tuổi 75 và tăng tiếp lên 20% sau tuổi 85. Người bệnh thường có dấu hiệu ban đầu như rối loạn nhẹ, trí nhớ giảm theo năm tháng và thường trải qua bốn giai đoạn: giai đoạn thứ nhất là khó khăn trong việc nhận biết những cái mới, rối loạn về ngôn ngữ, nhất là tìm kiếm ngôn ngữ để phát ngôn, thay đổi tính cách và đôi khi khó tính. Giai đoạn hai, không nhớ tên người, đồ vật hay quên dẫn đến đãng trí và thờ ơ, không tự chăm sóc được bản thân kể cả ăn mặc, vệ sinh. Không phân biệt không gian, thời gian được, không hiểu người khác nói gì, không nhận ra người thân, hoàn toàn mất hết nhận thức. Ngoài ra, người bệnh còn mắc chứng ảo giác, dáng đi thay đổi, run rẩy nhưng hiếm khi bị run lúc nghỉ. Giai đoạn ba, bệnh nhân không thể đi được, không làm được bất cứ việc gì thậm chí không thể nuốt và ăn được và giai đoạn thứ tư, bệnh nhân bị hôn mê và chết do rối loạn dinh dưỡng, nhiễm trùng, bệnh lý tim mạch…
KHẮC HÙNG
Theo Futurity/BBC - 8/2012