Dù trên các bao bì sản phẩm gạo hữu cơ không có bất cứ thông tin nào về việc giúp người ăn chữa bệnh, nhưng như những lời “có cánh” của các cửa hàng gạo, và trên các trang mạng thì các loại gạo này trở nên “thần kì” bởi công dụng chữa và phòng các chứng bệnh nan y, kể cả bệnh ung thư.
Gạo hữu cơ đang là “mốt”
Hiện nay trên thị trường đang rao bán khá nhiều loại gạo hữu cơ như: Gạo hữu cơ Hoa Sữa, gạo hữu cơ Lúa Tôm... Các loại gạo này thường được đóng thành bao từ 1 kg đến 5 kg, giá dao động từ 50.000 đồng đến 140.000 đồng/kg
Theo quan sát bằng mắt thường, gạo được quảng cáo là gạo hữu cơ hạt dài, to và màu sắc trong hơn gạo thường. Dù trên bao bì chỉ ghi là gạo sạch do trồng theo tiêu chuẩn Việt GAP, không thuốc trừ sâu, thuốc bảo quản, kích thích… Tuy nhiên, người bán vẫn cứ “liến thoắng” quảng cáo gạo nhiều chất dinh dưỡng, có thể ngăn ngừa một số loại bệnh nguy hiểm như ung thư, bệnh gout, bệnh đái tháo đường…
Tại cửa hàng gạo Lusy shop ở Đông Tác, Đống Đa (Hà Nội), một chị bán hàng đon đả giới thiệu về gạo hữu cơ Hoa Sữa đang được bày bán tại đây: "Giống gạo này được canh tác 100% là giống hữu cơ và thành phần của gạo có chất sắt cao, có hàm lượng chuyển hóa đường thấp, quan trọng nhất là chất chống oxy hóa trong gạo này cao gấp mấy chục lần gạo thông thường…”.
Chị bán hàng còn nói: “Gạo có tác dụng phòng chống và hỗ trợ điều trị bệnh. Ví dụ như chỉ số đường huyết, ăn gạo này một tháng thì chỉ số đường huyết sẽ giảm, chỉ số mỡ máu giảm, đó là đặc tính nổi trội của gạo Hoa Sữa. Điều đặc biệt là có thể phòng chống được bệnh ung thư…”.
Ngay cả trong tờ rơi được gài vào túi mỗi sản phẩm cũng khiến cho khách hàng tưởng rằng, gạo này là thuốc hoặc là thực phẩm chức năng. Thậm chí trên trang web Lusy shop còn in hẳn một bảng các thành phần dinh dưỡng cao, có khả năng phòng chữa bệnh rất tốt.
Chính vì những công dụng thần kì như vậy khiến gạo hữu cơ và thực phẩm hữu cơ hiện nay đang là “mốt”, người tiêu dùng đua nhau mua để phòng, chữa bệnh. Nhiều khách hàng, dù chưa biết công dụng của nó chữa bệnh như thế nào, nhưng thấy quảng cáo phòng, chữa bệnh nên không tiếc tiền mua về dùng.
Gạo hữu cơ không phải là thuốc và thực phẩm chức năng
Dù được giới thiệu gạo hữu cơ có nhiều công dụng phòng chữa bệnh, nhưng khi được hỏi đến giấy chứng nhận về công dụng chữa bệnh, người bán hàng lúng túng: “Chứng nhận chữa được bệnh thì chỉ sử dụng cho thuốc thôi, còn gạo này như là thực phẩm chức năng, nó hỗ trợ mình trong quá trình điều trị. Ví dụ như em bị bệnh thì trong quá trình đó em uống thuốc 2-3 ngày là nó giảm bệnh, còn ăn gạo này nó có tác dụng lâu dài, ổn định”.
Cũng theo người bán hàng, cửa hàng có cả gạo trắng, gạo màu và đen. Gạo trắng cũng là hữu cơ, nhưng các thành phần sắt, chất dinh dưỡng và chất chống oxy hóa thì không bằng gạo đen.
Về vấn đề này Ths. Đào Thị Thanh Bằng, phó trưởng bộ môn Kĩ thuật di truyền, Viện Di truyền Nông nghiệp cho rằng, gạo hữu cơ hoàn toàn thì phải trồng trên vùng đất mới, không sử dụng các chất hóa học, phân bón. Nhưng thực ra, đất như thế để trồng giống lúa này rất là hiếm và không có. Chỉ có những vùng mà người ta chưa khai thác thì mới có thể đáp ứng được.
Ths. Đào Thị Thanh Bằng cũng cho biết, nếu trồng trên vùng đất đã canh tác, gạo sẽ cho năng suất thấp, không được bổ sung nhiều dưỡng chất, bởi trong quá trình trồng trọt trước đó, cây đã lấy đi chất dinh dưỡng của đất. Đo đó, dù người ta bón các loại hữu cơ vô sinh để bổ sung vào những thành phần dưỡng chất của đất đã bị mất đi, nhưng cũng không thể có năng suất cao được.
“Về công dụng phòng chống ung thư thì không rõ đến thế, có thể một số loại gạo có hàm lượng vi chất dinh dưỡng cao là nó bổ sung chất sắt, canxi, magie…, nhưng nói là chống ung thư thì không thể”, Ths. Bằng cho biết.
Theo TS. Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học và Công nghệ Thực phẩm (Đại học Bách Khoa Hà Nội), ai chứng nhận cho quảng cáo gạo hữu cơ phòng, chữa bệnh và chống bệnh ung thư thì phải cảnh cáo người đó. Còn nếu như doanh nghiệp tự quảng cáo là sai sự thật.
TS. Nguyễn Duy Thịnh khẳng định, gạo hữu cơ sạch là dựa vào kĩ thuật canh tác, phương pháp canh tác an toàn để không bị nhiễm chất độc hại. Trên thực tế cũng có người thành công thực sự với gạo hữu cơ, nhưng người ta trung thực với quá trình canh tác tạo nên sản phẩm sạch và an toàn, có thể bán với giá cao.
“Tuy nhiên, không có nghĩa là thực phẩm hữu cơ hay gạo hữu cơ có khả năng chữa được bệnh. Thực phẩm hữu cơ là thực phẩm sạch, an toàn cho người sử dụng nhưng vẫn là thực phẩm thông thường. Gạo không phải là thuốc, nên không thể thay thuốc và thuốc không thể thay gạo”, TS. Nguyễn Duy Thịnh chỉ rõ.
TS. Nguyễn Duy Thịnh cũng khuyến cáo, người tiêu dùng phải cảnh giác với những chiêu bài quảng cáo. Người tiêu dùng chỉ cần hiểu rằng, nếu thực sự là sản phẩm hữu cơ thì đó là gạo sạch, giảm được nhiễm độc trong đó chứ nó không giống như thực phẩm chức năng và thuốc chữa bệnh./.
