Thuốc giảm đau
Có hai loại thuốc giảm đau hay dùng đó là paracetamol (acetaminophen) và thuốc chống viêm không steroid (NSAID). Paracetamol có tác dụng giảm sốt, giảm đau rất tốt trong các trường hợp đau nhẹ và vừa. Tuy nhiên, paracetamol là dược phẩm có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho gan nếu sử dụng không đúng hướng dẫn, đặc biệt là những người có bệnh lý về gan hoặc hay uống rượu. Ngoài ra đã có rất nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng paracetamol có liên quan đến khoảng hơn 30% các trường hợp suy thận. Những nghiên cứu này được thực hiện ở những bệnh nhân suy thận và trong số đó có những bệnh nhân lạm dụng paracetamol. Với NSAID, dị ứng nghiêm trọng và xuất huyết đường tiêu hóa là hai biến chứng hay gặp nhất, đặc biệt ở những người có bệnh lý viêm khớp kéo dài và kèm uống rượu.
Cần cảnh giác với những bất lợi do thuốc gây ra.
Thuốc tránh thai
Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới, các loại thuốc tránh thai đường uống có thể làm giảm lượng axit folic, một số loại vitamin và khoáng chất như magiê, selen, kẽm... Điều này có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt vi chất dinh dưỡng, dẫn đến tăng nguy cơ gây dị tật thai nhi, chuyển dạ sớm ở phụ nữ mang thai. Nguyên nhân vẫn chưa được xác định rõ, nhưng theo các nhà khoa học, rất có thể nguyên nhân liên quan đến estrogen và progestogens có trong thuốc tránh thai. Sử dụng thuốc tránh thai kéo dài hoặc các hormon sinh dục nữ làm tăng nguy cơ bị ung thư buồng trứng và cổ tử cung.
Thuốc an thần, gây ngủ
Đã có rất nhiều khuyến cáo khi sử dụng nhóm thuốc này tuy nhiên có vẻ như mọi người đang cố tình làm ngơ. Thuốc gây tình trạng nghiện, nặng hơn nữa là gây tử vong nếu dùng quá liều là những mặt trái khi lạm dụng nhóm thuốc này. Ngoài ra, thuốc cũng có nguy cơ làm mất trí nhớ thoáng qua hoặc mất trí nhớ kéo dài.
Aspirin
Aspirin hay còn có tên khác là axit acetylsalicylic là một loại thuốc có tác dụng giảm đau, hạ sốt, chống viêm, ức chế kết tập tiểu cầu, đây là thuốc đầu tay được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Tuy nhiên những tác dụng phụ do aspirin mang đến cũng rất khủng khiếp như gây tăng nguy cơ xuất huyết (chảy máu mũi, xuất huyết dạ dày...), mất nước và tăng kali máu, nhiễm toan chuyển hóa và suy hô hấp. Ngoài ra với trẻ em dưới 12 tuổi, không nên dùng aspirin khi trẻ sốt hoặc cảm cúm, thủy đậu vì có thể gây suy thận cấp cũng như tăng nguy cơ trẻ bị hội chứng Reye (hội chứng não - gan rất nguy hiểm).
Thuốc trị viêm loét dạ dày
Nhóm thuốc kháng axit (antacid) có thể gây nhiễm kiềm toàn thân, gây cạn kiệt phosphonat và táo bón, chán ăn. Sự hấp thu các vitamin nhóm B, đặc biệt là vitamin B12, folate và vitamin C cũng bị ảnh hưởng bởi các thuốc ức chế tiết axit dịch vị. Nếu cần sử dụng thuốc ức chế axit dài ngày, điều quan trọng là tuân thủ chế độ ăn uống giàu chất dinh dưỡng và dễ tiêu hóa. Nhóm thuốc ức chế bơm proton hiện nay được ưu tiên dùng nhiều nhất vì tác dụng nhanh, mạnh và ít tác dụng phụ, tuy nhiên khi sử dụng bệnh nhân vẫn thường đau đầu, buồn nôn và có thể là cả tiêu chảy. Với việc sử dụng lâu dài các loại thuốc này có thể dẫn đến một số hậu quả như loãng xương, thiếu máu do thiếu sắt và lâu lành vết thương.
Thuốc kháng sinh
Khi dùng kéo dài, kháng sinh gây rối loạn nghiêm trọng hệ vi khuẩn đường ruột, làm mất cân bằng hoạt động đường ruột. Điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý tự miễn như bệnh viêm đường ruột và bệnh tiêu chảy phân mỡ.
Thuốc kháng sinh cũng là “khắc tinh” đối với gan. Nhiều nghiên cứu cho thấy, thuốc kháng sinh rất hại cho mô gan, làm cho các chỉ số xét nghiệm chức năng gan như AST và ALT tăng vọt, trong đó phải kể đến kháng sinh azithromycin, clindamycin, kháng sinh nhóm metronidazole.
Kháng sinh thuộc nhóm thuốc đầu bảng dễ gây dị ứng, sốc phản vệ, đặc biệt nhóm penicilin, amoxicilin...; gây mất cân bằng hệ vi khuẩn trong cơ thể, táo bón, chán ăn, chậm lớn; ảnh hưởng đến một số cơ quan quan trọng ở trẻ em như xương khớp, men răng, tăng nguy cơ hen suyễn và dị ứng; giảm tiết sữa sau sinh...
Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, có mối liên quan giữa việc sử dụng kháng sinh dài ngày với tỷ lệ bị ung thư đại tràng, buồng trứng và ung thư thận tăng cao ở cả hai giới.
Để tránh việc sử dụng thuốc trở thành “cơn ác mộng”, cách tốt nhất là chỉ sử dụng khi được bác sĩ chỉ định, tuyệt đối không tự ý dùng, tự ý ngừng thuốc hoặc tự ý thay đổi thuốc.