Táo bón là một vấn đề tiêu hóa thông thường với các triệu chứng như đi tiêu ít hơn ba lần một tuần, phân cứng và khô… Táo bón kéo dài có thể gây ra nhiều hệ luỵ như vết nứt hậu môn, trĩ… Nếu thay đổi lối sống đơn giản, như tập thể dục nhiều hơn và ăn chế độ ăn uống nhiều chất xơ có thể giảm táo bón. Ngoài ra, táo bón cũng có thể được điều trị bằng thuốc nhuận tràng. Một trong những thuốc có thể sử dụng là glycerol.
Glycerol (hay còn gọi là glycerin) là một thuốc nhuận tràng loại thẩm thấu có có các đặc tính hút ẩm và làm trơn, có trong Danh mục thuốc chữa bệnh chủ yếu sử dụng tại các cơ sở khám chữa bệnh, năm 2008 được dùng để trị táo bón (với dạng viên đạn trực tràng, dung dịch). Ngoài ra, thuốc còn có dạng dung dịch nhỏ mắt dùng trong chuyên khoa mắt để giảm phù nề giác mạc, giảm áp lực nhãn giúp cho việc khám và chẩn đoán nhãn khoa thuận lợi hơn.
Với tác dụng chống táo bón, thuốc thường được dùng qua đường trực tràng dưới dạng thuốc đạn hoặc dung dịch để tăng áp lực thẩm thấu trong đại tràng và do đó thúc đẩy thải phân khi táo bón. Thuốc thường có tác dụng trong vòng 15 - 30 phút. Bên cạnh đó, thuốc còn có tác dụng kích thích đại tràng tại chỗ, gây trơn và làm mềm phân.
Để chữa táo bón qua đường trực tràng, mỗi lần dùng 1 liều đơn và không nên dùng thường xuyên, chỉ dùng khi cần thiết và thường không nên dùng quá 1 tuần. Trường hợp dùng trong thời gian dài phải có sự theo dõi của bác sĩ. Thuốc bắt đầu có tác dụng sau khi dùng khoảng từ 15 - 30 phút. Nếu thuốc không có tác dụng cũng không nên dùng thêm liều nữa. Đối với trẻ sơ sinh dùng dưới dạng dung dịch thụt, trẻ em dưới 6 tuổi dùng 1 đạn trực tràng, hay 2 - 5ml glycerol dưới dạng dung dịch thụt. Trẻ em trên 6 tuổi và người lớn dùng 1 đạn trực tràng người lớn (nếu cần), hay 5 - 15ml glycerol dưới dạng dung dịch thụt.
Khi dùng thuốc người bệnh cần lưu ý, đối với dung dịch glycerol uống cần phải bảo quản trong bình kín ở nhiệt độ tốt nhất là từ 15-30oC (tránh để đông lạnh), đối với viên đặt trực tràng cần bảo quản ở lạnh. Khi sử dụng tại chỗ hay ở trực tràng, glycerol có thể gây kích ứng. Không dùng thuốc cho người quá mẫn với glycerol hoặc bất kỳ một thành phần nào của thuốc; các trường hợp phù phổi, mất nước nghiêm trọng, khó tiểu tiện, người bệnh cao tuổi. Đối với các trường hợp sau cần dùng thuốc một cách thận trọng như người bị bệnh tim, thận hay gan (vì thuốc làm tăng gánh tuần hoàn gây phù phổi cấp), người bệnh đái tháo đường (do thuốc có thể gây tăng đường huyết và đường niệu).
Dược sĩ Nguyễn Thị An
