Vừa rồi trong những tuần đầu mang thai, do chưa biết mình có thai nên tôi đã dùng thuốc chữa xoang taxetil (cefpodoxime proxetil), zocin (clarithromycin) trong 10 ngày. Xin hỏi dùng những thuốc này có ảnh hưởng tới thai nhi không?
Trần Thu Huyền(Hà Nam)
Tỷ lệ viêm mũi xoang càng ngày càng gia tăng, đặc biệt là ở các nước đang phát triển như Việt Nam, lên đến khoảng 15% dân số. Những phụ nữ có tiền sử viêm xoang rất dễ bị lại khi mang thai do hiện tượng biến đổi nội tiết của cơ thể làm tăng nguy cơ mẫn cảm của niêm mạc mũi xoang trước các kích thích bên ngoài, nhất là trong ba tháng đầu. Viêm xoang trên phụ nữ có thai nên được điều trị sớm trong giai đoạn đầu, khi mà dịch mũi còn đang có màu trắng. Giai đoạn này chỉ cần nhỏ mũi bằng các thuốc co mạch, chống viêm và chống xung huyết dưới dạng dung dịch hoặc phun sương với nguyên lý tuyệt đối không được để mũi ngạt vì điều này sẽ làm tắc lỗ thông mũi xoang, dịch ứ đọng trong xoang hút vi khuẩn vào trong lòng xoang và gây bệnh. Các nhóm thuốc kháng sinh chữa viêm mũi xoang cũng có thể được sử dụng trong những trường hợp có thai, các thuốc thông dụng nhất là nhóm betalactam bao gồm ampicillin, cephalosphorin các thế hệ (cefuxim, cefodoxim...), tuy nhiên phải cân nhắc thật kỹ những lợi ích đem lại cho mẹ và nguy cơ đối với con để người thầy thuốc đưa ra quyết định dùng thuốc cụ thể.
Taxetil là một trong những cephalosporin thế hệ thứ ba của nhóm betalactam dùng đường uống. Đây là một kháng sinh phổ rộng, có khả năng chống lại vi khuẩn tiết men betalactam, thuốc phá vỡ những tế bào vi khuẩn bằng cách ức chế enzugene transpeptidase, nơi tổng hợp peptidoglycan cho những tế bào và kết quả là phá vỡ tế bào.
Thuốc được sử dụng trong những trường hợp viêm nhiễm đường hô hấp (cả trên và dưới như viêm mũi họng, viêm tai giữa, viêm xoang, viêm amidan, viêm phế quản, viêm phổi...), nhiễm trùng đường tiết niệu bao gồm cả lậu cầu, nhiễm trùng da và mô mềm, các nhiễm trùng ở trẻ sơ sinh, các nhiễm khuẩn gây ra bởi các vi khuẩn nhạy cảm.
Zocin là một kháng sinh thuộc nhóm macrolid, có tác dụng kháng khuẩn rất mạnh trên nhiều chủng vi khuẩn gram âm, gram dương, ưa khí và kỵ khí, do thuốc gắn với tiểu đơn vị 50s riboxom của các vi khẩn nhạy cảm và ức chế quá trình sinh tổng hợp protein của vi khuẩn. Thuốc được hấp thu nhanh chóng qua đường tiêu hóa ngay sau uống, thức ăn sẽ không làm ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc, do đó có thể uống thuốc mà không phụ thuộc tới bữa ăn. Chất chuyển hóa chính của zocin 250 là 14-OH clarithromycin cũng có hoạt tính tương tự, do đó chúng có tác dụng cộng hưởng và hiệp đồng trong quá trình điều trị.
Chỉ định zocin trong các nhiễm trùng đường hô hấp dưới, viêm phế quản cấp, viêm phổi, cơn cấp trong viêm phế quản mạn, giãn phế quản. Thuốc cũng được chỉ định trong các nhiễm khuẩn đường hô hấp trên như viêm xoang, viêm họng, viêm amidan, viêm V.A, viêm tai cấp và mạn, nhiễm trùng tiết niệu, sinh dục: viêm niệu đạo, viêm thận, bể thận, bàng quang, viêm phần phụ và viêm nội mạc tử cung đáp ứng tốt với loại thuốc này. Thuốc còn được chỉ định dùng phối hợp trong phác đồ điều trị viêm loét dạ dày do H.Pylori, nhiễm trùng da và mô mềm.
Thuốc chỉ chống chỉ định khi bệnh nhân đang điều trị bằng terfenadin, các trường hợp mẫn cảm với các thuốc nhóm macrolid. Trường hợp có thai hoặc cho con bú hoặc trẻ dưới 6 tháng, những bệnh nhân suy chức năng gan thận nên chủ động điều chỉnh liều dùng cho thích hợp và cẩn trọng khi dùng, trong trường hợp cần cân nhắc giữa lợi ích đem lại cho mẹ để chỉ định dùng thuốc.
Một số thuốc có thể làm tăng nồng độ thuốc trong huyết thanh là fluconazol. Khi sử dụng thuốc cùng lúc có thể làm tăng nồng độ trong huyết thanh của theophyline, carbamazepine, terfenadin, digoxin. Đôi khi có thể gặp rối loạn tiêu hóa nhẹ.
Trong trường hợp lúc người bị viêm xoang đã dùng thuốc một thời gian rồi mới biết là mình có thai thì việc quyết định có nên giữ thai hay không phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố bao gồm ý muốn của người mẹ (thai là con thứ mấy, khả năng thụ thai có dễ dàng không...), thầy thuốc sản khoa sau khi thăm khám, đánh giá tình trạng chung của thai nhi sẽ tư vấn quyết định cần thiết cho bạn.
ThS. Phạm Thị Bích Đào