Phạm phòng là tình trạng trong cuộc "mây mưa", bỗng nhiên người đàn ông bất tỉnh nhân sự, thở nhanh nông, mồ hôi vã ra như tắm, tay chân lạnh toát. Dân gian gọi là chứng "tẩu dương" hay "thượng mã phong" (bị khi đang giao hợp) hoặc "hạ mã phong" (bị sau khi giao hợp), nếu không cấp cứu kịp thời và xử lý không đúng cách, người bệnh có thể ngừng thở, ngừng tim và tử vong.
Trong y học cổ truyền, phạm phòng được gọi là chứng "phòng sự hôn quyết" với nguyên nhân chủ yếu là do: (1) Thể chất vốn suy nhược hoặc mắc bệnh lâu ngày, chính khí suy yếu nhưng ham mê tình dục quá độ, thời gian sinh hoạt quá dài, thận tinh xuất tiết quá nhiều dẫn đến mất cân bằng âm dương, khí theo tinh mà thoát ra ngoài, khí thoát thì thần tán mà dẫn đến hôn mê. (2) Thể chất vốn thuộc loại âm hư, hư nhiệt quấy nhiễu bên trong, khi phòng dục quá độ, âm dịch hao tán, hư hỏa bốc lên trên kéo theo huyết dịch mà che lấp thanh khiếu dẫn đến hôn quyết. (3) Rối loạn tình chí, can khí uất ức, khi sinh hoạt tình dục, khí cơ nghịch loạn mà dẫn đến hôn mê. Về mặt trị liệu, thông qua phương pháp tứ chẩn (vọng, văn, vấn, thiết), cổ nhân thường quy nạp thành các thể bệnh như: Tinh tiết khí thoát, Huyết thuận hỏa nghịch, Khí uất nội bế... mà lựa chọn các vị thuốc, bài thuốc, công thức huyệt vị để châm cứu, day bấm cho phù hợp. Ví như, với thể Tinh tiết khí thoát dùng đơn Độc sâm thang, với thể Huyết thuận hỏa nghịch dùng đơn tri bá địa hoàng hoàn gia giảm, với thể Khí uất nội bế dùng đơn Tứ nghịch tán gia vị...
 Vị trí huyệt: Trường cường: nằm dưới đầu mút phía dưới xương cụt 0,5 thống, chính giữa khoảng cách của đầu mút xương cụt với hậu môn. Hội âm: ở giữa đáy chậu giữa hậu môn với chân túi bọc tinh hoàn. Nhân trung: nằm trên đường giữa, tại chỗ tiếp nối 1/3 và 2/3 dưới rãnh nhân trung. |
Theo kinh nghiệm dân gian, khi người chồng lâm vào tình trạng này, người vợ phải hết sức bình tĩnh, ôm giữ lấy chồng trong tư thế nguyên trạng, hà hơi vào miệng rồi nhanh chóng dùng bất cứ vật nhọn gì như kim băng, cây trâm cài tóc, kim châm cứu... châm mạnh vào đầu xương cùng cụt (vị trí của huyệt trường cường gần hậu môn) hay huyệt hội âm (điểm giữa nối từ gốc dương vật đến hậu môn). Bởi vậy, ngày xưa trước khi đưa con về nhà chồng, người mẹ thường tặng con gái một cây trâm cài tóc nhằm vào mục đích dự phòng tình trạng "phòng sự hôn quyết". Ngoài ra, có thể kết hợp dùng móng tay cái bấm thật mạnh vào huyệt nhân trung nằm ở điểm nối giữa 1/3 trên và 2/3 dưới của rãnh nhân trung. Dân gian còn dùng bột gừng trộn với bột bồ kết, lấy chút ít thổi vào mũi bệnh nhân hoặc lấy ngô thù du sao nóng cùng với muối ăn rồi chườm vào rốn.
Theo y học hiện đại, phạm phòng thực chất là tình trạng mất ý thức đột ngột với cơ chế chủ yếu là suy giảm lưu lượng tuần hoàn não do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tình trạng này đặc biệt dễ xảy ra với những người vốn dĩ mắc các bệnh mạn tính nguy hiểm như thiểu năng động mạch vành tim, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch não, tăng huyết áp, hay bị hạ huyết áp đột ngột, rối loạn nhịp tim, vữa xơ động mạch, rối loạn thần kinh thực vật... và được coi là một cấp cứu tối khẩn cấp. Khi đó, người vợ phải hết sức bình tĩnh, nhanh chóng nhẹ nhàng đưa người chồng nằm với tư thế đầu thấp, lập tức tiến hành hà hơi thổi ngạt và ấn tim ngoài lồng ngực, đồng thời kêu người trợ giúp, gọi điện thoại cấp cứu 115 để chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để hồi sức cấp cứu và xác định nguyên nhân cụ thể.
Để phòng tránh phạm phòng, nam giới và cả nữ giới ở độ tuổi sinh hoạt tình dục phải được trang bị những kiến thức cơ bản về sức khỏe và tình dục. Không giao hợp khi cơ thể quá mệt mỏi, tinh thần căng thẳng, sau lao động nặng nhọc và khi uống quá nhiều rượu bia. Cần phải biết tiết chế tình dục khi mắc các bệnh mạn tính nguy hiểm, đặc biệt là các bệnh tim mạch, tuân thủ triệt để lời khuyên của bác sĩ và thường xuyên khám sức khỏe định kỳ. Tránh ham muốn quá mức, không giao hợp nhiều lần trong thời gian ngắn và khi cơ thể cảm thấy mệt mỏi, thời gian ái ân một lần không nên kéo quá dài. Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao hoặc khí công dưỡng sinh để nâng cao sức khỏe và dự phòng bệnh tật.
ThS. Hoàng Khánh Toàn