Khu vui chơi cho trẻ em và vườn hoa đáng ra phải là hạng mục không thể thiếu ở mỗi khu dân cư, khu đô thị. Nhưng từ lâu nay, đây lại chính là những nơi bị người ta “xẻ thịt”, tận dụng nhiệt tình nhất. Trong khi các hộ kinh doanh tha hồ lấn chiếm, thì các chủ đầu tư xây dựng lại tích cực bớt xén để lấy đất cho thuê, thậm chí “bỏ quên” khu này. Việc khắc phục rất khó khăn vì thiếu đất, thiếu cả... ý thức.
Sân chơi của trẻ bị lấn chiếm để... đổ rác.
Chiếm dụng sân chơi của trẻ
Sân chơi vốn đã quá tải, lại còn bị lấn chiếm để sử dụng vào mục đích riêng. Đây là vấn đề chung tại những nơi vui chơi dành cho trẻ em.
Trong buổi trả lời chất vấn của cử tri tại Kỳ họp thứ 13, HĐND TP. Hà Nội khóa XIV. Vấn đề này lại một lần nữa được nêu ra, Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Nguyễn Thế Hùng cho biết, sân chơi cho trẻ em là một bộ phận phục vụ nhu cầu sinh hoạt của trẻ em trong đô thị và thường gắn với các khu vực dân cư. Qua rà soát sơ bộ toàn TP. Hà Nội có khoảng 200 điểm vườn hoa, sân chơi công cộng, trong đó 4 quận nội đô lịch sử có 29 điểm vườn hoa, khu vui chơi công cộng (chưa kể các điểm sinh hoạt cộng đồng và sân chơi tại các khu chung cư, khu tập thể cũ). Tuy nhiên, nhu cầu khu vui chơi riêng cho trẻ em còn chưa đáp ứng đủ yêu cầu về số lượng, chất lượng.
Cụ thể, khu vực nội đô lịch sử có mật độ dân cư đông, mật độ xây dựng cao, thiếu quỹ đất cho sân chơi, vườn hoa. Trong khi vườn hoa, sân chơi vốn đã quá tải, chưa được bổ sung thì lại bị chiếm dụng, sử dụng sai mục đích. Điển hình là các khu tập thể cũ như Kim Liên, Trung Tự (quận Đống Đa), khu tập thể Thanh Xuân (quận Thanh Xuân), khu tập thể Nghĩa Tân (quận Cầu Giấy), tập thể ở Đội Cấn (quận Ba Đình)...
Thực trạng này cho thấy công tác quản lý chưa chặt chẽ, sử dụng vào các mục đích khác đã dẫn đến các không gian bị lấn chiếm, thu hẹp, sử dụng sai mục đích làm bãi để xe, chợ cóc, hàng quán...
Vừa thiếu, vừa yếu, vừa... khó
Vấn đề nan giải nhất đối với khu vực nội đô là không có quỹ đất. Giai đoạn trước mắt phải ưu tiên dành quỹ đất để xây dựng hạ tầng xã hội trường học, nhà văn hóa ở các tổ dân cư, còn đất để xây dựng sân chơi, vườn hoa, kể cả sân chơi nhỏ thiếu nhiều.
UBND thành phố đã chỉ đạo các cấp chính quyền địa phương, các ngành rà soát, tham mưu để có giải pháp tổng thể phấn đấu mỗi phường bố trí tổ chức sân chơi riêng cho trẻ em, nơi nào thiếu quỹ đất thì kết hợp với các loại hình sinh hoạt văn hóa để tạo điều kiện cho trẻ em có nơi vui chơi.
Giải pháp cụ thể, giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc ngay từ bước lập quy hoạch phải xác định quỹ đất công cộng cấp đơn vị ở (trong đó có sân chơi trẻ em) tại các dự án đầu tư cải tạo, tái thiết tại các đô thị cũ, thiết kế đô thị, quy hoạch chi tiết hai bên các tuyến đường. Bố trí khai thác quỹ đất sau khi di dời.
Đối với các khu tập thể phải cải tạo, xây dựng lại, tuân thủ định hướng xây dựng cao tầng, giảm mật độ xây dựng, dành tỷ lệ quỹ đất phù hợp để bố trí các tiện ích phục vụ cộng đồng, trong đó có các sân chơi cho trẻ em.
Đối với các quỹ đất trống sau khi di dời các cơ sở công nghiệp, bệnh viện gây ô nhiễm, trụ sở một số cơ quan, các dự án chậm triển khai (bao gồm cả các khu đất công cộng bị lấn chiếm sử dụng sai mục đích) sẽ ưu tiên bố trí các công trình hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật phục vụ khu vực, trong đó có quỹ đất dành cho sân chơi, hoạt động thể dục thể thao phục vụ trẻ em và dân cư khu vực...
Bên cạnh đó, kiểm tra, rà soát các sân chơi bị chiếm dụng để có biện pháp giải tỏa, thu hồi đồng thời với việc bổ sung trang thiết bị dành cho các hoạt động vui chơi cho trẻ em trong khu dân cư, khu tập thể. Xây dựng cơ chế, chính sách kêu gọi đầu tư, xã hội hóa đối với các dự án sân chơi, vườn hoa đáp ứng nhu cầu của cộng đồng.
Bấy lâu nay, người ta vẫn quên bẵng đi cái quyền vui chơi của trẻ em. Trẻ em có quyền nhưng lại không có “tiếng nói” để đòi quyền của mình. Người lớn mải miết kinh doanh, tận dụng triệt để từng mét đất, ép con cái học hành nhưng lại không coi việc thư giãn, giải trí của các em với trong những không gian thoáng đãng, môi trường lành mạnh là cực kỳ cần thiết cho sự phát triển. Bên cạnh việc cảnh tỉnh cho các chính quyền sở tại, đã đến lúc mỗi người dân cũng cần nâng cao ý thức về trách nhiệm của mình với con trẻ.
Mạnh Hùng
