Dân lao đao vì cá chết
Tại Hà Tĩnh, ngày 25/4, hàng trăm chiếc thuyền to, nhỏ neo đậu tại âu thuyền xã Kỳ Lợi, huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh. Đây là khu vực gần đèo Ngang, giáp ranh với tỉnh Quảng Bình. Theo nhiều ngư dân, một tuần nay, họ không ra khơi đánh bắt cá vì số lượng ngày càng ít. Mặt khác, người tiêu dùng không mua cá biển do ngư dân đánh bắt sau vụ cá chết hàng loạt dọc bờ biển từ Hà Tĩnh vào Thừa Thiên Huế. Do không còn cá để đánh bắt và người tiêu dùng không mua cá biển nên hàng loạt gia đình cất lưới, nghỉ ra khơi. Anh Xuân Hùng ở xã Kỳ Lợi, huyện Kỳ Anh đang cùng những người trong gia đình gói ghém manh lưới cho vào bao tải cho biết, hàng chục năm nay, từ thời ông cha bám biển, chưa bao giờ gặp hoàn cảnh như thế này. Cả gia đình với gần 10 nhân khẩu trông chờ vào biển nhưng giờ không đi đánh bắt, rất khó khăn, nếu cá chết kéo dài thì không biết trông chờ vào nguồn nào để sinh sống. Tại xã Kỳ Lợi, huyện Kỳ Anh, nhiều ngư dân vẫn cố gắng bám trụ với biển nhưng số cá thu được rất ít, mặc dù số lượng cá thu hoạch được không nhiều nhưng khi họ đem cá ra chợ bán còn bị người dân trách móc tại sao lại mang cá có độc tố đầu độc người dân.
Tàu ngư dân Hà Tĩnh neo ngừng ra khơi.
Cá tự nhiên chết, cá được người dân nuôi trong các lồng bè cũng không ngoại lệ.
Hơn 450 triệu đồng tiền cá giống của anh Nguyễn Quang Sâm ở xã Kỳ Hà, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh vay ngân hàng đổ xuống biển với mong muốn cá chóng lớn nay đã như bọt biển, tiêu tan theo thủy triều. Theo anh Sâm, anh nuôi thủy sản mười mấy năm nay mà chưa bao giờ thấy cá chết như thế này, thủy triều lên từng nào là chết từng nấy, trong khi tiền lãi ngân hàng thì cũng đã đến kỳ hạn phải trả, mà nguồn nước thì chưa biết đã hết độc hay chưa, cơ quan chức năng cũng khuyến cáo chưa nên thả nuôi vội, cá gần bờ cũng không nên đánh bắt, không nên ăn, vì thế dù đã cố bình tĩnh nhưng anh Sâm và nhiều hộ dân vẫn rất hoang mang bởi không biết mưu sinh bằng cách nào!
Hàng chục năm nay, nhiều hộ dân ở Kỳ Anh, Hà Tĩnh sống bằng nghề nuôi trồng thủy hải sản, bởi đất nông nghiệp vốn đã ít, nay lại nhường cho khu công nghiệp Vũng Áng. Giờ chưa thể mưu sinh từ biển, người dân lo lắng vì tiền lãi ngân hàng đang đến hạn phải trả mà cá thì không tái nuôi được, giờ ngồi không chịu lãi. Chính quyền địa phương thì cũng chỉ có thể động viên người dân tiếp tục chờ đợi, trong khi đó, biển là môi trường sống, là nơi mưu sinh của hàng trăm hộ dân và nhiều thế hệ gia đình ở vùng biển Kỳ Anh. Vậy nên một ngày vắng biển, một ngày không ra biển, một ngày không thả cá, đánh bắt cá đồng nghĩa với việc một ngày người dân mất đi một ngày công lao động và cũng đồng nghĩa với việc bữa cơm của họ đang bị mất đi một ngày. Trong khi đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, cá chết không phải do dịch bệnh, không phải do thiên nhiên mà chết do nhiễm độc, nhưng độc từ đâu mà ra thì người dân không hề biết, nên cũng chẳng biết bắt đền ai!
Tại tỉnh Quảng Trị, cá có giá trị cao chết hàng loạt đã gây khốn đốn, lo lắng cho ngư dân cũng như các tiểu thương và đặc biệt là người tiêu dùng. Chợ Đông Hà - nơi buôn bán lớn nhất của tỉnh Quảng Trị mặc dù giá bán cá biển tại các gian hàng đã xuống rất thấp nhưng vẫn trong tình trạng ế ẩm trong khi các quầy bán cá nước ngọt lại lên ngôi. Bà Phạm Thị Đóa làm nghề buôn bán cá biển hơn 40 năm buồn bã cho biết, chưa bao giờ tôi thấy có hiện tượng buôn bán ế ẩm như thế này, trước đây tôi bán mỗi ngày 20kg, giờ bán 3 ngày chưa hết, chúng tôi rất lo nên nhờ Nhà nước làm rõ nguyên nhân để người dân bớt lo. Đây là nỗi lo lắng không chỉ của riêng bà Đóa mà là tâm trạng chung của các tiểu thương buôn bán tại chợ. Không chỉ ảnh hưởng đến các tiểu thương, cũng giống như tại Hà Tĩnh, nhiều ngư dân tại Quảng Trị cũng không thể ra khơi bởi một lẽ đi biển về ai sẽ thu mua cho mình.
Những ngày qua, các quầy cá biển vắng người mua.
Tìm biện pháp căn cơ
Việc cá chết hàng loạt còn kéo theo nhiều hệ lụy ở địa bàn tỉnh Quảng Trị. Với nhiều ngư dân, lúc này đang là thời kỳ giữa mùa thu hoạch biển nhưng họ không biết đến khi nào mới lại được ra khơi. Những ngày qua, tình trạng cá chết tràn lan tại bờ biển tỉnh Quảng Trị đã ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống, sinh hoạt, du lịch thương mại cũng như sản xuất của bà con ngư dân trên địa bàn. Cá chết khiến người dân không dám ăn cá kéo theo nhiều khu chợ, hàng cá trở nên đìu hiu, ế ẩm, ngư dân không dám ra khơi, thuyền xếp nằm dài trên bờ chờ thu lưới...
Theo Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh Quảng Trị, chỉ trong khoảng một tuần qua, khoảng hơn 30 tấn cá được người dân vớt được. Việc cá chết trắng bờ biển đã khiến cuộc sống ngư dân lao đao.
Tháng 4 là tháng có nhiều ngày lễ lớn của đất nước, du lịch biển được xem là thế mạnh đặc biệt bởi các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị… với các bãi tắm nổi tiếng. Thế nhưng, thời gian gần đây, từ khi có tình trạng cá chết trôi dọc bờ biển kéo dài đã ảnh hưởng trực tiếp đến ngành du lịch. Tại các bãi biển Quảng Bình, khách đến tham quan nghỉ mát cũng trở nên vắng vẻ, lượt khách du lịch không bằng ngày thường khiến tình hình kinh doanh cũng như vui chơi giải trí của người dân tại các địa phương ven biển đã gặp phải không ít khó khăn.
Trước tình trạng một lượng lớn cá chết trôi dạt vào bờ biển các tỉnh Bắc Trung Bộ nước ta trong những ngày qua đã và đang gây nên những ảnh hưởng không nhỏ tới cuộc sống sinh hoạt của hàng ngàn hộ dân ven biển, nhiều bộ gồm Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài nguyên và Môi trường… đã vào cuộc quyết liệt để tìm ra đâu là nguồn gốc phát tán độc tố khiến cá chết, tuy nhiên đến nay, câu trả lời vẫn đang bỏ ngỏ và hàng ngàn hộ dân ở khu vực biển bị ảnh hưởng vẫn đang phải loay hoay chưa tìm ra cách mưu sinh. Hiện để đảm bảo an toàn đối với sức khỏe người dân liên quan đến việc cá chết, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị UBND các tỉnh chỉ đạo triển khai thông báo, tuyên truyền để người dân biết, không sử dụng cá chết để chế biến thực phẩm, làm thức ăn chăn nuôi…
Vấn đề cá chết tại các tỉnh miền Trung không chỉ nhận được sự quan tâm của các cơ quan chức năng, giới khoa học mà còn nhận được sự quan tâm của nhân dân cả nước, hiện Chính phủ cũng đã chỉ đạo trực tiếp các cơ quan chức năng là trả lời cụ thể một cách có trách nhiệm bởi đấy không chỉ là vấn đề môi trường mà còn là kế sinh nhai của hàng vạn người dân tại các tỉnh miền Trung.
Không được để dân thiếu đói do phải ngừng đánh bắt hải sản
Liên quan đến hiện tượng cá chết bất thường tại các tỉnh ven biển từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế trong các ngày vừa qua, sau khi nghe Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng báo cáo tình hình kiểm tra thực địa tại tỉnh Hà Tĩnh, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc giao Ủy ban nhân dân các tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế rà soát, thống kê các hộ nuôi trồng, khai thác thuỷ, hải sản bị thiệt hại, mức độ thiệt hại; có đề xuất biện pháp hỗ trợ cho bà con ngư dân, nhất là các hộ gia đình chính sách, hộ nghèo, khó khăn, các trường hợp bị thiệt hại lớn, nặng nề, giúp người dân sớm ổn định cuộc sống. Thủ tướng nhấn mạnh không được để dân thiếu đói do phải ngừng đánh bắt hải sản. Thủ tướng cũng giao các Bộ: Khoa học và Công nghệ, Công an, Quốc phòng, Công Thương, Y tế, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam chủ động phối hợp, hỗ trợ các Bộ: Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, khẩn trương làm rõ nguyên nhân gây hiện tượng hải sản chết bất thường tại các địa phương này; báo cáo ngay Thủ tướng Chính phủ biện pháp giải quyết và xử lý nghiêm vi phạm.